Danas je utorak, 27. jun/lipanj, 178. dan 2023. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
1358. – Osnovana je Dubrovačka Republika.
1806. – Britanci osvajaju Buenos Aires u ratu sa Špancima.
1829. – Umro je engleski hemičar James Smithson. Njegovim zaveštanjem osnovan je “Smitsonov institut” (1846), jedna od najvećih institucija u svijetu koja se bavi popularizacijom nauke i kulture.
1846. – Rođen irski politički vođa i nacionalni borac za autonomiju Charles Stewart Parnell, koji je uveo nove metode u borbi protiv Engleza. Postavši 1875. član engleskog parlamenta, otpočeo je opstrukciju u zakonodavnom tijelu uz istovremenu blokadu na terenu. Zatvoren je 1881, ali je i iz zatvora upravljao borbom.
1869. – Rođena je Emma Goldman, poznata feministkinja i anarhistkinja.
1903. – Rođen je Slaviša Vajner Čiča, partizanski komandant i narodni heroj Jugoslavije.
1905. – Pobunjeni ruski mornari preuzeli su krstaricu “Potemkin” u Crnom moru. To je bio prvi masovni izliv nezadovoljstva u ruskoj carskoj armiji tokom revolucije 1905-07.
1940. – Sovjetski Savez okupirao je Rumuniju, za vrijeme Drugog svjetskog rata, nakon što je kralj Carol odbio ustupiti Basarabiju i Bukovinu.
1941. – Fašistička vlada mađarskog diktatora Mikloša Hortija, saveznika nacističke Njemačke Adolfa Hitlera u Drugom svjetskom ratu, objavila je rat SSSR-u.
1943. – Američki avioni su u Drugom svjetskom ratu bombardovali su grčku prijestonicu Atinu, koja je bila pod njemačkom okupacijom.
1944. – Savezničke snage su u Drugom svjetskom ratu zauzele francuski grad Cherbourg, važnu luku na La Mancheu.
1946. – Ministri spoljnih poslova SSSR, SAD, Velike Britanije i Francuske odlučili da Grčkoj pripadnu Dodekaneska ostrva u jugoistočnom dijelu Egejskog mora, uključujući najveće – Rodos, koja su do tada bila pod italijanskom upravom.
1950. – U FNR Jugoslaviji donešen je “Osnovni zakon o upravljanju radnih kolektiva državnim privrednim preduzećima i višim privrednim udruženjima”, koji se smatra početkom “samoupravnog modela”, po kojem se jugoslovenski socijalizam razlikovao od sovjetskog.
1973. – Narodna Republika Kina izvršila pokus hidrogenskom bombom.
1978. – Sa sovjetskog kosmodroma “Bajkonur” lansiran vasionski brod “Sojuz 30”, u kojem su bili poljski major Miroslav Hermaševski i sovjetski pukovnik Peter Klimuk. Poslije osmodnevnog boravka u vasioni, u toku kojeg su se dvojica kosmonauta sastala na orbitalnoj stanici “Saljut-6” sa posadom “Sojuza 29” Vladimirom Kovaljonokom i Aleksandrom Ivančekovom, “Sojuz 30” se vratio na Zemlju.
1979. – Legendarni bokser Muhammad Ali je službeno objavio svoj treći prekid karijere. Iako je rekao da povratka ovoga puta sigurno neće biti, u ring se vratio nedugo nakon toga i upisao poraz od Larryja Holmesa.
1986. – SAD proglašene krivom zbog podupiranja pobunjeničkih snaga u Nikaragvi – tzv. Contri. Međunarodni sud odredio je kako SAD trebaju isplatiti odštetu Nikaragvi, zbog uplitanja u unutarnju politiku. SAD su sudski epilog priznale tek 1991. i to nakon što je Nikaragva odlučila kako neće tražiti novčanu odštetu od SAD-a.
1987. – Umro je Rato Dugonjić, bosanskohercegovački političar. Bio je jedan od organizatora NOB-a 1941. Tokom rata je bio vijećnik AVNOJ-a i ZAVNOBiH-a, a od pogibije Ive Lole Ribara 1943. (sve do 1947.) i sekretar Centralnog komiteta SKOJ-a. Od 1948. biran je u CK SKJ i u Predsjedništvo CK SKJ. U više saziva bio je poslanik Skupštine Bosne i Hercegovine i Skupštine Jugoslavije. Bio je jugoslavenski ambasador u Poljskoj i Ujedinjenim Arapskim Emiratima, ministar u Vladi BiH i Saveznoj vladi, predsjednik SSRN BiH i SSRNJ, biran je i u Predsjedništvo SFRJ, čiji je podpredsjednik bio 1972. Bio je i na čelu Predsjedništva Bosne i Hercegovine od 1974. dо 1978. Narodni heroj.
1989. – Umro je Alfred Jules Ayer, jedan od najpoznatijih i najutjecajnijih engleskih filozofa novijeg doba (“Jezik, istina i logika”, “Problem saznanja”, “Pojam osobe”).
1997. – Tadžikistanski predsjednik Imomali Rahmonov i vođa pobunjenika Said Abdulo Nuri potpisuju mirovni sporazum, kojim se završava petogodišnje krvoproliće u građanskom ratu.
1997. – Na konferenciji u Briselu predstavnici 95 zemalja saglasili se o zabrani upotreba nagaznih mina.
2002. – Umro je basista legendarne britanske rok grupe “The Who”, John Entwistle.
2003. – Bivša predsjednica Republike Srpske Biljana Plavšić prebačena iz Haga u Švedsku, na odsluženje zatvorske kazne, na koju je osuđena pred Haškim tribunalom.
2007. – Umro je u 101. godini života pjesnik Dragutin Tadijanović.
2007. – Penzionisani general i bivši komandant Glavnog štaba Armije BiH Rasim Delić, optužen za ratne zločine nad Srbima, otputovao u Hag.
2010. – Na referendumu u Kirgistanu usvojen je novi Ustav.
(AbrašMEDIA)