Danas je nedjelja, 22. oktobar/listopad, 295. dan 2023. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
1811. – Rođen je Franz Liszt, romantičarski muzičar i pijanistički virtuoz koji je izgradio modernu klavirsku tehniku, dao klaviru snagu orkestra i znatno uticao na razvoj evropske muzike 19. vijeka. Stvorio je simfonijsku poemu i novu koncepciju sonate i koncerta, komponujući ih u jednom stavu. Djela: klavirske kompozicije “Godine hodočašća”, “LJubavni snovi”, “Sonata h-mol”, simfonije “Faust”, “Dante”, simfonijske pjesme “Prelidi”, “Mazepa”, “Taso”, 20 mađarskih rapsodija”, niz klavirskih koncerata, oratorijuma, misa, solo pjesama.
1887. – Nikola Tesla prijavio svojih prvih šest izuma u uredu za patent u New York-u, asinhroni motor, obrtno magnetno polje, višefaznu naizmjeničnu struju, način izrade motora za višefaznu struju, generator i transformator.
1887. – Rođen je američki novinar i revolucionar John Reed, čija su djela “Deset dana koji su potresli svijet” i “Crvena Rusija” najbolja hronika Oktobarske revolucije. Popularnost je stekao kao dopisnik iz Meksika u vrijeme ustanka Francisca Pancha Ville. Kao socijalista i protivnik imperijalističkog rata u Evropi, 1914. je posjetio zapadnoevropska ratišta, a 1915. Grčku, Rumuniju, Srbiju, Rusiju i Tursku, pripremajući knjigu “Rat u istočnoj Evropi”. Napisao je potresne reportaže iz Srbije, u kojoj je bio u aprilu i maju 1915. U Rusiju je došao 1917. i oduševio se revolucijom. Vrativši se u SAD postao je jedan od osnivača Komunističke partije i član Izvršnog odbora Kominterne. Umro je od tifusa u Bakuu 1920. i sahranjen je pod zidinama Kremlja u Moskvi.
1906. – Rođen je francuski slikar Paul Cézanne.
1919. – Rođena je engleska književnica i nobelovka Doris Lessing.
1920. – Rođen je američki pisac i psiholog Timothy Leary.
1927. – Umro je je srpski književnik Borisav “Bora” Stanković jedan od začetnika moderne srpske proze. Prikazujući život rodnog Vranja s kraja 19. vijeka, dao je i psihološku analizu ličnosti, unoseći prvi put u srpsku literaturu erotiku i senzualnost (“Iz starog jevanđelja”, “Stari dani”, “Koštana”, “Nečista krv”, “Pod okupacijom”).
1938. – Službenik u američkom patentnom uredu Chester Carlson izumio je fotokopiranje.
1953. – Zahvaljujući borbi oslobodilačke armije Patet Lao, Laos stekao nezavisnost od Francuske pod čijom je upravom bio od 1893.
1962. – Američki predsjednik Kennedy javno je potvrdio da SSSR ima rakete na Kubi i najavio blokadu otoka. Kubanska kriza bila je vrhunac Hladnog rata.
1963. – Tijekom Glavne skupštine UN-a, Josip Broz Tito po prvi (od tri) puta posjećuje Bijelu kuću s predsjednikom Johnom F. Kennedyem.
1964. – Rođen je Dražen Petrović, hrvatska košarkaška legenda.
1964. – Francuski pisac i filozof Jean-Paul Sartre odbio da primi Nobelovu nagradu za književnost.
1973. – Jom Kipurski rat. Ujedinjeni narodi donose rezoluciju 338 kojom se traži prekid napada.
1992. – Na putu Priboj — Rudo, u mjestu Mioče, pripadnici srpske paravojne formacije Osvetnici zaustavili autobus i poslije legitimisanja izveli 16 Bošnjaka i kamionima ih prevezli u Višegrad. Tu su mučeni, a potom likvidirani na obali Drine.
1995. – U predgrađu Harlem, u New Yorku, toplo pozdravljen kubanski vođa Fidel Kastro, dugogodišnji arhineprijatelj administracije SAD, koji je došao u New York povodom 50-godišnjice osnivanja UN.
1999. – U eksploziji autobombe u Banjoj Luci teško ranjen Željko Kopanja, vlasnik, direktor i glavni urednik Nezavisnih novina i NES radija iz ovog grada.
(AbrašMEDIA)