Danas je srijeda, 15. novembar/studeni, 319. dan 2023. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
1410. – Veliko vijeće Dubrovačke Republike donosi pravila za otok Mljet, čime Mljet postaje sastavni dio Republike.
1492. – Kristofor Kolumbo zabilježio prvu napomenu o duhanu u svom dnevniku. Duhan je inače tek u XVI vijeku prenesen iz Amerike u Evropu, a potom i na ostale kontinente.
1630. – Umro je Johannes Kepler, njemački astronom i matematičar, koji je s tri zakona o kretanju planeta konačno utvrdio valjanost heliocentričnog sistema i udario temelje nove astronomije. Izračunao je i površinu i zapreminu geometrijskih tijela koja do tada nisu proučavana.
1738. – Rođen je britanski astronom Wilhelm Friedrich Herschel. Otkrio planetu Uran, sedmu planetu Sunčevog sistema. Najprije je bio muzičar, ali ga je astronomija toliko fascinirala da je sam brusio ogledala i konstruisao teleskope. Poslije otkrića Urana postao je član, a potom predsjednik Londonskog kraljevskog društva. Otkrio je i dva Uranova i dva Saturnova satelita. Proučavanje maglina, dvojnih i mnogostrukih zvijezda, Mliječnog puta i Sunčevog sistema donijelo mu je naziv tvorca zvjezdane (stelarne) astronomije.
1862. – Rođen je njemački dramski pisac Gerhart Hauptmann, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1912. Njegova lirika je u idealističkom tonu, a u dramama preovlađuje socijalna problematika iz života siromašnih u Šleziji. Napisao je mnoštvo drama, eseja, aforizama, novela, putopisnih i autobiografskih knjiga. Djela: “Tkači”, “Pred zoru”, “Luda u Hristu Emanuel Kvint”, “Dabrovo krzno”, “Ifigenija u Delfima”, “Zimska balada”, “Crveni pijetao”, “Agamemnonova smrt”, “Elektra”, “”Prevoznik Henšel”, “Usamljeni ljudi”, “Svečanost mira”, “Kolega Krampton”, “Potopljeno zvono”, “A Pipa igra”, “Roza Bernd”, “Pacovi”, “Čuvar pruge Til”.
1889. – Marechal Deodoro da Fonseca proglašava Brazil republikom.
1914. – Rođen je španski borac i partizanski komandant Petar Drapšin, jedan od organizatora ustanka u Drugom svjetskom ratu u Hercegovini protiv njemačkih okupatora, narodni heroj. Bio je komandant 12. divizije Šestog udarnog korpusa Četvrte armije i Prve tenkovske armije. Vojničke sposobnosti je ispoljio naročito u oslobađanju Istre i Trsta. Krajem 1945. nesrećnim slučajem je smrtno ranjen.
1917. – Umro je francuski sociolog Émile Durkheim.
1919. – Umro je Alfred Werner, njemački kemičar, Nobelovac.
1920. – Održan je prvi saziv Lige Naroda u Ženevi.
1923. – Galopirajuća inflacija u Njemačkoj dostigla vrhunac – četiri triliona maraka je mijenjano za jedan američki dolar.
1928. – Veliki fašistički savjet u Italiji postao vrhovno tijelo u zemlji i preuzeo je svu vlast.
1941. – SS-ovac Heinrich Himmler naređuje hapšenje svih homoseksualaca u Njemačkoj i njihovu deportaciju u
koncentracijske logore, ali izuzeo je sve više nacističke dužnosnike.
1942. – U ilegalnoj štampariji u Novom Sadu u Drugom svjetskom ratu je štampan prvi broj “Slobodne Vojvodine”. List je kasnije štampan povremeno u Surduku, a poslije sloma okupatora počeo je da izlazi kao dnevni list u Novom Sadu. Od 1. januara 1952. naziv mu je promijenjen u “Dnevnik”.
1943. – Heinrich Himmler naređuje da se Romi svrstaju “u isti koš sa Židovima te da se zatvore u koncentracijske
logore.”
1945. – Gabriela Mistral postala prva Latinoamerikanka koja je dobila Nobelovu nagradu za književnost.
1969. – U Washingtonu se okupilo između 250 000-500 000 demonstranata u mirnom prosvjedu protiv rata u Vijetnamu.
1970. – Sovjetsko vozilo Lunohod 1 sletilo je na Mjesec.
1971. – Tvrtka Intel pustila je na tržište Intel 4004, prvi jednokomponetni komercijalni mikroprocesor.
1976. – Sirijska armija preuzela punu kontrolu nad Bejrutom, pokušavajući da okonča 18-mjesečni građanski rat u Libanu.
1978. – Umrla je američka antropologinja Margaret Mead.
1983. – Osnovana je Turska republika Sjeverni Kipar.
1988. – U Alžiru palestinski parlament u izbjeglištvu proglasio nezavisnu palestinsku državu na Zapadnoj obali i Gazi s Jerusalimom kao glavnim gradom.
1990. – U prvom sporazumu od Drugog svjetskog rata koji se odnosio na konvencionalno naoružanje, Varšavski i NATO pakt su se u principu dogovorili da drastično smanje količinu tog oružja.
2000. – Evropski parlament usvojio rezoluciju, kojom od Turske traži da javno prizna da je prije 85 godina počinila genocid nad Jermenima i povuče svoje trupe sa sjevernog Kipra. Turska odbacila rezoluciju.
2001. – Savjet ministara BiH prihvatio prijedlog Vlade SRJ o ukidanju viza između BiH i SRJ.
2004. – Pripadnici specijalne policije Republike Srpske na području Lukavice, Pala i Foče uhapsili osam lica, osumnjičenih za ratne zločine. Uhapšeni Goran Vasić, Veselin Čančar, Momir Glišić, Svetko Novaković, Jovan Škobo, Željko Mitrović, Dragoje Radanović i Momir Skakavac.
2004. – Generalni sekretar UN Kofi Anan pozdravio zaključke vlasti Republike Srpske u vezi sa završnim izvještajem Komisije za Srebrenicu i izrazio očekivanje da će oni dovesti do konkretnih akcija.
2004. – Savjet EU na listu haških optuženika, kojima se zamrzava sva finansijska imovina, stavio još 18 osoba. Na listi su Ljubomir Borovčanin, Goran Borovnica, Miroslav Bralo, Vlastimir Đorđević, Goran Hadžić, Gojko Janković, Vladimir Lazarević, Milan Lukić, Sredoje Lukić, Sreten Lukić, Dragomir Milošević, Drago Nikolić, Vinko Pandurević, Nebojša Pavković, Vujadin Popović, Savo Todović, Dragan Zelenović i Stojan Župljanin.
(AbrašMEDIA)