Danas je ponedjeljak, 10. jun/lipanj, 162. dan 2024. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
1190. – Fridrik I. Barbarossa utopio se vodeći Treći križarski pohod na Jeruzalem.
1610. – Prvi holandski doseljenici iskrcali su se na ostrvo Manhattan, sada centralni dio New Yorka. Holanđani su 1626. za nekoliko bala tkanine i jeftinu bižuteriju otkupili od Indijanaca ostrvo i na njegovom južnom dijelu podigli naselje Novi Amsterdam.
1719. – Rimsko-njemački car Karlo VI protjerao je Špance sa Sicilije.
1819. – Rođen je francuski slikar Gustave Courbet. Kao osnivač realističke škole u vrijeme krutog akademizma, smatra se najrevolucionarnijim slikarem 19. vijeka (“Atelje”, “Tucači kamena”, “Talas”, “Pogreb u Ornanu”).
1836. – Umro je francuski fizičar i matematičar André-Marie Ampère.
1865. – Rođen je američki istraživač i pisac Frederick Albert Cook.
1869. – Rođen je bosanskohercegovački historičar Vladislav Skarić.
1909. — Rođen je Ivan Gošnjak, partizanski komandant i narodni heroj Jugoslavije. Po odluci Partije, upućen je 1937. u Španiju, gdje je učestvovao u borbama. Najprije je postavljen za zapovjednika čete, a potom za zamjenika komandira bataljona, operativnog oficira brigade i na kraju za zamjenika komandanta brigade. Imao je čin kapetana. Poslije sloma Španske republike, Gošnjak se sa ostalim dobrovoljcima iz Jugoslavije našao u francuskim logorima i tu dočekao okupaciju Francuske. Uspio je da pobjegne iz logora 1941. i da se probije preko okupirane Evrope i polovinom 1942. najprije dolazi na Baniju, zatim odlazi u Gorski kotar u partizanski Glavni štab Hrvatske, gdje postaje zamjenik komandanta štaba NOV i PO. Novembra 1942. Vrhovni štab ga je postavio za komandanta Prvog hrvatskog korpusa NOVJ, a naredne godine i za komandanta Glavnog štaba NOV i PO Hrvatske i na toj dužnosti ostao je do kraja rata. Krajem maja 1945. godine, imenovan je za komandanta Druge armije JA. Od kraja 1945. bio je na raznim funkcijama pri Ministarstvu narodne odbrane sve do 1967, kada je penzionisan i postavljen za člana Savjeta federacije.
1916. – Otpočela je velika arapska revolucija.
1924. – Vođu italijanskih socijalista Giacoma Matteottia su kidnapovali i ubili fašisti, poslije govora koji je održao dan ranije u parlamentu, u kojem je dokumentovano razobličio njihove prevare i nasilje na izborima. Potiče iz bogate porodice, završio je prava i veoma mlad je postao vatreni socijalista. Poslije istupanja iz Socijalističke partije Italije u oktobru 1922. postao je generalni sekretar novostvorene Socijalističke unitarističke partije. Izuzetno se hrabro borio protiv fašizma i mučko ubistvo je izazvalo veliki revolt italijanskog javnog mnjenja, a njegovo ime je postalo simbol antifašističke borbe i u Drugom svjetskom ratu ga je nosilo više socijalističkih jedinica u pokretu otpora.
1928. — Rođen je Branko Mikulić, visokopozicionirani dužnosnik SR Bosne i Hercegovine i osmi po redu predsjednik Saveznog izvršnog vijeća SFR Jugoslavije.
1940. – Italija, kao saveznik Njemačke u Drugom svjetskom ratu, objavila je rat Francuskoj i Ujedinjenom Kraljevstvu.
1942. – Nakon što je u Pragu ubijen visokopozicionirani nacista Reinhard Heydrich, njemačke SS snage spremaju krvavu odmazdu širom Češke. Potpuno je uništeno i spaljeno selo Lidice, a likvidirano je svo stanovništvo – 340 osoba.
