Danas je ponedjeljak, 19. avgust/kolovoz, 231. dan 2019. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
14. – Umro je rimski državnik Gaj Julije Cezar Oktavijan Avgust, prvi rimski car, usvojeni sin Gaja Julija Cezara. Godinu dana poslije ubistva Cezara, 44. prije nove ere, kao komandant senatske vojske kod Mutine potukao je Marka Antonija, ali je ubrzo s njim i Markom Emilijem Lepidom sklopio trijumvirat. Poslije druge pobjede nad Antonijem kod Akcijuma 31. prije nove ere, pod imenom Avgust, preuzeo je svu vlast i ukinuo republiku. Zaveo je novi oblik vladavine i administracije, poznat kao principat. Uljepšao je Rim mnogim građevinama, pomagao nauku i umjetnost i njegova vladavina je najsjajniji period rimske istorije, nazvana “Avgustov vijek” ili “Zlatni vijek”.
636. – Arapi su u bici kod Jarmuka u Siriji pobijedili vizantijsku vojsku i potom osvojili sve persijske oblasti koje je držala Vizantija.
1662. – Umro je Blaise Pascal, francuski filozof, matematičar i fizičar. Veoma mlad se istakao otkrićima iz geometrije i fizike: u 16. godini objavio je raspravu o konusnim presjecima, a u 18. dovršio konstruisanje matematičke mašine, koja je obavljala četiri osnovne računske operacije. Prvi je matematički tretirao problem vjerovatnoće u hazardnim igrama i sa francuskim matematičarom Pjerom Fermaom je postavio osnove računa vjerovatnoće. Izumio je i hidrauličnu presu i utvrdio da pritisak vazduha opada sa visinom i da se pomoću barometra može utvrditi visina planina. Do 24. godine se bavio samo matematikom i fizikom, a potom i književnošću i filozofijom. Povukavši se u manastir jansenističkog reda Por-Roajal, napisao je protiv jezuita čuvena “Pisma jednom provincijalcu”. Djelo “Misli” su fragmenti njegove nedovršene apologije hrišćanstva.
1878. – Poslije žestokih uličnih borbi austrougarske trupe ušle su u Sarajevo i uspostavile svoju upravu. Odlukom Berlinskog kongresa 13. jula, Austrougarska je dobila pravo da na 30 godina okupira Bosnu i Hercegovinu, a 1908. ju je anektirala.
1904. – Rođen je bosanskohercegovački pjesnik Nikola Šop.
1936. – Fašisti su strijeljali Federica Garcíu Lorcu, španjolskog pjesnika i dramatičara. Njegove pjesme – krik protiv dehumanizacije i društvenih nepravdi – natopljene su sveobuhvatnim osjećanjem smrti i stradanja i iskazane duboko samosvojnim jezikom, premda po formi bliske nadrealističkom modelu. Djela: zbirke pjesama “Ciganski romansero”, “Pjesnik u Njujorku”, “Knjiga pjesama”, “Pjesme”, “Tamaritski divan”, poema “Kante Hondo”, tužbalica “Plač za Ignasijem Sanćesom Mehijasom”, drame “Leptirove čarolije”, “Marijana Pineda”, “Čudesna obućarka”, “Don Kristobalovo malo pozorište”, “LJubav don Perlimplina”, “Belise u njihovom vrtu”, “Donja Rosita neudata”, “Krvava svadba”, “Jerma”, “Dom Bernarde Albe”.
1942. – Britanske i kanadske trupe izvele su desant na francusku luku Dijep, gdje su, uz velike gubitke, razorili njemačke vojne objekte. Od oko 6.000 savezničkih vojnika, više od 4.000 je poginulo, ranjeno ili zarobljeno.
1945. – U Vijetnamu je pod rukovodstvom Ho Ši Mina i oslobodilačkog pokreta “Vijetmin” počela “avgustovska revolucija” protiv francuskih kolonijalnih trupa.
1944. – Pariz je oslobođen od njemačke okupacije.
1953. – U vojnom udaru, koji su organizovali Amerikanci, zbačen je iranski premijer Mohamad Mosadek i šah Mohamad Reza Pahlavi se vratio u zemlju.
1960. – Sovjeti lansirali Sputnjik 5 u kojem su bili psi Belka i Strelka, 40-ak više miševa, 2 štakora te različite vrste biljaka.
1979. – Ruski kosmonauti Vladimir Ljakov i Valerij Rjumin vratili su se na Zemlju vasionskim brodom “Sojuz 34”, poslije rekordnih 175 dana provedenih u svemiru.
1991. – U Sovjetskom Savezu je izveden državni udar kojim su pristalice komunizma pokušale da zbace sa vlasti Mihaila Gorbačova, tvorca sovjetske “glasnosti” i “perestrojke”. Ključnu ulogu u suzbijanju udara odigrao je tadašnji predsjednik Rusije Boris Jeljcin, koji je potom postao Gorbačovljev glavni politički rival.
2016. – Umrla je Mira Stupica, srpska i jugoslavenska pozorišna, filmska i televizijska glumica.
(AbrašMEDIA)