Danas je četvrtak, 21. mart, 81. dan 2024. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
1556. – Kanterberijski nadbiskup Thomas Cranmer spaljen je na lomači kao heretik u vrijeme rimokatoličke reakcije kraljice Mary I.
1685. – Rođen je njemački kompozitor Johann Sebastian Bach, jedan od najznačajnijih u istoriji muzike. Za života je više cijenjen kao orguljaš nego kao kompozitor i tek je Feliks Mendelson otkrio njegovu vrijednost kad je izveo “Muke po Mateji”. Bahov veliki opus – dijelom izgubljen, jer je poslije smrti 1750. pao u zaborav – osnova je razvitka muzičkih pravaca novijeg doba. Komponovao je više od 300 kantata, fuga, oratorijuma, preludijuma, fantazija, tokata, orkestarskih svita, djela za orgulje, klavir, čembalo, violinu, violončelo, klavikord, flautu. Doveo je do vrhunca barokni polifoni stil, usavršivši i produbivši sredstva muzičkog izraza, posebno kontrapunkt, harmoniju i instrumentaciju – njegovo stvaralaštvo je sinteza dotadašnjih dostignuća u vokalnoj i instrumentalnoj muzici. Ogromnom snagom i sugestivnošću evocirao je grandiozne dramske scene i intimne lirske doživljaje. Djela: svjetovne kompozicije “Kantata o kafi”, “Seljačka kantata”, “Francuske svite”, “Engleske svite”, “Dobro temperovani klavir”, “Italijanski koncert”, “Goldberg varijacije”, “Hromatska fantazija i fuga”, šest “Brandeburških koncerata”, “Umjetnost fuge”, “Trostruki koncert” za flautu, violinu i klavir.
1804. – Stupio je na snagu Napoleonov kodeks (Code Napoléon), francuski krivični i građanski zakon, kojim je car Napoleon Prvi, tada “doživotni konzul”, reformisao pravosuđe.
1806. – Rođen je meksički državnik Benito Pablo Juárez, porijeklom iz seljačke indijanske porodice, koji je kao predsjednik od 1858. do 1865. i od 1867. do 1872. donio zakon o odvajanju crkve od države i sproveo niz mjera značajnih za socijalni i ekonomski razvitak zemlje. Od 1858. je u trogodišnjem građanskom ratu predvodio je borbu protiv reakcionarnih krugova koji su oborili zakonitu vladu. Tokom francuske intervencije od 1861. do 1867. predvodio je borbu za nezavisnost zemlje, okončanu porazom intervencionista i strijeljanjem njihovog eksponenta cara Maksimilijana Habsburškog.
1831. – Austrijska vojska ušla je u Italiju da bi pomogla reakcionarne režime italijanskih državica u gušenju narodnih ustanaka.
1884. – U Francuskoj su legalizovani sindikati.
1903. – Rođen je partizanski komandant, pop Vladimir Zečević.
1913. – Rođen je jugoslovenski književnik Ivan Goran Kovačić, autor poeme “Jama” (1943), potresnog djela o zločinima u Drugom svjetskom ratu u kojem je i sam stradao.
1917. – Boljševici uhapsili ruskog cara Nikolaja Drugog, šest dana nakon što su ga prinudili na abdikaciju.
1919. – Proglašena je Sovjetska Mađarska Republika, stvorena bez krvoprolića. Premijer je postao socijalista Sándor Garbai, a komesar za spoljne poslove vođa komunista Béla Kun. Vlada je nacionalizovala industrijska, rudarska i saobraćajna preduzeća, banke i trgovinu, uvela osmočasovno radno vrijeme i druge socijalne mjere. Republika je pala 1. avgusta 1919, a glavnu ulogu u napadu su imali čehoslovački i rumunski vojnici.
1929. – Rođen je Gallieno Ferri, legenda italijanskog stripa, likovni tvorac Zagora.
1935. – Šah Reza Pahlavi službeno zatražio od međunarodne zajednice da se Perzija zove svojim izvornim imenom Iran.
1949. – Rođen je slovenski psihoanalitičar i filozof Slavoj Žižek.
1960. – U južnoafričkom gradu Sharpeville policija rasističkog režima ubila 69 i ranila više od 180 demonstranata koji su mirno protestovali protiv diskriminatorskih zakona. Pokolj je izazvao zgražanje svjetske javnosti, a 21. mart je proglašen međunarodnim Danom borbe protiv aparthejda.
1963. – Zatvoren je poznati zatvor “Alcatraz” u zalivu San Franciska, gdje je nekad bio pritvoren i Al Capone.
1973. – Na vanrednom zasjedanju Savjeta bezbjednosti UN-a u Panami SAD su stavile veto na rezoluciju kojom je zahtijevano da Washington vrati Panami suverenitet nad zonom Panamskog kanala.
1980. – Američki predsjednik Jimmy Carter informira javnost o bojkotu Olimpijskih igara u Moskvi.
1990. – Namibija (bivša Jugozapadna Afrika) poslije 75 godina stekla je nezavisnost od Južne Afrike.
1991. – Na sjednici Predsjedništva SFR Jugoslavije postignut je dogovor da predsjednici republika započnu pregovore o budućnosti savezne države. Prvi od ukupno šest takvih susreta održan je 28. marta u Splitu.
1998. – Umrla je ruska balerina Galina Sergejevna Ulanova, vodeća balerina “Boljšoj teatra” poslije Drugog svjetskog rata. Debitovala je 1928. u “Kirov teatru”, odmah iskazavši raskošan talenat, poslije čega je ubrzo postala prvakinja “Boljšoj teatra”. Briljantno je tumačila vodeće role u baletima “Labudovo jezero”, “Uspavana ljepotica”, “Krcko Oraščić”, “Žizela”, “Pepeljuga”, “Romeo i Juluja”. Po okončanju igračke karijere postala je baletski pedagog u koreografskoj školi “Boljšoj teatra”.
2001. – Članovi Ustavne komisije Narodne skupštine RS usaglasili amandman na Ustav RS, prema kojem je RS “entitet u BiH u kojoj vlast obavljaju konstitutivni narodi Srbi, Hrvati i Bošnjaci i ostali”.
2002. – Papa Jovan Pavle II je prvi put javno saopštio da postoji veliki broj slučajeva seksualnog zlostavljanja maloljetnika od strane katoličkih sveštenika.
2003. – Južnoafrička Komisija za istinu i pomirenje označila je kraj svog rada. Komisija je osnovana 1995. godine da bi istražila kršenje ljudskih prava tokom aparthejda, tokom kojeg je vladala manjina bijelaca. Predsjednik te Komisije, nadbiskup Desmond Tutu je primorao vladu da na ime obeštećenja isplati 270 miliona dolara žrtvama kojih je bilo oko 20.000 i koji su svedočili o zločinima koje su pretrpjeli u tom periodu.
2003. – Američke snage raketirale su palate iračkog predsjednika Sadama Huseina i ključne državne institucije u Bagdadu.
2014. – U Briselu su lideri EU potpisali politički dio sporazuma o pridruživanju sa Ukrajinom.
(AbrašMEDIA)