Danas je četvrtak, 18. maj/svibanj, 138. dan 2023. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
1291. – Nakon šest sedmica opsade pada Akkon, posljednje veliko uporište kršćanskih snaga, u ruke muslimanskih Memluka. Sa ovim su krstaški ratovi defintivno propali.
1711. – Rođen je naučnik Ruđer Bošković. Bio je osnivač i direktor Brerske astronomske opservatorije kod Milana i direktor Optičkog instituta francuske mornarice. Postavio je dvije geometrijske metode za određivanje elemenata rotacije Sunca, geometrijsku metodu određivanja putanje kometa, jedinstveni zakon sile, pretpostavio da se tijela ne samo privlače nego i odbijaju na malim rastojanjima, sve formule sferne trigonometrije sveo je na četiri osnovne, izračunao je dimenzije i spljoštenost Zemlje na osnovu mjerenja meridijana, riješio je problem okaca u saću. Objavio je niz rasprava na latinskom, italijanskom i francuskom jeziku. Djela: “Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium”, “Opera partientia ad opticam et astronomiam”, “Elementorum universae matheseos”, “O morskoj plimi”, “O zakonu sila u prirodi”, “O svjetlu”, “Teorija konusnih presjeka”, “Elementi matematike”.
1781. – Španci u Kusku pogubili peruanskog revolucionara Tupaca Amarua Drugog, koji je preuzeo ime jednog vladara Inka i 1780. podigao pobunu Indijanaca protiv španskih osvajača.
1803. – Velika Britanija objavila rat Francuskoj zato što je Napoleon Bonaparta nastavio vojnu kampanju u Italiji i Švajcarskoj.
1804. – Napoleon se krunisao za francuskog cara.
1872. – Rođen je engleski filozof, matematičar i društveni reformator Bertrand Russell. Posvetio se i borbi za mir, žestoko se protivio intervenciji SAD u Vijetnamu i nuklearnom naoružanju i osnovao je međunarodnu porotu nazvanu “Russellov sud”. Djela: “Principi matematike”, “Kritičko izlaganje Leibnitzove filozofije”, “Istorija zapadne filozofije”, “Logički atomizam”, “Analiza materije”, “Skeptički eseji”, “Naše saznanje spoljnog svijeta”, “Ljudsko znanje”, “Principi socijalne rekonstrukcije”, “Putevi ka slobodi”, “Praksa i teorija boljševizma”, “Sloboda i organizacija”, “Osvajanje sreće”, “Ljudsko društvo u etici i politici”, “Zašto nisam hrišćanin”.
1883. – Rođen je njemački arhitekta Walter Gropius, koji je 1919. u Weimaru osnovao arhitektonsku školu “Bauhaus”, koja je odlučujuće uticala na arhitekturu 20. vijeka širom svijeta. Školovanje u “Bauhausu” se temeljilo na njegovoj ideji o sjedinjavanju umjetnosti i zanatstva i uspostavljanju harmoničnog jedinstva svih umjetnosti pod okriljem arhitekture. Školu je 1925. premjestio u Desau, u zgradu rađenu prema njegovom projektu, potom u Berlin, ali su je nacisti raspustili po dolasku na vlast 1933. Emigrirao je 1937. u SAD i u Chicagu je osnovao školu “Novi Bauhaus”, zasnovanu na istim principima, a 1938. je postao profesor Harvardskog univerziteta. Projektovao je više zgrada u SAD i napisao teorijsko djelo “Sinteza u arhitekturi”.
1899. – U Hagu održana prva međunarodna konferencija za obustavljanje trke u naoružanju i sprečavanje ratova.
1941. – Poglavnik ustaške Nezavisne države Hrvatske Ante Pavelić s italijanskim fašističkim vođom Benitom Musolinijem u Drugom svjetskom ratu potpisao ugovor kojim je Italiji predao Gorski Kotar i dijelove Dalmacije i Hrvatskog Primorja i prihvatio italijanskog princa za hrvatskog kralja.
1944. – Pobjedom Saveznika, ali uz teške gubitke, završena Bitka za Monte Cassino, jedna od najvažnijih bitaka na Italijanskom frontu u Drugom svjetskom ratu.
1954. – Stupila na snagu evropska konvencija o ljudskim pravima.
1974. – Indija izvršila prvu nuklearnu probu u pustinji u Radžastanu i postala šesta zemlja koja je izvela nuklearnu eksploziju.
1980. – Ian Curtis, pjevač Joy Divisiona, izvršio samoubojstvo.
1988. – Počelo povlačenje sovjetskih vojnika iz Afganistana.
1992. – Visoki komesarijat UN za izbjeglice saopštio je da je zbog rata iz Jugoslavije izbjeglo milion i 300 hiljada ljudi što je stvorilo najveću izbjegličku krizu u Evropi od Drugog svjetskog rata.
1996. – Radovan Karadžić, optužen zbog ratnih zločina, povukao se s mjesta predsjednika Republike Srpske.
2000. – Savjet bezbjednosti UN jednoglasno je usvojio embargo na oružje protiv Etiopije i Eritreje, kao posljedicu ponovnog zahuktavanja njihovog dvogodišnjeg pograničnog rata.
2006. – Vrhovni sud Srbije potvrdio prvostepenu presudu kojom su četvorica pripadnika paravojne formacije “Osvetnici” proglašeni krivim za ratni zločin u Sjeverinu 1992. godine i osuđeni na kazne od 15 do 20 godina zatvora.
(AbrašMEDIA)