Danas je petak, 12. januar/siječanj, 12. dan 2024. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
812. – Izaslanici vizantijskog cara Mihaila I Rangabe sklopili su mir u Ahenu s franačkim carem Karlom Velikim, nakon više od decenije rata između Vizantije i Franačkog carstva. Jedan od uzroka rata bio je što je rimski papa, potraživši oslonac u Franačkom carstvu, krunisao Karla Velikog (800.).
1519. – Umro je Maksimilijan I, njemački kralj od 1493. i rimsko-njemački car od 1508., kada je tu titulu uzeo uz pristanak pape Julija II, mada ga papa nikada nije krunisao. Od tada su njemački kraljevi odmah po svom izboru za kralja uzimali carsku titulu. Tokom njegove vladavine Habsburgovci su ženidbenim vezama postali najmoćnija dinastija u Evropi.
1628. – Rođen je francuski pisac Charles Perrault, autor čuvene zbirke bajki “Vilinske priče”, koja sadrži širom svijeta poznate bajke “Mačak u čizmama”, “Crvenkapica”, “Plavobradi”, “Uspavana ljepotica”.
1829. – Umro je njemački pisac Friedrich von Schlegel, najznačajniji teoretičar njemačkog romantizma. S bratom Wilhelmom uređivao je glavni romantičarski časopis “Aneteum”. Pored radova o antičkoj književnosti, pisao je eseje, pjesme i pripovijetke, a u romanu “Lucinda” propagira romantičarsku ideju slobodne ljubavi. Njegova “Istorija stare i nove književnosti” jedan je od prvih pregleda cjelokupne svjetske literature.
1876. – Rođen je američki pisac John Griffith London, poznat kao Jack London, jedan od najčitanijih u prvoj polovini 20. vijeka. Bavio se različitim zanimanjima: od raznosača novina do kopača zlata i ratnog dopisnika iz rusko-japanskog rata. Naporan rad, novčane nedaće i alkohol proizveli su nervno rastrojstvo i samoubistvo u 40. godini. Napisao je oko 50 pripovijedaka i romana među kojima su najpoznatiji “Zov divljine” i “Bijeli očnjak”.
1878. – Rođen je mađarski pisac Ferenc Molnar, tvorac publicističkog stila u mađarskoj literaturi, koji je romanom “Junaci Pavlove ulice” stvorio klasično djelo omladinske književnosti. U pozorišnim komadima iskazao je izuzetnu tehniku i duhovitost. Ostala djela: drame i komedije “Liliom”, “Vuk”, “Gardist”, “Crveni mlin”, “Čudo među brdima”, “Labud”, “Olimpija”, “Igra u dvorcu”.
1942. – Italijanski guverner okupirane Crne Gore u Drugom svjetskom ratu general Pircio Biroli naredio je da se za jednog ubijenog ili ranjenog oficira strijelja 50, a za podoficira ili vojnika 10 civila.
1953. – Skupština Jugoslavije usvaja novi Ustav, kojim se ukida Vijeće naroda i formira se Vijeće proizvođača, čime se zapravo ukida nacionalno obilježje u strukturi skupštine.
1964. – U Zanzibaru je, mjesec dana nakon što je zemlja stekla nezavisnost, zbačen s vlasti sultan i proglašena je republika s predsjednikom Abeidom Karumeom. Četiri mjeseca kasnije Zanzibar se ujedinio s Tanganjikom u Tanzaniju.
1969. – Izašao je prvi album engleske skupine Led Zeppelin pod naslovom Led Zeppelin, s jedinstvenim sklopom zvukova bluesa i rocka.
1970. – Kapitulacijom Biafre završen je građanski rat u Nigeriji.
1970. – Rođen je američki muzičar Zack de la Rocha (Rage Against the Machine).
1976. – Umrla je engleska književnica Agatha Mary Clarissa Christie, čuvena autorka kriminalističkih romana. Napisala je 79 romana i zbirki kratkih priča, koje su prodate u dve milijarde primjeraka širom svijeta i prevedene na više od 50 jezika, a njena drama “Mišolovka”, prikazana prvi put 1952., imala je preko 20.000 izvođenja na londonskom West Endu i najduže je izvođena predstava na svijetu.
1990. – Ruski predsjednik Boris Jeljcin šokirao je učesnike 28. kongresa Komunističke parije Sovjetskog Saveza, kada je najavio da podnosi ostavku na članstvo u njoj.
1990. – Rumunski predsjednik Jon Ilijesku je saopštio da je Komunistička partija Rumunije stavljena van zakona.
1991. – Predsjednik SAD-a George Bush dobija odobrenje Kongresa za upotrebu vojne sile, kako bi prisilio iračku vojsku da napusti Kuvajt.
1993. – UN iznose podatak da je u 1992. godini broj izbjeglih u svijetu bio 18,5 milijuna osoba, što je za 3,5 milijuna više od predhodne godine. Tri milijuna dodatnih izbjeglih bilo je sa prostora bivše Jugoslavije.
1996. – Prvi ruski vojnici, u sastavu IFOR-a stigli su u Bosnu i Hercegovinu, u prvu zajedničku vojnu misiju, zajedno sa američkim snagama i vojnicima ostalih zapadnih zemalja, poslije Drugog svjetskog rata.
1998. – Devetnaest evropskih država potpisalo je dokument o zabrani kloniranja ljudskih bića.
1998. – Njemačka je pristala da ustanovi fond od 200 miliona maraka radi obeštećenja oko 18.000 Jevreja iz istočnoevropskih zemalja, koji su pretrpjeli mučenje nacista u Drugom svjetskom ratu.
2000. – Turska vlada saglasila se da odgodi smrtnu kaznu vješanjem vođi kurdskih pobunjenika Abdulahu Odžalanu.
2000. – Velika Britanija homoseksualcima dozvolila službu u oružanim snagama.
2005. – Evropski parlament usvojio je prvi Ustav Evropske unije, koji nikada nije zaživio, jer je prijedlog tog ustava odbačen u Francuskoj i Holandiji. Ustav EU zamijenio je “Lisabonski ugovor” koji je stupio na snagu 1. decembra 2009. nakon ratifikacije u parlamentima zemalja članica EU.
(AbrašMEDIA)