Danas je subota, 21. septembar/rujan, 265. dan 2024. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
19. p. n. e. – Umro je rimski pisac Publije Vergilije Maron, tvorac djela u kojima je veličao rimsku prošlost i vijekovima bio uzor evropskim pjesnicima. U junačkom epu “Enejida” (12 knjiga, 9.896 heksametara), pisanom 11 godina, po ugledu na Homera, opisao je trojanskog junaka Eneju koji je poslije dugih lutanja i borbi došao u Lacijum i postao rodonačelnik Rimljana. Ostala djela: “Pastirske pjesme” (ekloge, 900 heksametara), “Pjesme o poljoprivredi” (georgike, 2.000 heksametara).
1792. – Na prvoj javnoj sednici Konventa (revolucionarnog parlamenta) ukinuta je monarhija u Francuskoj.
1832. – Umro je škotski književnik Walter Scott. U romanima koji se odlikuju živošću, zanimljim pojedinostima, dramatikom i raznolikošću, iskazao se kao majstor u stvaranju zapleta i živih likova. Skupljao je i narodne pjesme i pisao epove iz istorije Škotske. Preveo je na engleski jezik našu narodnu pjesmu “Hasanaginica”.
1846. – Rođen je Svetozar Marković, srpski socijalistički političar i pisac. Po povratku sa studija u Švajcarskoj – gdje je upoznao Karla Marxa, Nikolaja Gavriloviča Černiševskog, Dmitrija Ivanoviča Pisareva – pokrenuo je 1871. prvi socijalistički list na Balkanu “Radenik”. Ubrzo je protjeran iz Srbije i godinu dana je živio u Novom Sadu. Po povratku je 1873. i 1874. pokrenuo listove “Javnost” i “Glas javnosti”, a 1875. “Oslobođenje”. Zbog štamparske krivice odležao je devet mjeseci u požarevačkom zatvoru, odakle je izašao teško bolestan. Izučavao je samoupravu i nacionalno pitanje jugoslovenskih naroda, zalažući se za federativno rješenje. Člancima “Realni pravac u nauci i životu”, “Pevanje i mišljenje” i “Realnost u poeziji” snažno je uticao na srpsku književnost krajem 19. vijeka. Političke ideje je razradio u djelu “Srbija na istoku”, najznačajnijem i najoriginalnijem spisu.
1860. – Umro je njemački filozof Arthur Schopenhauer, čija je filozofija duboko pesimistična, čak mračna: individualna egzistencija je beskrajna patnja, ovaj svijet je najgori mogućni svijet, a osnovno moralno osjećanje jeste sažaljenje. Djela: “O četvorostrukom korijenu principa dovoljnog razloga”, “Svijet kao volja i predstava”, “Parerga i paralipomena”.
1909. – Rođen je ganski državnik i publicista Kvame Nkrumah, prvi premijer i predsjedik Gane, istaknuti borac protiv kolonijalizma i lider pokreta nesvrstanosti. Djela: “Autobiografija Kvame Nkrumaha”, “Govorim o slobodi”, “Afrika se mora ujediniti”, “Neokolonijalizam, posljednji stadijum imperijalizma”, “Kongoanski izazov”, “Glas iz Gane”, “Velika laž”, “Tamni dani Gane”, “Priručnik revolucionarne borbe”, “Spektar crne moći”.
1934. – Rođen je kanadski kantautor Leonard Cohen.
1938. – Vlada Čehoslovačke prihvatila je britansko-francuski plan o prepuštanju Sudetske oblasti nacističkoj Njemačkoj.
1938. – Umrla je hrvatska književnica Ivana Brlić-Mažuranić.
1939. – Rumunski fašisti, pripadnici “Gvozdene garde”, ubili premijera Rumunije Armanda Kalineskua, protivnika Trećeg rajha.
1947. – Rođen je američki književnik Stephen King.
1949. – U Kini je formirana Centralna narodna vlada na čelu sa Mao Cedungom.
1958. – Rođen je Milan Mladenović, rock-muzičar, pjevač i gitarista EKV-a.
1964. – Malta je postala nezavisna poslije 164 godine britanske vladavine.
1973. – Jugoslavija je prekinula diplomatske odnose sa Čileom, deset dana poslije puča generala Augusta Pinocheta, u kojem je ubijen predsjednik Salvador Allende.
2003. – Okončana 14-godišnja misija američke svemirske sonde “Galilej”. Letjelica izgorjela kada se srušila na planetu Jupiter.
(AbrašMEDIA)