Danas je petak, 20. januar/siječanj, 20. dan 2023. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
1265. – Prvi put je sazvan engleski parlament. Donji dom činila su dva predstavnika nižeg plemstva iz svake grofovije i dva građanina iz svih većih gradova, a Gornji dom baroni i više sveštenstvo.
1552. – Umrla je Katharina von Bora, njemačka reformatorica i žena Martina Luthera.
1667. – Završen je trinaestogodišnji rat Rusije i Poljske, koji je izbio kada su pobunjeni ukrajinski Kozaci priznali vrhovnu vlast ruskog cara. Mirom u selu Andrusovu kod Smolenska, Poljska je bila primorana da Rusiji ustupi Kijev, Smolensk i dio Ukrajine na lijevoj obali Dnjepra.
1775. – Rođen je francuski fizičar i matematičar André-Marie Ampère.
1841. – Završen je Prvi opijumski rat Velike Britanije i Kine. Mirom u Nankingu poražena Kina je bila primorana da Britancima plati ratnu odštetu i da im prepusti Hong Kong.
1916. – Umro je tipografski radnik Nedeljko Čabrinović, jedan od atentatora u Sarajevu 28. juna 1914. na austrougarskog prestolonasljednika nadvojvodu Franca Ferdinanda, što su Austro-Ugarska i Njemačka iskoristile da počnu Prvi svjetski rat. Čabrinović – koji je umro od posljedica torture u tamnici u Terezinu, oko 60 kilometara sjeverno od Praga – bacio je na Ferdinandov automobil bombu koja je promašila cilj, ali je potom nadvojvodu hicima iz revolvera usmrtio gimnazijalac Gavrilo Princip. Punoljetni atentatori – učitelji Veljko Čubrilović i Danilo Ilić, osuđeni su na smrt i obješeni, a maloljetnici Princip, Čabrinović i Trifko Grabež osuđeni su na robiju, gdje su umrli, ne dočekavši ratni poraz i raspad Austro-Ugarske.
1920. – Rođen je italijanski režiser i jedan od najutjecajnijih režisera 20. vijeka, Federico Fellini. Poslije Drugog svjetskog rata, na početku karijere, bio je jedan od najistaknutijih predstavnika neorealističkog filmskog pokreta, ali je ubrzo razvio sopstveni prepoznatljiv stil, stvarajući autobiografske filmove neponovljivog šarma, u kojima su ljudi često prikazani u najbizarnijim situacijama, pa je i izraz “felinijevski” skovan da opiše njegov manir stvaranja filmskih snoviđenja i halucinacija u inače uobičajenim okolnostima.
1921. – Novi Parlament u Ankari donio je odluku da se država zove Turska. Osnivač moderne Turske je Mustafa Kemal “Atatürk” (“otac Turaka”), koji provodi velike reforme, uvodi latinicu umjesto dotadašnjeg arapskog pisma, te promjenama mijenja lik države u jednu modernu zemlju.
1941. – Održana je zloglasna Wannsee konferencija u Berlinu, na kojoj su progon i uništenje Jevreja označeni kao konačno rješenje jevrejskog pitanja, te je time dat signal za masovna strijeljanja i otvaranje logora smrti na područjima pod kontrolom njemačke vojske i Trećeg rajha.
1945. – Franklin Delano Roosevelt inaugurisan je četvrti put za predsednika SAD-a, jedini u istoriji SAD koji je četiri puta biran za predsjednika.
1946. – Rođen je američki režiser David Lynch.
1973. – U Madridu je ubijen španski premijer Louis Carrero Blanco.
1981. – Ronald Regan je u 70. godini preuzeo dužnost šefa države, postavši najstariji predsjednik u istoriji SAD.
1990. – Četrnaesti vanredni kongres SKJ, održan u Beogradu, bio je ujedno i posljedni kongres te partije.
1990. – Sovjetske trupe su upale u azerbejdžanski glavni grad Baku, ostavljajući iza sebe na desetine ranjenih i mrtvih. Događaj je poznat pod imenom “Crni januar” u Azerbejdžanu.
1993. – Umrla je američka glumica holandskog porijekla Audrey Hepburn , dobitnica Oskara za film “Praznik u Rimu”, ambasador dobre volje UNICEF-a (“Doručak kod Tifanija”, “Moja draga lejdi”, “Sabrina”, “Rat i mir”, “Ljubav popodne”).
1996. – Na izborima u Gazi i na Zapadnoj obali, održanim prema sporazumu Izraela i Palestinaca, vođa PLO Jaser Arafat postao je prvi demokratski izabran lider palestinskog naroda, sa 88,1 odsto glasova.
1999. – Viši sud u Vermontu donosi presudu, koja ujedno znači da homoseksualni parovi imaju ista prava kao i heteroseksualni vjenčani parovi.
2001. – Filipinski predsjednik Joseph Estrada povukao se sa vlasti pod pritiskom demonstranata i vojske, a 16. aprila se predao Specijalnom sudu za borbu protiv korupcije.
2003. – Bivši predsjednik Srbije Milan Milutinović dobrovoljno se predao Tribunalu u Hagu, pred kojim je optužen za zločine na Kosovu tokom 1999. godine.
2006. – Australijska policija uhapsila Dragana Vasiljkovića, poznatijeg kao kapetan Dragan, koga Hrvatska sumnjiči za ratne zločine.
2009. – Barack Obama je položio zakletvu na mjesto 44. predsjednika SAD-a. Na toj poziciji naslijedio je Georga W. Busha.
(AbrašMEDIA)