Danas je četvrtak, 13. jun/lipanj, 165. dan 2024. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
1381. – Pod vođstvom Wat Tylera u nekoliko engleskih pokrajina počeo seljački ustanak protiv feudalaca, izazvan visokim porezima. Već prvog dana ustanka seljaci su, uz pomoć londonske sirotinje, ušli u London i opsjeli zgradu parlamenta, ali je Tyler ubijen već trećeg dana ustanka. Ostavši bez vođe, ustanici su napustili London i buna je krvavo ugušena.
1831. – U Edinbughu je rođen James Clerk Maxwell, škotski fizičar koji je razvio teoriju elektromagnetizma, a važna su i njegova istraživanja na polju elektrodinamike. Maxwell se uz Newtona i Einsteina svrstava među tri najveća mislioca u povijest fizike.
1865. – Rođen je irski pjesnik i dramski pisac William Butler Yeats, uz Shawa i Joycea, jedan od najvećih irskih pisaca. Dobitnik je Nobelove nagrade za književnost 1923. Njegova lirika kosmopolitska, s osloncem na helensku i romejsku simboliku, ali i duboko vezana za irsko tlo i keltsku tradiciju. U mladosti je bio aktivni učesnik irskog nacionalnooslobodilačkog pokreta, inspirator “keltskog preporoda” i irske kulturne ideologije.
1873. – Rođen je hrvatski pjesnik, novelist, esejist i putopisac Antun Gustav Matoš (1873.- 1914.).
1900. – U Kini je počeo tzv. Bokserski ustanak, pobuna seljaka i gradske sirotinje protiv stranog kapitala i domaćih feudalaca. Ustanak u septembru 1901. ugušile evropske sile, Japan i SAD.
1917. – Sa 14 bombardera tipa “gota” Nijemci u Prvom svjetskom ratu prvi put iz vazduha bombardovali London. Poginule 162 osobe. Prije toga, napadi na britansku prijestonicu vršeni su iz “cepelina”.
1934. – Adolf Hitler i Benito Mussolini sastaju se u Veneciji, Italija. Mussolini kasnije opisuje njemačkog diktatora kao “smiješnog malog majmuna”.
1943. – U bici na Sutjesci, u Drugom svjetskom ratu, poginuo je komandant Treće divizije i član Vrhovnog štaba Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije, Sava Kovačević. Narodnim herojem proglašen je 23 dana poslije pogibije.
1943. – Poginuo je makedonski književnik i revolucionar Kočo Racin, dok se vraćao iz partizanske štamparije na planini Lopušnik, kod makedonskog grada Kičeva.
1943. – Započelo prvo zasjedanje ZAVNOH-a održano u Otočcu i na Plitvičkim jezerima.
1953. – Državnim udarom u Kolumbiji na vlast je došao Gustavo Rojas Pinilla, koji je diktatorski vladao do 1957. godine.
1956. – Posljednji britanski vojnici napustili bazu na Seuckom kanalu, kojim je Velika Britanija upravljala 74 godine, a upravu nad Kanalom preuzeo je Egipat.
1971. – The New York Times počinje sa objavljivanjem tajnih dokumenata Pentagona vezanih za Vijetnamski rat. Američki predsjednik Richard Nixon i državni odvjetnik John. N. Mitchell pokušavaju to spriječiti, no odlukom Vrhovnog suda SAD-a dozvoljeno je njihovo objavljivanje.
1973. – U Parizu SAD, Sjeverni Vijetnam, Južni Vijetnam i oslobodilački pokret Vijetkong potpisali sporazum o prekidu vatre.
1983. – Američki vasionski brod “Pionir 10” prošao pored Neptuna, postavši prva letjelica napravljena ljudskom rukom koja je izašla izvan Sunčevog sistema.
1986. – Umro je jazz muzičar Benny Goodman.
1994. – Sjeverna Koreja saopćila da se povlači iz UN-ove agencije za atomsku energiju i da više neće dozvoliti dolazak njenih inspektora u zemlju.
2000. – U Pyongyangu je održan prvi sastanak između predsjednika Sjeverne i Južne Koreje, 55 godina nakon razdvajanja.
1992. – U noći sa 13. na 14. juni, pripadnici srpskih snaga u Uborku i Sutini kod Mostara ubili su 85 Bošnjaka i 29 Hrvata.
2003. – U Briselu je usvojen prvi nacrt ustava EU, 46 godina poslije potpisivanja Rimskog sporazuma, odnosno osnivanja Unije.
2003. – Specijalna policijska jedinica uhapsila u Beogradu Veselina Šljivančanina, koga je Haški tribunal optužio za ratne zločine na Poljoprivrednom dobru “Ovčara” kod Vukovara.
2005. – Umro je bivši komunistički lider Portugala Álvaro Cunhal, koji je 31 godinu predvodio komuniste. Bio je simbol otpora nekadašnjem fašističkom režimu Antóniaa de Oliveire Salazara.
2011. – Na dvodnevnom referendumu ogromna većina Italijana izjasnila se za ukidanje zakona Berlusconijeve vlade o povratku nuklearnoj energiji, privatizaciji vodosnabdijevanja i imunitetu premijera.
(AbrašMEDIA)