Danas je nedjelja, 11. jun/lipanj, 162. dan 2023. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
1184. p.n.e. – Trojanski rat: prema Eratostenovim proračunima, Troja osvojena i spaljena.
1525. – Knez Krsto Frankopan sa 6 000 vojnika oslobodio grad Jajce od turske opsade i opskrbio ga hranom i oružjem. Taj njegov junački podvig odjeknuo je u Europi.
1788. — Ruski istraživač Gerasim Izmailov otkriva Aljasku.
1837. – Pobuna na Broad Streetu u Bostonu: etnički sukobi engleskih i irskih doseljenika u SAD-u.
1864. – U Münchenu je rođen Richard Strauss (1864.- 1949.) njemački kompozitor i dirigent kojem pripada bitno mjesto u razvoju muzike početkom 20. stoljeća.
1871. – Rođen je hrvatski političar Stjepan Radić.
1880. – Rođena je američka pacifistkinja Jeannette Rankin, prva žena koja je postala članica Kongresa SAD. Kao ubijeđena antimilitaristkinja, u američkom parlamentu jedina je glasala protiv objave rata Japanu poslije bombardovanja Perl Harbura 1941.
1895. – Rođen sovjetski državnik ruskog porijekla Mihail Aleksandrovič Bulganjin, premijer SSSR od 1955. do 1958, učesnik Oktobarske revolucije. Boljševicima se priključio 1917. uoči revolucije i do 1922. je radio u ČEKI, tajnoj političkoj policiji. Član Centralnog komiteta Komunističke partije SSSR postao je 1934, na početku staljinističkih čistki, a Politbiroa 1948. Tokom Drugog svjetskog rata bio je u vojnim savjetima Zapadnog, Drugog pribaltičkog i Prvog bjeloruskog fronta, potom zamjenik ministra odbrane, a poslije rata ministar oružanih snaga i zamjenik premijera, prije nego što je postao šef vlade.
1901. – Novi Zeland anektirao Cookovo otočje.
1903. – U Beogradu su u puču ubijeni kralj Aleksandar Obrenović i njegova supruga Draga. Na njegovo mjesto je poslije izabran Petar Karađorđević.
1936. – U Moskvi je saopšteno da je uhapšeno, osuđeno na tajnom suđenju i potom pogubljeno osam visokih sovjetskih vojnih rukovodilaca, uključujući ruskog maršala i vojnog teoretičara Mihaila Tuhačevskog, što je označilo početak masovne čistke i fizičkih likvidacija u Crvenoj armiji. Tuhačevski je bio jedan od najistaknutijih komandanata Crvene armije tokom građanskog rata poslije Oktobarske revolucije. Kao komandant Zapadnog fronta 1920. je u ratu protiv Poljske dopro do Varšave, 1922. je postao načelnik Vojne akademije, 1925. član Revolucionarnog vojnog savjeta SSSR, a 1931. zamjenik predsjednika tog tijela i zamjenik ministra odbrane. Djela: “Rat klasa”, “Pitanja savremene strategije”.
1942. – Stupio je na snagu sporazum vlada SSSR i SAD u Drugom svjetskom ratu o principima uzajamne pomoći i vođenju rata protiv fašističkih Sila osovine, poznat kao Sporazum o zajmu i najmu. SAD su se obavezale da snabdijevaju SSSR, koji će sarađivati u odbrani SAD i dostavljati materijale i informacije. Dogovorene su i koordinisane akcije radi povećanja proizvodnje, razmjene i potrošnje i uklanjanja trgovinskih i carinskih barijera.
