Danas je nedjelja, 20. decembar/prosinac, 355. dan 2020. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
1192. – Austrijski vojvoda Leopold V. zarobio engleskog kralja Richarda Lavljeg Srca prilikom njegovog povratka u Englesku nakon sklapanja mira sa Saladinom.
1355. – Umro je srpski car Dušan Nemanjić, sin kralja Stefana Dečanskog, kralj Srbije od 1331. do 1346.
1483. – U Švedskoj štampana prva knjiga pod nazivom Dyalogus creaturarum moralizatus.
1522. – Sulejman Veličanstveni je u opsadi Rodosa prihvatio predaju preostalih Vitezova sa Rodosa, kojima je dozvolio da se evakuišu.
1582. – U Francuskoj je prihvaćen Gregorijanski kalendar.
1699. – Ruski car Petar Veliki modernizovao je ruski kalendar, saopštivši da će Nova godina počinjati 1. januara, a ne 1. septembra kao do tada.
1830. – Velika Britanija, Rusija, Francuska, Austrija i Pruska na Londonskoj konferenciji potvrdile su odluku Belgije da se odvoji od Holandije.
1860. – Južna Karolina se prva od 11 južnih robovlasničkih država otcijepila od SAD, što je bio uvod u četvorogodišnji američki građanski rat, započet 1861.
1902. – Pierre i Marie Curie objavili su otkriće novoga hemijskog elementa, radija. Radij se izlučuje iz uranova oksida i smatra se jednim od najrjeđih elemenata u prirodi. S uranovom rudačom je među prvima počeo eksperimentirati francuski fizičar Anton Henry, a supružnici Curie su kasnije počeli razrađivati njegovo otkriće te pronašli radij i polonij. Ova tri naučnika su 1903. nagrađeni Nobelovom nagradom za fiziku.
1912. – U Londonu je počela mirovna konferencija Turske i balkanskih zemalja, poslije pobjeda balkanskih saveznika koji su osvojili gotovo sve turske evropske posjede. Na konferenciji se Turska odrekla svih izgubljenih teritorija, ne pristajući jedino da preda još neosvojeni grad Jedrene. Zbog toga je Prvi balkanski rat nastavljen početkom februara 1913. i poslije novih turskih poraza mirovni ugovor s Turskom je sklopljen 30. maja 1913. u Londonu.
1924. – Adolf Hitler pušten na slobodu nakon što je odležao jednu godinu zatvora (osuđen na pet godina).
1944. – Objavljen prvi broj lista “Jedinstvo”, namijenjen čitaocima Autonomne Kosovsko-metohijske oblasti. Od 1945. list izlazi u Prištini, najprije jednom sedmično, a kasnije je postao dnevnik.
1945. – Karl Rener je izabran za prvog predsjednika austrijske Druge republike.
1960. – Osnovan je Front nacionalnog oslobođenja Južnog Vijetnama, poznat kao Vijetkong, antiamerički gerilski pokret koji je, u sadejstvu sa armijom Sjevernog Vijetnama, 1975. izvojevao pobjedu nad vojskom SAD i snagama južnovijetnamske marionetske vlade.
1967. – Održana je premijera kultnog filma “Diplomac” s Dustinom Hoffmanom i Anne Bancroft u glavnim ulogama.
1968. – Umro je američki pisac John Steinbeck, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1962. Preplićući naturalizam s humorom, pisao je o životu eksploatisanih u vrijeme velike ekonomske krize tridesetih godina 20. vijeka, o tegobnom životu seljaka bezemljaša, životu skitnica i probisvijeta, o animalnim porivima u čovjeku i pobuni nekonformističke mlade generacije. Djela: romani “Plodovi gnjeva”, “Zima našeg nezadovoljstva”, “Istočno od raja”, “Kvart Tortilja”, “O miševima i ljudima”, “U neizvjesnoj bici”, drama “Mjesec je zašao”, putopis “Putovanja s Čarlijem”, eseji “Kratka vladavina Pipina Četvrtog”.
