Danas je ponedjeljak, 11. novembar/studeni, 315. dan 2024. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
43. pne. – Oporučni glavni nasljednik i Cezarov usvojeni sin Gaj Julije Cezar Oktavijan, vojskovođa Marko Antonije i raniji vođa konjanika Lepid sklopili su u Bologni trojni savez – trijumvirat. Taj drugi trijumvirat u povijesti Rimskog Carstva dobio je od Senata pune ovlasti na pet godina kako bi u njegovu korist riješio građanski rat koji je izbio nakon Cezarova ubojstva.
1202. – Na poticaj Mlečana započela je križarska opsada Zadra, koja je završila propašću grada.
1331. – Umro srpski kralj Stefan Dečanski Nemanjić, sin kralja Milutina. Tokom vladavine od 1322. osigurao Srbiji premoć na Balkanu, pobijedivši Bugare u bici kod Velbužda 1330. Sa prijestola ga zbacio sin Dušan 1331. i držao u zatočeništvu u Zvečanu, gdje je umro pod nerazjašnjenim okolnostima. Podigao manastir Dečane, a njegova “Dečanska hrisovulja” dragocjen je dokument s popisom sela i stanovnika dečanskog vlastelinstva.
1606. – Potpisan je Žitvanski mir između Habsburške Monarhije i Osmanskog Carstva.
1790. – Prvi put donesena hrizantema u Evropu (Englesku) iz Kine.
1821. – Rođen je ruski književnik Fjodor Mihajlovič Dostojevski, prema mnogim kritičarima najveći književnik svih vremena. Uhapšen je kao učesnik utopijsko-socijalističkog kružoka Mihaila Vasiljeviča Petraševskog – Butaševiča i osuđen na smrt 1849, ali je kazna zamijenjena progonstvom u Sibir, gdje je proveo deset godina. Njegova rana djela su inspirisana socijalnim tragedijama malih ljudi. Osnovne odlike njegove literature – poniranje u podsvijest, traganje za korijenima ljudske tragike, fenomen religije i veza čovjeka i Boga – glavna su preokupacija modernog romana, a na svjetsku literaturu uticao je više nego ijedan drugi pisac. Duboko je, kao niko ni prije ni poslije njega, ponirao u ljudsku psihu i rasvjetljavao tajnu ljudske prirode. Djela: romani i pripovijesti “Zločin i kazna”, “Braća Karamazovi”, “Zli dusi”, “Mladić”, “Kockar”, “Idiot”, “Dvojnik”, “Bijele noći”, “Netočka Nezvanova”, “Zapisi iz mrtvog doma”, “Selo Stepančikovo i njegovi žitelji”, “Ujkin san”, publicistika “Piščev dnevnik”, “Politički zapisi”.
1855. – Umro je Søren Kierkegaard, danski filozof, teolog i književnik, rodonačelnik filozofije egzistencijalizma, nazvan “kopenhaški Sokrat”. Nasuprot filozofskoj tradiciji, posebno u protivstavu prema sistemu filozofije Fridriha Hegela i tradicionalne hrišćanske misli, razvio je drukčiji uvid u obilježja ljudskog individualnog bitisanja. Prema njegovom učenju, za egzistenciju nema sistema, jer je ona sloboda, duh, nemir, strepnja, očajanje, doživljaj grijeha, nepojmljivost, bolest nasmrt – uvijek odnos, a ne kategorijalno postojanje. Djela: “O pojmu ironije sa stalnim osvrtom na Sokrata”, “Ili-ili”, “Pojam strepnje”, “Bolest nasmrt”, “Dnevnik”, “Stadijumi na životnom putu”, “Filozofske mrvice”.
1889. – Washington postao 42. država SAD-a.
1911. – Veliki požar zahvatio Visoko, koji je tom prilikom uništio 450 kuća i ostalih objekata.
1918. – Potpisivanjem kapitulacije Njemačke u željezničkom vagonu u francuskom mjestu Kompijenj okončan Prvi svjetski rat, u kojem je poginulo najmanje deset miliona vojnika, a još toliko ljudi umrlo je od bolesti i gladi.
1927. – U Parizu potpisan jugoslovensko-francuski pakt, kao reagovanje na italijansko-albanski pakt iz novembra 1926, kojim je fašistička Italija dobila protektorat nad Albanijom, što je bila prva etapa za njen prodor na Balkan. Italijanski fašistički diktator Benito Musolini sklopio je 1927. pakt i s Mađarskom da bi je okrenuo protiv Jugoslavije, pregovarao je s hrvatskim fašističkim teroristom Antom Pavelićem i komitsko-kosovsko-pravaškim grupama.
1941. – Sa teritorije SSSR-a u Drugom svjetskom ratu počelo emitovanje programa Radio-stanice “Slobodna Jugoslavija”.
1942. – Njemačke trupe u Drugom svjetskom ratu zaposjele i neokupirani dio Francuske, pod kontrolom kvislinške vlade u Višiju. Istog dana njemačke i italijanske trupe okupirale su i francusko ostrvo Korzika.
1944. – Forsiranjem Dunava na sektoru Batina – Apatin u Drugom svjetskom ratu počela Batinska bitka. Jedinice Trećeg ukrajinskog fronta Crvene armije i Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije su poslije teških borbi 23. novembra slomile njemačke snage.
1945. – Na prvim poslijeratnim izborima izabrana Ustavotvorna skupština Demokratske Federativne Jugoslavije. Na prvim poslijeratnim izborima pravo glasa imali su svi građani sa navršenih 18 godina života, bez obzira na pol, rasu, obrazovanje, vjeroispovijest, izuzimajući optužene za saradnju s okupatorom tokom Drugog svjetskog rata.
1960. – Proglašen je Nacionalni park Mljet, što je prvi pokušaj zaštite izvornog ekosustava na Jadranu.
1961. – Sovjetski grad Staljingrad preimenovan u Volgograd.
1971. – Senat SAD ratifikovao ugovor kojim je Japanu vraćeno ostrvo Okinava, oduzeto krajem Drugog svjetskog rata.
1973. – Jom Kipurski rat. Pod pritiskom SAD-a, Egipat i Izrael potpisuju mirovni sporazum.
1975. – Angola dobila nezavisnost od Portugala.
1987. – Boris Jeljcin smijenjen s položaja šefa moskovskih komunista.
2000. – Održan “referendum hrvatskog naroda u BiH”, na kojem je za Deklaraciju o položaju i statusu hrvatskog naroda u BiH glasala većina Hrvata. Međunarodni zvaničnici referendum nazvali anketom.
2004. – Umro je palestinski političar Yasser Arafat.
(AbrašMEDIA)