1949. – Ubijen je albanski revolucionar i rukovodilac Koči Hođe, odmah poslije izricanja smrtne presude na montiranom tajnom procesu. Prethodno je smijenjen sa svih položaja i uhapšen zato što se nije složio sa rezolucijom Informiroa 1948, jer je bio protiv staljinističke metode osude i izolacije Jugoslavije. U zatvoru je mučen da bi priznao izmišljenu krivicu i odrekao se stava da je politika Moskve prema Beogradu pogrešna. Bio je 1941. glavni inicijator osnivanja Komunističke partije Albanije i njen organizacioni sekretar, organizator ustanka u Albaniji u Drugom svjetskom ratu protiv fašističkih okupatora i član Vrhovnog štaba Narodnooslobodilačke vojske Albanije. Od 1945. bio je potpredsjednik vlade i ministar unutrašnjih poslova, a 1946. je postao predsjednik Demokratskog fronta Albanije. Zauzimao se za blisku saradnju Albanije i Jugoslavije.
1962. — Frank Morris, John Anglin i Clarence Anglin postali jedini zatvorenici koji su uspješno pobjegli iz zatvora na Otoku Alcatraz.
1970. – Posljednji američki vojnik je napustio vazduhoplovnu bazu “Vilus” u Libiji, na zahtjev pukovnika Moamera el Gadafija, koji je 1. septembra 1969. oborio režim kralja Idriza Prvog.
1970. – Poslije sedmodnevnih okršaja u Jordanu, kralj Husein i palestinski gerilci potpisali su sporazum o primirju.
1984. – Umro je italijanski političar Enrico Berlinguer, generalni sekretar Komunističke partije Italije od 1972. do smrti, jedan od najistaknutijih pobornika “evrokomunizma” i tvorac strategija “istorijskog kompromisa” i “demokratske alternative”. U ranoj mladosti je postao komunista i 1944. je uhapšen kao sekretar komunističke omladine u rodnom Sasariju na Sardiniji. U Centralni komitet partije je ušao 1945, član Politbiroa je postao 1959, a zamjenik generalnog sekretara 1969. Kao lider partije potpuno je suzbio sovjetski uticaj u najvećoj komunističkoj partiji na Zapadu.
1990. – Umro je istoričar Vaso Čubrilović, učesnik atentata na austrugarskog prestolonasljednika Franca Ferdinanda 1914. u Sarajevu, profesor Beogradskog univerziteta. Kao učenik je pristupio revolucionarnoj organizaciji “Mlada Bosna”, a kao najmlađi učesnik Sarajevskog atentata osuđen je na 16 godina robije i do sloma Austro-Ugarske u Prvom svjetskom ratu bio je u zatvoru. U Drugom svjetskom ratu bio je zatvoren u logor na Banjici. Studirao je filozofiju na Beogradskom univerzitetu, gdje je doktorirao 1927. Između dva svjetska rata pripadao je progresivnom krilu Zemljoradničke stranke, a poslije Drugog svjetskog rata bio je direktor Balkanološkog instituta i ministar u vladi Jugoslavije. Autor je oko 70 istorijskih knjiga i studija. Djela: “Bosanski ustanak 1875-1878”, “Porijeklo muslimanskog plemstva u Bosni i Hercegovini”, “Prvi srpski ustanak i bosanski Srbi”, “Politička prošlost Hrvata”, “Istorija političke misli u Srbiji devetnaestog vijeka”, “Odabrani istorijski radovi”.
2001. – U SAD nad rasistom Timothyem McVeighem izvršena smrtna kazna, na koju je osuđen zbog postavljanja bombe 1995. u zgradi državnih institucija u Oklahoma Sitiju, kada je poginulo 168 osoba.
2004. – Vlada Republike Srpske prihvatila završni izvještaj Komisije za istraživanje događaja na području Srebrenice od 10. do 19. jula 1995. godine, u kojem se navodi da je u Srebrenici likvidirano više hiljada Bošnjaka na način koji predstavlja teška kršenja međunarodnog humanitarnog prava.
2008. – Haški optuženik Stojan Župljanin uhapšen u okolini Beograda.
2008. – Umro je bivši vijetnamski premijer Võ Văn Kiệt, veliki reformator zemlje tokom devedesetih godina 20. vijeka.
2011. – U Splitu je održana prva manifestacija “Split Pride”.
(AbrašMEDIA)