Danas je četvrtak, 12. decembar/prosinac, 346. dan 2019. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
627. – Bitka kod Ninive u kojoj bizantski car Heraklije odnosi pobjedu nad Perzijancima, kojom je odlučen ishod najvećeg i posljednjeg od svih bizantsko-perzijskih ratova.
1574. – Umro je Selim II, sultan Osmanlijskog carstva od 1566. do 1574. Naslijedio ga je Murat III.
1800. – Washington je postao glavni grad SAD-a.
1804. – Španija je objavila rat Britaniji.
1821. – Rođen je francuski pisac Gustave Flaubert, jedan od osnivača francuskog realizma, sjajan stilista. Bio je pesimista, skeptik i nepristrasan posmatrač činjenica, protivnik građanskog licemerja. Romanom “Gospođa Bovari” uznemirio je javnost i optužen je za povredu javnog morala. Ostala djela: romani “Buvar i Pekiše”, “Sentimentalno vaspitanje”, “Salambo”, “Iskušenje svetog Antonija”, dva pozorišna komada, više novela i obimna “Prepiska”.
1861. – Rođen je učitelj i književnik Janko Leskovar.
1863. – Rođen je norveški slikar Edvard Munch, svjetski prepoznatljiv po slici “Krik”. Njegove slike su karakteristične po ekspresivnim oblicima s oblom uprošćenom konturom, koji spajaju arhaičan lik nordijske usamljenosti s modernim alegoričnim izrazom psihičke patnje.
1873. – U Srbiji uveden dinar kao novčana jedinica, čime je otklonjen monetarni haos i upotreba više od 40 vrsta tuđeg metalnog novca – dukata, forinti, talira. Dinar je uzet za novčanu jedinicu, jer je taj naziv postojao na Balkanu od starog Rima.
1894. – Japanske trupe otpočele su invaziju Koreje.
1901. – Začetnik radiotehnologije Guglielmo Marconi uspijeva poslati prvi radiosignal preko Atlantika.
1911. – Delhi je postao glavni grad Indije.
1913. – Slika “Mona Lisa” Leonarda da Vincija pronađena je u Firenci, dvije godine pošto je bila ukradena iz muzeja Louvre u Parizu. U 60-tim i 70-tim godinama Mona Lisa je bila izložena i u New Yorku, Tokiju i Moskvi. Danas se nalazi iza neprobojnog stakla u muzeju Louvre u Parizu.
1915. – Rođen je Frank Sinatra američki pjevač i glumac italijanskog porijekla. Autor je stotinjak albuma, a nastupio je u 58 filmova. Za najbolju sporednu ulogu u filmu ¨Odavde do vječnosti¨ 1953. dobija Oscara. Svojim stilom života, brakovima, avanturama, sklonošću ka alkoholu i navodnim vezama s mafijom Sinatra je punio stranice žutog tiska.
1915. – Poletio “Junkers J1” prvi avion načinjen u potpunosti od metala, kojeg je napravio Nijemac Hugo Junkers.
1918. – Rođen je ruski akademik Oleg Gazenko rodonačelnik kosmičke biologije i medicine. Gazenko, inače sovjetski general, 1950. je bio jedan od idejnih tvoraca i realizatora naučnih programa na zemljinim bio-satelitima, čije je istraživanje imalo veliki doprinos u pripremi čovjekovih letova u kosmos.
1920. – Konstituisana je Ustavotvorna skupština Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Rad skupštine, kojom je predsjedavao hrvatski političar Ivan Ribar, trajao je više od šest mjeseci i okončan je donošenjem Vidovdanskog ustava 28. juna 1921.
1927. – Lav Trocki isključen iz Komunističke partije, a Staljin postao neprikosnoveni lider SSSR-a.
1929. – Rođen je engleski pisac John James Osborne, u čijim dramama dominira kritika društvenih prilika u Engleskoj. Proslavio se dramom “Osvrni se u gnijevu”, u kojoj je opisao revolt “mladih gnjevnih ljudi” zbog razorene mladosti i haotične budućnosti svijeta. Ostala djela: “Zabavljač”, “Epitaf za Džona Dilona”, “Svijet Pola Slikija”, “Luter”, “Rodoljub za mene”, “Vrijeme sadašnje”, “Hotel Amsterdam”, “Zapadno od Sueca”, “Dar prijateljstva”, “Nedopustiv dokaz”.
1933. – Nacionalsocijalistička radnička partija Adolfa Hitlera dobila izbore i preuzela vlast u Njemačkoj.
1940. – Kraljevina Jugoslavija je potpisala s Mađarskom ugovor o “vječnom prijateljstvu”, koji je Budimpešta pogazila poslije manje od pola godine, okupiravši Bačku ubrzo po agresiji nacističke Njemačke na Jugoslaviju u aprilu 1941. Mađarski predsjednik vlade i potpisnik Ugovora o prijateljstvu s Kraljevinom Jugoslavijom, grof Pal Teleki, je 3. aprila 1941. kada je postalo jasno da će Mađarska učestvovati u napadu na Jugoslaviju, izvršio samoubistvo, smatrajući da je osramoćen pošto je njegova riječ pogažena.
1947. – Narodna skupština Socijalističke Republike Bosne i Hercegovine donijela je odluku da se formira i osnuje Arhiv BiH kao prva institucija Bosne i Hercegovine koja će imati zadatak da se bavi prikupljanjem, čuvanjem, zaštitom, obradom i davanjem na korištenje arhivske građe.
1958. – Umro je jugoslovenski matematičar, astronom i geofizičar Milutin Milanković, osnivač katedre nebeske mehanike na Beogradskom univerzitetu, potpredsjednik Srpske akademije nauka i umjetnosti, naučnik svjetskog ugleda. Građevinsku tehniku je studirao u Beču, gdje je i doktorirao. Bio je profesor teorijske fizike, a bavio se i kosmičkom fizikom i geofizikom. U prvom djelu, objavljenom na francuskom jeziku – “Matematička teorija termičkih pojava izazvanih Sunčevom radijacijom” – izložio je novu teoriju rasporeda Sunčevih radijacija na površini planeta i toka klimatskih promjena u geološkoj prošlosti Zemlje. Njegova reforma Julijanskog kalendara prihvaćena je na Svepravoslavnom kongresu crkava u Carigradu 1923. Tvorac je i teorije o pomjeranju Zemljinih polova. Napisao je više od 700 monografija, studija, udžbenika i popularnih djela. Ostala djela: “Kanon der Erdbestrahlung”, “Nebeska mehanika”, “Osnovi nebeske mehanike”, “Sekularna pomjeranja Zemljinih polova”, “Istorija astronomske nauke”.
1963. – Kenija proglašava neovisnost od Ujedinjenog Kraljevstva.
1969. – Grčka se povukla iz Savjeta Evrope i time izbjegla da zbog vojnog režima i kršenja ljudskih prava bude izbačena iz te evropske institucije.
1979. – Grupa generala izvršila vojni udar u Južnoj Koreji i preuzela vlast.
2000. – Etiopija i Eritreja potpisale su mirovni sporazum kojim je zvanično okončan dvogodišnji rat između dvije zemlje, u kojem je život izgubilo na desetine hiljada ljudi.
2001. – Poslije dvodnevnog suđenja, francuski major Pierre-Henri Bunel osuđen je na pet godina zatvora, od kojih tri uslovno, zbog odavanja vojnih tajni o pripremama NATO za bombardovanje SRJ 1998.
(AbrašMEDIA)