Danas je srijeda, 21. jun/lipanj, 172. dan 2023. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
1527. – Umro je italijanski političar i pisac Niccolò Machiavelli, autor djela “Vladalac”, u kojem je iznio shvatanje da vladar ne treba da bira sredstva da bi postigao cilj, iz čega je kasnije izveden pojam “makijavelizam”.
1633. – Galileo Galilei je bio prisiljen od strane Inkvizicije da prokle, prezre i da se odrekne svojih kopernikansko-heliocentričnih stavova, sve kako bi izbjegao lomaču kao Giordano Bruno tridesetak godina ranije. Navodno je Galileo u trenutku smrti promrmljao “Eppur si muove” (Ipak se kreće), iako se odrekao svih tvrdnji o heliocentričnom sustavu.
1791. – Francuski kralj Luj XVI i kraljica Marija Antoaneta otkriveni su u pokušaju bjekstva i uhapšeni kod Varena.
1904. – Završena je gradnja Transsibirske željeznice – najduže željezničke pruge na svijetu, dužine 9289 km koja spaja Moskvu s Vladivostokom, tj. s Mongolijom, Kinom i Japanskim morem. Kad je puštena u promet putovanje od Moskve do Vladivostoka trajalo je oko deset dana.
1905. – Rođen je Jean Paul Sartre (1905.- 1980.) francuski novelist, filozof, dramaturg. Zastupao je marksističko tumačenje svijeta uz dopunu sa teorijom egzistencijalizma. Nobelovu nagradu za književnost dobio je 1964. godine, no odbija da je primi jer je smatrao da buržoazija zloupotrebljava književnost.
1931. – Rođen je Zlatko Grgić, hrvatski autor crtanih filmova i karikatura.
1942. – Njemački Sjevernoafrički korpus feldmaršala Erwina Rommela, uz podršku italijanskih trupa, zauzeo u Drugom svjetskom ratu strateški važan grad Tobruk u Libiji. U borbama je zarobljeno 25.000 vojnika britanske Osme armije. Potom su Nijemci krenuli na Egipat i upleli se u borbe u sjevernoj Africi, završene njihovim porazom u decembru 1942. kod El Alamejna i potpunim slomom u aprilu 1943.
1945. – Japanske snage na ostrvu Okinava – koje je služilo kao posljednja odbrana Japana u Drugom svjetskom ratu – predale se američkim trupama.
1948. – Producentska kuća Columbia Records proizvela je prvu uspješnu longplay ploču od vinil plastike.
1961. – Rođen je francuski muzičar Manu Chao. Chaovi roditelji su iz Španije, majka je iz Baskije, a otac mu je iz Galicije. Za vrijeme diktature Francisca Franca, odlaze u Francusku, u predgrađa Pariza, gdje se Manu Chao rodio i odrastao. 1987. godine, zajedno sa svojim bratom Antroinom i rođakom Santiagom, osniva grupu pod nazivom Mano Negra. Grupa postiže veliki uspjeh u Francuskoj, a kasnije i na turneji u Južnoj Americi, sa hitom Mala Vida. Manu Chao je multi lingvist i pjeva na francuskom, španskom, arapskom, galicijskom, portugalskom, engleskom, a često koristi i kombinacije navedenih jezika u pojedinim pjesmama, ponekad čak sve u jednoj pjesmi. Kao i upotreba raznih jezika u tekstovima njegovih pjesama, tako mu je i muzika inspirisana raznim žanrovima kao što su rock, punk, francuska šansona, salsa, alžirski rai, ali najviše reggae i ska. Većinu inspiracije, što u tekstovima, što u muzici crpi iz dana odrastanja i sazrijevanja u stranačkim dijelovima Pariza, a kasnije s njegovih proputovanja Južnom Amerikom. Tekstovi su mu uglavnom o ljubavi, životu stranaca u getoima, kao i nepriznavanju istih u globalu i uglavnom su ljevičarsko orijentisani. Organizovani kao neka vrsta zajednice, bez pravog menadžera, Mano Negra su bezuspješno pokušavali da se probiju u SAD koje očito još nisu bile spremne za invaziju njihove energije. Ali zato ih je Latino Amerika objeručke prihvatila – tokom 1992. na turneji pod nazivom “Cargo”, brodom su obilazili čitav južni kontinent i u lukama održavali koncerte na specijalno postavljenoj bini na palubi broda, zajedno sa glumcima i cirkusantima, nerijetko potpomagani lokalnim gerilskim grupacijama, na opće nezadovoljstvo gradskih vlasti.
1963. – Predsjednik Francuske Charles de Gaulle povukao je pomorske snage iz NATO-a.
1970. – Umro je indonezijski državnik Ahmed Sukarno, bivši predsjednik Indonezije, prvi šef te azijske ostrvske države poslije sticanja njene nezavisnosti od Holandije, jedan od lidera pokreta nesvrstanosti. Osnovao je 1927. Nacionalnu partiju Indonezije. Kolonijalne holandske vlasti su ga zbog nacionalističke politike uhapsile 1929. i zabranile partiju, koju je nastavio da vodi 1931. po izlasku sa robije. Ponovo je uhapšen 1933. i bio interniran do japanske okupacije Indonezije u Drugom svjetskom ratu 1942, poslije čega je, u interesu nacionalnooslobodilačkog pokreta, prividno održavao lojalne odnose sa japanskim vlastima. Postao je šef države poslije proglašenja Republike 1945. Holandija nije priznala tu vladu i uhapsila ga je krajem 1948, a na vlast se vratio poslije potpisivanja indonezijsko-holandskog sporazuma u junu 1949. Doživotnim predsjednikom proglašen je 1963, ali je lišen svih funkcija 1967, dvije godine poslije vojnog udara generala Suharta.
1994. – SAD ponudile Sjevernoj Koreji razgovore na visokom nivou, pod uslovom da Pjongjang potvrdi odustajanje od razvoja nuklearnog programa.
2001. – Umro je veteran američkog bluza John Lee Hooker (83), koji je svojim rijetkim, hipnotičkim stilom sviranja gitare utjecao na generacije rock i folk zvijezda.
2002. – Bivši direktor Radio-televizije Srbije Dragoljub Milanović osuđen je na deset godina zatvora zbog pogibije 16 radnika te televizije u NATO-bombardovanju 23. 4. 1999.
2006. – Imenovana su dva novootkrivena mjeseca Plutona – Nix i Hydra.
(AbrašMEDIA)