1942. – Počela je ofanziva na Kozaru u Drugom svjetskom ratu, u kojoj je učesvovalo oko 40.000 vojnika, gdje su Nijemci i ustaše, uz podršku mađarskih riječnih brodova, zatvorili obruč oko slobodne teritorije kozarske oblasti. U opkoljenom području zbjeg sa oko 80.000 civila branilo je 3.500 boraca Drugog krajiškog partizanskog odreda. Poslije 50 dana teških borbi, mjestimično je probijen obruč i spaseno je nešto više od 15.000 civila. Nijemci i ustaše su spalili i opljačkali sva sela, pobili dio stanovništva, uključujući 540 ranjenika, a oko 60.000 civila otjerali u logore, mahom u Jasenovac.
1942. – U borbi s nacistima kod Male Remete u Drugom svjetskom ratu je poginuo Boško Palkovljević – Pinki, jedan od prvih partizana Fruške gore, koji je kao kurir iz Srema obavijestio Vrhovni štab o narodnooslobodilačkoj borbi u Vojvodini. Bio je jedan od organizatora čuvenog bjekstva 32 robijaša iz sremskomitrovačkog zatvora 1941.
1943. – Prva proleterska brigada probila je njemački obruč na Balinovcu i time osigurala proboj iz okruženja na Sutjesci. Bilo je to prvi i posljednji put da je brigada jurišala istovremeno u punom sastavu sa svih šest bataljona.
1945. – Komandantu zapadnih savezničkih snaga u Drugom svjetskom ratu američkom generalu Dwightu Eisenhoweru je uručeno jedno od najviših sovjetskih odlikovanja – “Orden pobjede”.
1967. – Izrael prihvatio zahtjev UN o prekidu vatre u ratu s Egiptom, u kojem su Izraelci – protiv kojih su ratovali i Sirija i Jordan – za samo šest dana zauzeli teritoruju četiri puta prostraniju od Izraela.
1967. – SSSR prekinuo diplomatske odnose sa Izraelom i zaprijetio sankcijama ukoliko izraelska armija ne obustavi napredovanje prema glavnom gradu Sirije – Damasku.
1971. – SAD su poslije 21 godine ukinule embargo na trgovinu s Kinom.
1989. – Kina i Tajvan su uspostavili direktne telefonske veze.
1997. – Prema naređenju vođe kambodžanske maoističke gerilske frakcije Crvenih Kmera Pol Pota, ubijen je jedan od njegovih najbližih saradnika Son Sen i 11 članova njegove porodice.
1999. – NATO snage prestale sa bombardovanjem teritorije SRJ. Prve jedinice Vojske Jugoslavije su, na osnovu Vojno-tehničkog sporazuma potpisanog dan ranije u Kumanovu, počele povlačenje s Kosova i Metohije, a kasnije istog dana Savet bezbjednosti UN je, uz uzdržan glas Kine, usvojio Rezoluciju 1244 kojom je legalizovan dolazak međunarodnih vojnih snaga na Kosovo.
2003. – U Kanadi, u Torontu, prvi put sklopljen brak dva osobe homoseksualne orjentacije.
2004. – Umro je čuveni blues i jazz kantautor Ray Charles. Dobitnik je 12 muzičkih nagrada “Grammy”, među kojima su i za najbolju pjesmu, koje je dobio tri puta za redom, za “Hit the Road Jack”, “I Can’t stop loving you” i “Busted”.
2010. – Izbili su žestoki etnički sukobi u drugom najvećem gradu u Kirgistanu, u Ošu, u kojem je desetine ljudi izgubilo život, a na stotine ih je povrijeđeno. Zbog tih sukoba Kirgiza i Uzbeka u državi je uvedeno vanredno stanje.
2015. – Nakon žustre rasprave između ljevičarske i konzervativne frakcije u Evropskom parlamentu glasanje o usvajanju Transatlanskog sporazuma o trgovini i investicijama (TTIP) odloženo do daljnjeg.
(AbrašMEDIA)