Projektni tim koji radi na očuvanju Pančićeve omorike kroz projekat “Podrška restauraciji i konzervaciji najstarije evropske vrste drveća – Pančićeva omorika (Picea omorika)”, a čiji je dio i Centar za životnu sredinu, obišao je deset oglednih ploha koje su inicijalno postavljene 2021. godine.
Sa ovih ploha se prikupljaju podaci, analiziraju stanišni uslovi i prati pojavnost omorike, a nalaze se na ukupno pet lokaliteta, i to tri u Bosni i Hercegovini: Tesla, Veliki Stolac i Gostilja (opštine Rogatica i Višegrad) i dva u Republici Srbiji u Nacionalnom parku “Tara”: Trenice i Studenac.
Ovaj terenski obilazak, kao i druga godina trajanja projekta je zaključena godišnjim sastankom svih projektnih partnera.
Sastanak je održan u Nacionalnom parku „Tara“, a organizator sastanka je bio Republički zavod za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa sa partnerima, među kojima su pored Centra: Šumarski fakultet Univerziteta u Banjoj Luci, JPŠ “Šume Republike Srpske”, NP “Tara”, NP “Drina”, UG “EKO centar”, UG “Arbor Magna” i PK “Tara”. Sastanku su prisustvovali i predstavnici Zavoda za zaštitu prirode Srbije, kao i direktor Fondacije Franklinia, Jean- Christophe Vié, koji je učestvovao i u terenskom obilasku. Ova fondacija je finansijski podržala realizaciju ovog trogodišnjeg projekta.
Održane su prezentacije o do sada prikupljenim podacima i toku projekta, a o novim saznanjima govorili su: Jean- Christophe Vié, direktor Fondacije Franklinia; Ana Ćurić, koordinatorica projekta ispred voditelja projekta Republičkog Zavoda za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa, prof. dr Milan Mataruga, mr. Đorđije Milanović, eksperti na projektu sa Šumarskog fakulteta u Banjaluci. Moderator događaja je bila Aleksandra-Anja Dragomirović, potpredsjednica Centra za životnu sredinu.
„Pančićeva omorika jedno je od retkih globalno ugroženih stabala u Evropi. Ugroženost je potvrđena uvrštavanjem Pančićeve omorike na Crvenu listu Komisije za očuvanje vrsta IUCN-a i opstaje samo u par populacija na strmim sjevernim padinama na granici Bosne i Hercegovine i Srbije. Nažalost, 2021. godine neke od najvažnijih populacija su izgubljene u šumskim požarima, što je pogoršalo njen status ugroženosti. Srećom, naučnici iz niza institucija pažljivo prate različite populacije, pokušavajući da identifikuju uslove životne sredine koji pogoduju njenoj prirodnoj regeneraciji“, istakao je Jean- Christophe Vié, direktor Fondacije Franklinia i na kraju dodao:
„Na terenu smo vidjeli i ponik koji daje tračak nade za budućnost omorike. Uvjerio sam se da je rad na većini lokaliteta gdje su postavljene ogledne plohe veliki izazov za projektni tim s obzirom na iznimno strme stjenovite padine na kojima raste. Srećno projektnom timu u daljem radu!”
Aleksandra-Anja Dragomirović, potpredsjednica Centra za životnu sredinu je napomenula da je Pančićeva omorika kasno otkrivena kao vrsta drveta, te da ostavlja još dosta otvorenih pitanja za naučnike i istraživače, ali i potrebu za novim saznanjima o njenim životnim ciklusima i staništima kako bismo znali koji mehanizmi očuvanja i zaštite su potrebni (ili ne) za njen opstanak.
“Radujemo se što nam je i ovaj projekat, podržan od strane “Franklinia” fondacije, omogućio da steknemo nove uvide i saznanja u ovu po mnogima najljepšu četinarsku vrstu drveta”.
(CZZS)