Danas je nedjelja, 17. decembar/prosinac, 351. dan 2023. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
1531. – Po naređenju pape Klementa VII, u portugalskoj prijestonici Lisabonu ustanovljena inkvizicija.
1718. – Engleska je objavila rat Španiji.
1777. – Francuska je priznala novoosnovane Sjedinjene Američke Države, koje su se tek oslobodile od Engleza.
1778. – Rođen je engleski hemičar Humphry Davy, predsjednik Kraljevskog učenog društva u Londonu, koji je pomoću elektrolize prvi dobio natrijum, kalijum i kalcijum u elementarnom obliku. Dokazao je da je hlor hemijski element, da je dijamant čist ugljenik, da neke kiseline ne sadrže kiseonik. Pronašao je rudarsku lampu i otkrio električni luk.
1830. – Umro je južnoamerički revolucionar, vojskovođa i državnik Simon Bolivar, vođa borbe za nezavisnost Južne Amerike od Španije, koji je poslije niza vojnih pobjeda nazvan je “El Libertador de la Patria” (Oslobodilac otadžine). Nezavisnost Venecuele je proglasio 1811., a od 1812. do 1825. je predvodio vojsku protiv Španaca i potukao ih u više od 200 bojeva. Oslobodio je Venecuelu, Ekvador, Panamu i Peru i izabran za predsjednika Kolumbije i Bolivije koja je po njemu dobila ime. Njegovu životnu zamisao – osnivanje federacije južnoameričkih republika – omela su trvenja vladajućih slojeva i otpor SAD i Velike Britanije. Optužen da je htio da se proglasi monarhom, povukao se s vlasti 1830. i ubrzo je umro.
1862. – General Grant protjerao je Jevreje iz država Tennessee, Mississippi i Kentucky.
1903. – Braća Wilbur i Orville Wright izvela prvi uspješan let avionom u istoriji vazduhoplovstva. Njihova letjelica “Flajer I” nad pješčanim dinama blizu mesta Kitty Hawk u Sjevernoj Karolini, u SAD, uzletjela četiri puta, zadržavši se u vazduhu najduže 59 sekundi.
1922. – Posljednji britanski vojnici napustili su Republiku Irsku.
1938. – Otto Hahn započeo je nuklearno doba otkrićem fizije urana.
1944. – Američka vojska je objavila ukidanje logora u kojima su držali obitelji američkih državljana japanskog porijekla. Ta se mračna tajna dugo vremena držala ispod tepiha, i tek se prije desetak godina počelo otvoreno govoriti o tom dobu.
1948. – U pokušaju da ponovo uspostavi vlast u Indoneziji, koja je 1945. proglasila nezavisnost, Holandija je napala Indoneziju, njene trupe upale u glavni grad Džakartu i uhapsile predsjednika Sukarna i druge indonežanske lidere. Sporazumom u Hagu 1949. Holandija priznala suverenitet Indonezije.
1957. – Lansirana je prva američka interkontinentalna balistička raketa (Atlas).
1965. – Rođen je bosanskohercegovački književnik Damir Uzunović.
1989. – Masovne demonstracije u Rumuniji protiv diktatorskog režima Nikolaja Čaušeskua. Vojska i zloglasna politička policija “Sekuritate” su u početku krvavo gušili nerede, zavedeno je i vanredno stanje, ali je poslije višednevnih demonstracija i sukoba, pošto je vojska stala na stranu pobunjenog naroda, svrgnut režim Čaušeskua. Njemu je zatim na brzu ruku suđeno i zajedno sa suprugom Elenom je strijeljan u dvorištu jedne vojne kasarne u Trgovištu.
1989. – Počelo je emitiranje crtane serije Simpsoni.
1991. – Savjet ministara Evropske unije usvajanjem nove Deklaracije o Jugoslaviji odlučio da prizna nezavisnost svih jugoslovenskih republika koje prihvate kriterijume za priznavanje novih država u istočnoj Evropi i SSSR-u.
1997. – UN objavljuje podatak da u Bosni i Hercegovini ima još 750.000 do milion nagaznih mina od kojih je samo u periodu 1996. i 1997. godine povrijeđeno oko 1000 ljudi, među kojima su i djeca.
1998. – SAD, podržane Velikom Britanijom, otpočele četvorodnevne vazdušne udare na Irak, čije su mete – kako je zvanično objašnjeno – bili nuklearni, hemijski i biološki irački vojni potencijali.
2003. – Francuska je zabranila isticanje religijskih obilježja (nošenje feredža, jevrejskih kapica, hrišćanskih krstova) u državnim školama.
2004. – Žalbeno vijeće Haškog tribunala potvrdilo je bivšem potpredsjedniku Hrvatske zajednice Herceg-Bosne Dariju Kordiću kaznu zatvora od 25 godina, dok je bivšem komandantu Viteške brigade HVO-a Mariju Čerkezu kazna smanjena sa 15 na šest godina zatvora.
2011. – Umro je Kim Jong-il (1942.- 2011.), lider Sjeverne Koreje. “Dragi vođa”, kako su ga zvanično oslovljavali u Koreji, umro je od srčanog udara, a na vlasti je bio preko 15 godina. Human Rights Watch ga smatra odgovornim za smrt stotine tisuća ljudi zbog gladi koja se mogla spriječiti, javnih smaknuća i političkih progona.
(AbrašMEDIA)