1970. – Pod pritiskom radničkih nemira ostavku je podnio šef vladajuće Poljske ujedinjene radničke partije Vladislav Gomulka, koga je naslijedio Edvard Gjerek.
1982. – Umro je poljski pijanista Arthur Rubinstein, čije se virtuozno muziciranje odlikovalo bogatstvom emocija i žestokim temperamentom. Nenadmašno je tumačio Frédérica Chopina, Ludwiga van Beethovena, Roberta Schumanna i savremene španske kompozitore. Napisao je memoarsko djelo “Godine moje mladosti”.
1989. – SAD su otpočele invaziju Paname sa 12.000 vojnika, kojima se pridružilo još toliko američkih vojnika stacioniranih u toj zemlji Srednje Amerike, radi zbacivanja bivšeg američkog štićenika – premijera Manuela Antonija Norijege.
1990. – Šef sovjetske diplomatije Eduard Ševarnadze iznenada je podnio ostavku, upozorivši parlament na opasnost uspostavljanja diktatorskog poretka u zemlji.
1990. – Tri vodeće bh. stranke objavile su koaliciju: Alija Izetbegović (SDA) izabran za predsjednika republičkog Predsjedništva, Jure Pelivan (HDZ) izabran za premijera, a Momčilo Krajišnik (SDS) za predsjednika Skupštine BiH.
1991. – Predsjednik reformske vlade SFRJ Ante Marković podnio je ostavku zbog opstrukcije reformskog programa Savezne vlade koju su sprovodili republički politički lideri. Marković nije htio da prihvati savezni budžet koji je nazvao ratnim budžetom. Poslije njegove ostavke reforme su zaustavljene, a Jugoslavija je ubrzo razbijena.
1995. – Međunarodne snage pod nazivom IFOR preuzele su misiju provođenja mira u Bosni i Hercegovini od snaga UN, u skladu s mirovnim sporazumom potpisanim u Parizu šest dana ranije.
1996. – Umro je Carl Sagan, američki astronom i pisac.
1999. – Viši sud u Vermontu, SAD, donosi odluku kojom homoseksualnim parovima daje ista prava kao i heteroseksualnim vjenčanim parovima.
1999. – Britanski vojnici iz sastava SFOR-a uhapsili su general-potpukovnika Vojske Republike Srpske Stanislava Galića, koji je bio komandant Sarajevsko-romanijskog korpusa.
1999. – Simboličnim ulaskom jedinice kineske armije portugalska enklava Makao je poslije skoro četiri i po vijeka postala integralni dio Kine. Taj lučki grad Portugalci su počeli da grade 1557, a ugovorom Lisabona i Pekinga grad i područje oko njega 1887. zvanično su postali portugalska kolonija.
2000. – Visoki predstavnik za BiH Volfgang Petrič nametnuo je obiman paket zakona i amandmana da bi, kako je obrazloženo, obezbijedio da BiH održi “dinamiku ekonomske reforme”. Nametnuti su Zakon o unutrašnjem platnom sistemu i Zakon o finansijskom poslovanju RS. Nametnuti su amandmani na tri federalna zakona o privatizaciji, amandmani na federalni Zakon o porezu na dohodak, amandmani na federalni Zakon o doprinosima, amandmani na Zakon o carinskoj politici BiH.
2004. – Pred Sudom BiH počelo je suđenje Abduladhimu Maktoufu, optuženom za ratni zločin protiv civilnog stanovništva u Travniku 1993. godine. Ovo je prvo suđenje za ratni zločin, koje je počelo pred Sudom BiH po opužnici koju je Specijalno odjeljenje Tužilaštva BiH za organizovani i privredni kriminal i korupciju podiglo na osnovu vlastite istrage. Optužnica je Maktoufa teretila da je zajedno sa pripadnicima mudžahedinskog odreda “El mudžahid” oteo pet civila i odvezao ih u mudžahedinski kamp u selo Orašac kod Travnika, gdje su mučeni, a jedan od njih je ubijen ritualnim odsijecanjem glave.
(AbrašMEDIA)