Danas je nedjelja, 30. januar/siječanj, 30. dan 2022. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
1595. – Prvi put su izvedeni Romeo i Julija, tregedija Williama Shakespearea.
1648. – Potpisivanjem ugovora u Minsteru okočan osmogodišnji rat Španije i Ujedinjenih Provincije Holandije. Španija je u oktobru iste godine prinuđena da prizna nezavisnost Holandije.
1649. – Poslije osude na smrt zbog izdaje, pogubljen je engleski kralj Charles I Stewart. Tome je prethodila buržoaska revolucija koju je kralj izazvao svojim apsolutističkim načinom vladanja, kada je bio pobijeđen od strane Olivera Cromwella u bitkama kod Marston Mura i Nezbija i zarobljen.
1882. – Rođen je Franklin Delano Roosevelt, američki predsjedik i državnik. Za predsjednika SAD biran je četiri puta uzastopce 1932-1945. Za vreme velike ekonomske krize sproveo je niz socijalnih mjera, koje su mu donijele veliku popularnost. Godine 1941. objavio je Povelju o četiri slobode: misli, vjere, od bijede, od straha. Potpisao je Atlantsku povelju sa Winstonom Churchillom i sa ogromnim autoritetom vodio američki narod u Drugom svjetskom ratu.
1894. – Rođen je Boris III, sin Ferdinanda Koburga i posljednji bugarski kralj (1918-1943). Godine 1923. doveo je na vlast profašističku vladu A. Cankova, vodio je progermansku politiku i najzad 1941. uveo Bugarsku u Drugi svjetski rat na strani fašističkih sila.
1917. – Snimljena je prva džez ploča “Dark Town Strutters Ball”.
1927. – Rođen je švedski državnik Ulof Palme, šef vlade i Socijaldemokratske radničke partije Švedske. 1986. je ubijen u atentatu. U politiku je ušao kao studentski vođa, a u 42. godini je postao šef stranke i premijer. Bio je među rijetkim zapadnim državnicima koji su digli glas protiv eksploatacije nerazvijenih zemalja, a ljutnju SAD je izazvao odlučnim protivljenjem američkoj vojnoj interenciji u Vijetnamu. Od 1980. je vodio nezavisnu međunarodnu komisiju za unapređenje procesa razoružanja.
1931. – Rođen je američki glumac Gene Hackman.
1933. – Njemački predsjednik Hindenburg postavio je za kancelara Adolfa Hitlera, koji je formirao vladu zajedno sa Von Papenom. Istog dana 1937. Hitler izjavio u Reichstagu da Njemačka povlači svoj potpis sa Versajskog mirovnog ugovora. U Hitlerovoj vladi bila su još samo dvojica nacista, ali je on brzo uklonio neistomišljenike i prigrabio apsolutnu vlast. Time je otvorio put nacističkoj diktaturi i masovnim zločinima u Drugom svjetskom ratu, koji je započeo 1. septembra 1939. napadom na Poljsku.
1937. – Trinaest visokih funkcionera Komunističke partije SSSR-a osuđeno na smrt zbog navodnog učešća u zavjeri Lava Trockog protiv vrha države.
1937. – Rođen ruski velemajstor Boris Vasiljevič Spaski, svjetski šahovski prvak od 1969. do 1972, igrač izuzetne originalnosti i bujne maštovitosti, posebno u tretiranju otvaranja. Titulu omladinskog šahovskog prvaka svijeta osvojio je 1955, a 1961. je prvi put postao šampion SSSR. Prvi put se borio za titulu prvaka svijeta 1966, ali je meč protiv jermenskog velemajstora Tigrana Petrosjana izgubio rezultatom 12,5:11,5. Svjetski prvak je postao tri godine kasnije, pobijedivši istog rivala sa 12,5:10,5. Titulu je izgubio u dvoboju s američkim velemajstorom Bobijem Fišerom, koji ga je 1972. u meču u Rejkjaviku pobijedio 12,5:8,5.
1943. – Britansko ratno vazduhoplovstvo u Drugom svjetskom ratu otpočelo prvo danonoćno bombardovanje Berlina.
1948. – Pripadnik polufašističke organizacije Hindu Mahasabha izvršio je u New Delhiju atentat na Mahatmu Gandija, indijskog političara i nacionalnog vođu.
1954. – Rođen je Husein Hasanefendić “Hus”, hrvatski glazbenik, skladatelj, tekstopisac i gitarist.
1956. – Rođen je autor i kompozitor Darko Rundek.
1957. – UN pozvale vladu Južne Afrike da preispita politiku aparthejda.
1964. – U SSSR-u prvi put u istoriji kosmonautike, uz pomoć jedne rakete, lansirani sateliti u različite orbite.
1968. – U Vijetnamskom ratu počela jednomjesečna ofanziva nazvana “Tet”(Nova godina) pod komandom sjevernovijetnamskog generala Vo Ngujen Đapa, tokom koje su sjevernovijetnamske trupe i južnovijetnamski gerilci napali Sajgon i više od sto drugih mjesta u Južnom Vijetnamu. Ofanziva se smatra prekretnicom u ratu, jer je navela vladu SAD da počne da razmišlja o povlačenju iz Vijetnama.
1972. – Pakistan napustio Commonwealth u znak protesta zbog odluke Velike Britanije, Australije i Novog Zelanda da priznaju Bangladeš (bivši Istočni Pakistan).
1972. – U gradu Derryju u Sjevernoj Irskoj, pripadnici britanskog 1. padobranskog bataljona pod komandom potpukovnika Dereka Wilforda i kapetana Mikea Jacksona, ustrijelili su 26 demonstranata tokom marša koji je organizovala Asocijacije za građanska prava Sjeverne Irske u predgrađu Bogside. Trinestoro ljudi, od koji je šestoro bilo maloljetno, umrlo je na licu mjesta, dok je još jedno lice preminulo četiri mjeseca kasnije od povreda zadobijenih tokom ovog incidenta. Za ovaj incident koristi se izraz Krvava (prokleta) nedjelja.
1987. – Umro je Ante Topić Mimara, kolekcionar i povjesničar umjetnosti.
1992. – Argentina otvorila dosijea nacista koji su poslije Drugog svjetskog rata pobjegli u Južnu Ameriku.
2000. – Cijanid koji se izlio iz rumunskog rudnika Baja Mare u pritoke rijeke Tise, Lapoš i Samoš, a potom u Dunav, izazvao je ekološku katastrofu ogromnih razmjera.
2000. – Povodom Dana holokausta više stotina neonacista demonstriralo je u Berlinu i prošlo kroz Brandenburšku kapiju podsjećajući na vrijeme kada su nacisti u Njemačkoj bili na vlasti.
2003. – Belgija oficijelno priznaje istospolne brakove.
(AbrašMEDIA)