Danas je srijeda, 15. mart/ožujak, 74 dan 2017. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
44. p. n. e – Ubijen je Gaj Julije Cezar. U Senatu su ga ubili republikanski zavjerenici. Namjera im je bila da time spasu republiku, ali to nisu uspjeli. U građanskom ratu su potom izginule vođe zavjere – Junije Brut i Parmenzije Kasije, a vlast je 31. godine prije nove ere prigrabio unuk Cezarove sestre Olivije – Oktavijan Avgust i zaveo monarhiju.
1435. – Umro je Sandalj Hranić Kosača, bosanski velmoža iz roda Kosače.
1776. – Kongres SAD donio odluku o ukidanju zavisnosti od britanske krune.
1848. – Tri dana poslije masovnih demonstracija u prijestonici Austrije – Beču, Mađarsku zahvatilo revolucionarno vrenje upereno protiv Habsburške monarhije.
1867. – Bečki dvor, zbog stalne krize koja je potresala Austriju od revolucionarne 1848, odustao od unitarne države i od tada se austrijsko carstvo naziva Austro-Ugarska ili dvojna monarhija, u okviru koje su vlast i teritoriju podijelile Austrija i Mađarska. Budimpešta je od Beča preuzela resore spoljnih poslova, finansija i odbrane.
1907. – U Finskoj u parlament prvi put izabrane žene.
1916. – Predsjednik SAD Woodrow Wilson poslao u Meksiko 12.000 vojnika pod komandom generala Johna Pershinga da uhvate meksičkog revolucionara Pancha Villu, ali je ekspedicija okončana neuspjehom.
1917. – Boljševici prinudili na abdikaciju ruskog cara Nikolaja Drugog, koji je prijesto ponudio bratu, velikom vojvodi Mihailu, ali se on sutradan, pod pritiskom boljševika, odrekao krune, čime je poslije tri vijeka okončana vladavina dinastije Romanov.
1922. – Egipatski sultan uzeo titulu kralja kao Fahd Prvi.
1933. – Izvršen je pokušaja atentata na Franklina Roosevelta, predsjednika SAD-a, ali hitac iz pištolja koji je ispalio Giuseppe Zangara ubio je Cermaka gradonačelnika Chicaga.
1939. – Trupe nacističke Njemačke ušle u Prag i okupirale Češku, a sutradan je Slovačka, prema direktivi Adolfa Hitlera, proglašena “nezavisnom državom”, čime je ostvaren njegov plan za pokoravanje Čehoslovačke. Pod prijetnjom okrutnog napada i uništenja Praga, predsjednik Emil Haha je u Berlinu potpisao akt o predaji zemlje Trećem rajhu. Po ulasku Nijemaca u Prag Hitler je slavodobitno izjavio: “Čehoslovačka više ne postoji”. Francuska i Velika Britanija nisu učinile ništa da spasu nezavisnost te zemlje, koju su nekoliko mjeseci prije toga garantovale u Minhenu.
1948. – Rođen je jugoslovenski književnik David Albahari.
1957. – Umro je jugoslovenski slikar, novinar i revolucionar, Moše Pijade. Umro je u Parizu, na povratku iz Velike Britanije, gdje je predvodio jugoslovensku parlamentarnu delegaciju. Slikarstvo je učio u Beogradu, Minhenu i Parizu. Poslije Prvog svjetskog rata je pristupio Komunističkoj partiji Jugoslavije, a 1921. je postao član njenog Izvršnog biroa. Zbog štampanja ilegalnog organa Centralnog komiteta KPJ “Komunist” 1925. je osuđen na 20 godina robije. Tokom tamnovanja je preveo “Kapital”, “Bedu filozofije” i “Manifest komunističke partije” Karla Marksa. U početku Narodnooslobodilačke borbe 1941. bio je partijski rukovodilac u Crnoj Gori. Od decembra 1941. bio je u Vrhovnom štabu. Izradio je 1942. prve propise o radu narodnooslobodilačkih odbora. Na Drugom zasjedanju AVNOJ-a krajem novembra 1943. u Jajcu bio je potpredsjednik Predsjedništva, a 5. novembra je u tom gradu osnovao Telegrafsku agenciju nove Jugoslavije – Tanjug.
1990. – Mihail Gorbačov izabran za – pokazalo se – posljednjeg predsjednika SSSR. Kao jedini kandidat za taj položaj dobio je 59,2 odsto glasova u Kongresu deputata.
1991. – Umro je jugoslovenski pisac Miodrag Bulatović, pripovjedač osobenog stila. Maštovito je kombinovao folkloristički sočne likove iz rodnog Bijelog Polja s modernom proznom fakturom i smjelim orgijastičnim tretiranjem erotike i senzualnosti. Pažnju čitalaca privukao je već prvom zbirkom pripovijedaka “Đavoli dolaze”, objavljenom 1955. Jedan je od najprevođenijih jugoslovenskih pisaca. Ostala djela: romani “Crveni petao leti prema nebu”, “Heroj na magarcu”, “Rat je bio bolji”, “Ljudi sa četiri prsta”, “Peti prst”, “Gulo, gulo”, novele “Vuk i zvono”, drama “Godo je došao”.
1991. – Umro je filozof Veljko Korać, profesor Filozofskog fakultetu u Beogradu, na čiju je inicijativu osnovana Katedra za sociologiju. Zaslužan je za povratak izvornom razumijevanju učenja Karla Marksa kod nas i nedogmatski pristup marksizmu. Djela: “Erazmo Roterdamski”, “Marks i savremena sociologija”, “Marksovo ‘vatanje čovjeka, istorije i društva”, “Filozofija i njena istorija”, “Istorija društvenih teorija”.
1991. – Predsjednik Predsjedništva SFRJ i predstavnik Srbije u tom tijelu Borisav Jović dao ostavku, jer je Predsjedništvo odbilo da objavi vanredno stanje u zemlji.
1993. – Izraelski premijer Yitzhak Rabin poslije sastanka s predsjednikom SAD Bilom Klintonom izrazio spremnost na kompromis sa Sirijom tako što će ovoj zemlji, u zamjenu za mirovni ugovor, predati dio Golanske visoravni.
2006. – Visoki oficiri Armije BiH Enver Hadžihasanović i Amir Kubura osuđeni u Haškom tribunalu na pet, odnosno dvije i po godine zatvora za zločine koje su tokom rata počinili njihovi vojnici nad srpskim i hrvatskim civilima.
2007. – Crna Gora parafirala Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju sa EU.
2015 – Vlada Novog Zelanda izvinila se maorskom plemenu Tuhoe za zločine od prije 150 godina u kojima je stradao veliki broj pripadnika ovog plemena u akcijama otimanja zemlje i spaljivanja kuća. Pripadnici Tuhoe dobili su 170 miliona dolara i dozvolu da upravljaju nacionalnim parkom, koji oni nazivaju domom.
(AbrašMEDIA)