Približava se 100. godišnjica završetka Prvog svjetskog rata, a pirotehničari još uvijek iskopavaju municiju utonulu u poljima smrti istočne Francuske.
Moglo bi proći još 100 godina prije nego s time završe.
U Vilosnes-Haraumontu, gdje rijeka Meuse vijuga sjeverno i zapadno od Verduna, njemačka vojska je odbacila hiljade granata u rijeku nakon bitke za Mort Homme 1916. godine.
Prošle sedmice su ronioci tamo ušli u hladnu vodu kako bi povezali užad oko desetaka granata zakopanih u riječnom koritu prije nego što je dizalica izvukla zahrđalo oružje na travnatu obalu.
Zaštita ljudi od granata
U samo jednom danu iz rijeke izvađeno više od pet tona neeksplodiranih granata.
Centar za deminiranje u Metzu u godini prikupi između 45 i 50 tona oružja iz Prvog svjetskog rata, dok se još najmanje 250 do 300 tona nalazi u obližnjim rijekama i u valovitim brdima istočne Francuske.
Za šefa pirotehničara Guyja Mompera to je mukotrpan, ali važan zadatak, kojim se nastoji zaštititi ljude od granata koje i danas mogu eksplodirati, ali i francuskom krajoliku vratiti izgled kakav je bio prije rata.
“Moramo očistiti zemlju”, rekao je Momper, procijenivši da će trebati više od jednog vijeka da se to obavi do kraja.
“Kada nas izvijeste da je negdje granata, odmah izlazimo na teren”, dodaje.
Prvi svjetski rat u najvećoj se mjeri vodio na francuskom i belgijskom tlu.
Vidljivi tragovi starih rovova
Najveći dio sukoba odvijao se u rovovima, ponekad udaljenih tek koji metar, prokopanih uzduž granica Francuske, Njemačke i Belgije.
Više od 10 miliona vojnika, uključujući oko 1,4 miliona Francuza poginulo je u ratu, koji je priveden kraju 11. novembra 1918. godine, dramatično izmijenivši demografiju i krajolik Francuske.
Još su vidljivi tragovi starih rovova koji su unakazili polja i rupe u zemlji od granata.
Iako rizik da će municija iz rijeke Meuse eksplodirati nije veliki, Momper i njegov tim žele osigurati da se incidenti ne događaju.
“Redovno se događaju nesreće ljudima koji se ponašaju kao da su pirotehničari”, rekao je Benoit, pirotehničar iz Metza.
“U najgorim slučajevima to vodi do gubitka života.”
(Agencije)