Danas je ponedjeljak, 22. januar/siječanj, 22. dan 2018. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
1561. – Rođen je Francis Bacon, engleski filozof, književnik i državnik, predstavnik empirizma.
1729. – Rođen je njemački pisac, kritičar i teoretičar umjetnosti Gothold Efraim Lesing, jedan od najznačajnijih pobornika evropskog prosvjetiteljstva. Autor je prve njemačke građanske drame “Mis Sara Sampson” (1755.), a djelom “Laokon ili o granicama slikarstva i pjesništva” postavio je temelje modernoj estetici.
1771. – Španija je ustupila Foklandska ostrva Velikoj Britaniji.
1788. – Rođen je engleski pisac George Gordon Byron, najistaknutiji pjesnik romantizma i jedna od najpopularnijih ličnosti svoga vremena. Književnu slavu stekao je romantičnim epom “Čajld Herold” (1812), a potom i poemom “Don Žuan” i poetskim dramama “Manfred” i “Kain”. Umro je od malarije 1824. u Grčkoj, gdje je pomagao oslobodilačku borbu protiv Turske.
1793. – Francuskom kralju Luju Šesnaestom – koga je u septembru 1792. revolucionarni Konvent svrgao s prijestola, a zatim zbog veleizdaje osudio na smrt – u Parizu je na giljotini odrubljena glava. Na prijesto je stupio 1774. i formalno ostao tri godine poslije izbijanja Francuske revolucije.
1840. – Prvi britanski doseljenici stigli su na Novi Zeland.
1849. – Rođen je švedski književnik i dramatičar August Strindberg.
1871. – U Parizu su izbile demonstracije radnika koje su pod vođstvom francuskog revolucionara Luja Ogista Blankija prerasle u ustanak protiv vlasti, koja je pripremala predaju grada pruskim trupama. Vlasti su odbacile zahtjev ustanika da stvore Komunu radi otpora pruskoj vojsci i na pobunjenike su poslale dva bataljona mobilne garde koji su ispred gradske vijećnice otvorili vatru i u krvi ugušili ustanak. Vlada je potom proglasila opsadno stanje i zabranila sve skupove, a ministar inostranih poslova Žil Favr potpisao je u njeno ime 28. januara akt o kapitulaciji.
1891. – Rođen je italijanski revolucionar i teoretičar Antonio Gramsci, osnivač Komunističke partije Italije 1921. Fašisti su ga uhapsili 1926. i 1928. osuđen je na 20 godina robije. Oslobođen je 1936., ali je izmučen robijanjem i bolešću ubrzo umro.
1894. – Umro je pjesnik Vojislav Ilić, koji se smatra osnivačem moderne srpske lirike i tvorcem verističkog izraza. Značajno je utjecao na srpsku poeziju pred kraj 19. vijeka (“Ja ništa više ne verujem”, “Zimska idila”, “Jesen”, “Tamara”).
1905. – Carske trupe pucale su u Petrogradu na demonstrante, uglavnom radnike, koji su u maršu krenuli na carski Zimski dvorac, zahtijevajući demokratske slobode, kraj rata s Japanom i uspostavljanje ustavotvorne skupštine. U “krvavoj nedjelji”, kako je kasnije nazvan taj dan, ubijeno je najmanje 500, a ranjeno više hiljada ljudi.
1924. – Umro je sovjetski Vladimir Iljič Uljanov, poznat kao Vladimir Lenjin, predvodnik Oktobarske revolucije u Rusiji 1917, prvi sovjetski lider. Djela: “Šta su ‘prijatelji naroda’ i kako se oni bore protiv socijaldemokrata?”, “Razvitak kapitalizma u Rusiji”, “Zadaci ruskih socijaldemokrata”, “Šta da se radi?”, “Korak naprijed, dva koraka nazad”, “Dvije taktike socijaldemokratije u demokratskoj revoluciji”, “Agrarni program ruske socijaldemokratske radničke partije”, “Materijalizam i empiriokriticizam”, “Socijalizam i rat”, “Imperijalizam kao najviši stadijum kapitalizma”, “Aprilske teze”, “Država i revolucija”, “Dječija bolest ‘ljevičarstva’ u komunizmu”.
1953. – Rođen je američki režiser, producent i glumac Jim Jarmusch. Filmovi: Neprekidni praznici, Čudnije od raja, Pod udarom zakona, Tajanstveni vlak, Noć na Zemlji, Mrtav čovjek, Godina konja, Put samuraja, Kava i cigarete, Slomljeno cvijeće, Granice kontrole, Samo ljubavnici preživljavaju.
1980. – Sovjetski nuklearni fizičar, poznati disident, Andrej Saharov, dobitnik Nobelove nagrade za mir 1975., uhapšen je i protjeran iz Moskve. Zalagao se za građanska prava i reformu SSSR-a.
1997. – Kancelar Njemačke Helmut Kohl i premijer Češke Vaclav Klaus potpisali su deklaraciju o pomirenju dvije susjedne zemlje, čime je formalno stavljena tačka na istorijske sporove, odnosno nacističku okupaciju Čehoslovačke u Drugom svjetskom ratu i protjerivanje Nijemaca iz Sudetske oblasti poslije završetka rata.
1998. – Snage SFOR-a su u Bijeljini uhapsile su Gorana Jelisića, koji je pred Tribunalom u Hagu osuđen na 40 godina zatvora za zločine protiv čovječnosti, genocid i kršenje zakona rata na području Brčkog.
2002. – Rusija zabranjuje emitiranje programa jedinim neovisnim televizijskim stanicama, čime Kremlj dobija medijski monopol, prvi put od sovjetskog doba.
2002. – Bosna i Hercegovina postala punopravna članica Parlamentarne skupštine Savjeta Europe.
2008. – Irački parlament usvaja zakon kojim se mijenja zastava iz vremena Sadama Huseina.
2008. – Umro je američki fotograf Bernie Boston najpoznatiji po legendarnoj fotografiji demonstranata u Vašingtonu 1967. protiv vijetnamskog rata, koji stavljaju cvijeće u cijevi pušaka vojnika.
2012. – Na referendumu o pristupanju Hrvatske, Evropskoj uniji, građani Hrvatske i hrvatsko iseljeništvo, izjasnilo se dvotrećinskom većinom za ulazak u EU, koji je predviđen 1. jula 2013. godine.
(AbrašMEDIA)