Danas je utorak, 14. novembar/studeni, 318. dan 2017. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
1533. – Španski osvajači pod komandom Francisca Pizarra zauzeli grad Cuzco, prijestonicu carstva Inka.
1716. – Umro je njemački filozof i matematičar Gottfried Leibniz.
1765. – Rođen je američki inžinjer i izumitelj Robert Fulton.
1770. – Škotski istraživač James Bruce otkrio da Plavi Nil izvire iz jezera Tana u sjeverozapadnoj Etiopiji.
1831. – Umro je njemački filozof Georg Wilhelm Friedrich Hegell, najistaknutiji predstavnik klasične njemačke idealističke filozofije, čiji je gigantski rad sinteza njemačke filozofske misli i obuhvata gotovo sve znanje onog vremena. Njegov filozofski stav je da svijet postoji objektivno, ali ne sasvim nezavisno od ljudske svijesti. Tvorac je sistema apsolutnog idealizma u kojem apsolutno bivstvo ima tročlanu strukturu: ideja – priroda – duh. Osnova svijeta je apsolutna ideja, a ljudski svijet je njen najviši stepen i izraz. Apsolutna ideja postoji samo dijalektički, u kretanju i razvoju, a svijet je proces samorazvitka i samospoznaje – Ideje. Priroda u njegovom sistemu ima status “drugobivstvene ideje”, ona je opredmećena Ideja. Djela: “Fenomenologija duha”, “Filozofija istorije”, “Nauka logike”, “Estetika”, “Filozofija religije”, “Enciklopedija filozofskih nauka”, “Filozofska propedevtika”, “Osnovne crte filozofije prava ili prirodno pravo i nauka o državi u osnovnim konturama”.
1838. – Rođen je hrvatski književnik August Šenoa.
1840. – Rođen je francuski slikar Claude Monet, jedan od osnivača impresionizma. Prema njegovoj slici “Impresija, izlazak sunca”, izloženoj 1874. u Parizu, naziv je dobio cio slikarski pravac, čiji je on najdosljedniji i najuticajniji predstavnik. Mahom je slikao prizore iz Pariza i okoline, pri čemu su ga najviše interesovali efekti svjetlosti na vodi. Izvršio je ogroman uticaj na evropsko slikarstvo.
1847. – U Švajcarskoj izbio građanski rat između snaga Švajcarske konfederacije i sedam rimokatoličkih kantona (Zonderbund), koji je okončan krajem istog mjeseca porazom Zonderbunda.
1851. – u SAD-u prvi puta tiskan roman Moby-Dick Hermana Melvillea.
1863. – Rođen belgijski hemičar Leo Baekeland, koji je postupkom kondenzacije formaldehida i fenola pronašao čvrstu plastičnu masu bakelit, savršen izolator, što je omogućilo razvoj industrije plastike.
1889. – Rođen indijski državnik Jawaharlal Nehru, jedan od osnivača pokreta nesvrstanih. Po povratku sa studija u Engleskoj postao je advokat, ali se ubrzo posvetio politici i borbi za nezavisnost Indije, postavši sljedbenik arhitekte indijske nezavisnosti Mohandasa Gandija. Po sticanju nezavisnosti Indije 1947. postao je prvi premijer i šef diplomatije. U spoljnoj politici je nastojao da očuva neutralnost Indije, zauzimajući se za aktivnu miroljubivu koegzistenciju.
1903. – Rođen je Zvonimir Miloš, organizator otpora protiv italijanskog fašizma.
1918. – Čehoslovačka postaje republika, Tomaš Masarik izabran za prvog predsjednika.
1922. – BBC započinje s radio emitiranjem u Velikoj Britaniji.
1955. – Umro američki pisac Robert Emmet Sherwood, koji je u dramama, pisanim poslije Prvog svjetskog rata, prikazao s gledišta pacifiste poslijeratno razočarenje i zalagao se za mir u svijetu. Docnije je, suočen s nadiranjem nacizma, postao ubijeđeni pristalica rata kao jedinog načina da se svijet oslobodi nacističke tiranije. Djela: drame “Okamenjena šuma”, “Idiotova radost”, “Neće biti noći”, scenariji za filmove “Duh putuje na zapad”, “Najbolje godine našeg života”.
1969. – NASA lansira Apollo 12, drugu misiju na Mjesec predvođenu ljudskom posadom.
1971. – Mariner 9 stiže do Marsa.
1982. – Lech Wałęsa, vođa poljskog pokreta Solidarnost, oslobođen je nakon 11 mjeseci zatočeništva blizu ruske granice.
1984. – U Los Anđelesu uhapšen ustaški ratni zločinac Andrija Artuković, ministar unutrašnjih poslova fašističke Nezavisne Države Hrvatske u Drugom svjetskom ratu. Živio od 1948. u SAD, gdje je dospio pod lažnim imenom. Američke vlasti su se uporno oglušivale o zahtjeve Jugoslavije za ekstradiciju. Artuković je izručen tek 12. februara 1986. Poslije suđenja u Zagrebu 14. maja 1986. je osuđen na smrt, ali kazna nije izvršena i umro je u zatvoru nepune tri godine kasnije.
1988. – Palestinski parlament u izbjeglištvu prihvatio rezoluciju 242 UN, čime je posredno priznao državu Izrael i odrekao se terorizma.
(AbrašMEDIA)