Danas je utorak, 1. mart, 61. dan 2016.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
1498. – Na putu ka Indiji, portugalski moreplovac Vasco da Gama iskrcao se, kao prvi Evropljanin, na obale današnje afričke države Mozambik.
1562. – Katolici su u Francuskoj masakrirali preko hiljadu hugenota (protestanata) tokom njihove molitve u Vasiju, što je bio početak dugotrajnih borbi i ratova, poznatih pod imenom “hugenotski ratovi”, koji su uz prekide 36 godina razdirali Francusku.
1565. – Osnovan je Rio de Janeiro, prijestolnica karnevala.
1692. – Sarah Good, Sarah Osborne i Tituba dovedene su pred lokalnog suca u Salemu u Massachusettsu, na početak poznatog suđenja vješticama iz Salema. U okolici Salema tijekom tog perioda na sudovima je završilo više od 150 osoba od kojih je 19 osuđeno na smrt.
1767. – Španski kralj Karlos III protjerao je iz zemlje rimokatolički jezuitski red.
1809. – Švedska je, kao prva zemlja u svetu, uspostavila ombudsmana, lice koje vrši nadzor nad radom organa uprave i javnih službi, a postavlja ga parlament. Prvi ombudsman bio je Lars Avgust Manerhajm.
1811. – Egipatski vladar Mohamed Ali izvršio je pokolj nad mamelučkim vođama i time dokrajčio vlast mameluka u Egiptu. Mameluci, potomci ratnih zarobljenika koje su persijski i egipatski vladari uvrštavali u svoje vojske, pretežno tjelesnu gardu, zavladali su Egiptom 1250. kada su oborili dinastiju Ajbeka.
1815. – Napoleon Bonaparta vratio se u Francusku sa ostrva Elba, gdje je bio prognan nakon abdikacije u aprilu 1814. Ušavši trijumfalno u Pariz preuzeo je vlast u zemlji, čime je počelo razdoblje “sto dana”, koje je okončano vojnim porazom kod Vaterloa. Poslije druge abdikacije, 22. juna, predao se Englezima koji su ga internirali na ostrvo Sveta Jelena, gdje je umro 5. maja 1821.
1862. – Izašao je prvi broj zadarskog Narodnog lista.
1872. – U planinskom području Yellowstone u SAD osnovan je prvi nacionalni park u svijetu.
1891. – Rođen je Stanislav Vinaver, jedan od najznačajnijih protagonista moderne južnoslavenske književnosti poslije Prvog svjetskog rata. Autor je Manifesta ekspresionizma i pokretač mnogih zajedničkih poduhvata mladih pisaca, a bio je i novinar, feljtonist, polemičar i prevodilac. Najpopularnijim njegovim djelom smatra se “Pantologija novije srpske pelengirike” (1922) u kojoj je parodirao “Antologiju novije srpske lirike” Bogdana Popovića.
1896. – Bosonogi ratnici abisinskog cara Menelika II potukli su italijanske trupe kod Adue, poslije čega je Italija morala da prizna nezavisnost Abisinije (Etiopija).
1912. – Albert Berry je izveo prvi uspješni skok s padobranom. Iskočio je iz dvokrilnog aviona s oko 450 metara visine u američkom Missouriju.
1919. – U Beogradu se sastao prvi jugoslovenski parlament – Privremeno narodno predstavništvo Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, u kojem je bilo 296 poslanika, postavljenih ukazom vlade. Poslanici su mahom bili iz ranijih parlamenata jugoslovenskih zemalja, izabrani prije Prvog svetskog rata.
1920. – Nova socijaldemokratska vlada Čehoslovačke donijela je novi ustav i time zamijenila privremeni ustav usvojen 13. novembra 1918. kojim je konstituisana čehoslovačka država, nastala raspadom Austro-Ugarske poslije Prvog svjetskog rata.
1943. – Britansko ratno vazduhoplovstvo je u Drugom svjetskom ratu počelo da sistematski bombarduje evropske željezničke sisteme na teritorijama pod kontrolom nacističke Njemačke.
1954. – SAD su na pacifičkom ostrvu Bikini izvele prvu probu hidrogenske bombe.
1966. – Na Veneru se spušta sovjetska letjelica “Venera 3”, prvi svemirski brod koji se spustio na drugu planetu, nakon tri i pol mjeseca leta.
1992. – Na referendumu u Crnoj Gori, na koji je izašlo 66,04 odsto birača, 95,94 odsto glasalo je za ostanak u Jugoslaviji. Referendum su bojkotovali Muslimani, Albanci i neke opozicione partije.
1992. – Većina građana se izjasnila za nezavisnost Bosne i Hercegovine. Referendum o nezavisnosti Bosne i Hercegovine održan je 29. februara i 1. marta 1992. Glasalo je ukupno 2.073.568 glasača (izlaznost 63.6%). 99.7% bilo je za nezavisnost, a 0.3% protiv. SDS je pozvao Srbe na bojkot referenduma i spriječio njegovo održavanje u pojedinim dijelovima zemlje. Referendumsko pitanje glasilo je: Jeste li za suverenu i nezavisnu Bosnu i Hercegovinu, državu ravnopravnih građana, naroda BiH – Muslimana, Srba, Hrvata i pripadnika drugih naroda koji u njoj žive?
1993. – Američki vojni avioni izbacuju iznad područja istočne Bosne pakete sa hranom i lijekovima, čime je počela operacija “Padobran” u BiH.
1997. – Albanski premijer Sali Beriša podnosi ostavku poslije dvomjesečnih krvavih nereda izazvanih slomom štedionica u kojima je desetine tisuća Albanaca izgubilo ušteđevinu.
2001. – Tužilaštvo Međunarodnog suda za ratne zločine podiglo je optužnice protiv više lica iz SR Jugoslavije zbog napada na Dubrovnik 1991.
(AbrašMEDIA)