Danas je četvrtak, 22. decembar/prosinac, 356. dan 2022. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
69. – U Rimu su cara Aula Vitelija ubile pristalice Tita Flavija Vespazijana, koji se u Egiptu proglasio carem.
640. – Saraceni su zauzeli Aleksandriju, dvije godine pošto su otpočeli invaziju na Egipat.
1741. – Švedski fizičar Anders Celsius objavio je pronalazak skale od sto stepeni za mjerenje temperature.
1858. – Rođen je italijanski kompozitor Giacomo Puccini, čije se opere odlikuju tipično italijanskim karakteristikama: jakim emocijama, patetičnošću i sentimentalnošću. Djela: opere “Boemi”, “Toska”, “Madam Baterflaj”, “Manon Lesko”, “Djevojka sa Zapada”, “Đani Skiki”, “Turandot” (nedovršena).
1880. – Umrla je engleska spisateljica George Eliot, koja je realistički opisivala englesku provinciju. Pri tome je otkrivala duboku osjećajnost, pomiješanu s humorom, i uvjerenje da na ljude blagotvorno djeluju iskušenja i patnje. Djela: romani “Vodenica na Flosi”, “Adam Bid”, “Sajlas Marner”, “Romola”.
1894. – Francuski artiljerijski kapetan Alfred Dreyfus je, na osnovu montirane optužbe da je Njemačkoj prodavao vojne tajne, osuđen na doživotnu robiju. Poslat u jedan od najzloglasnijih zatvora na svijetu – na Đavolskim ostrvima u Francuskoj Gijani. U njegovu odbranu ustao je najslavniji pisac tog vremena – Emil Zola – koji je pod naslovom “Optužujem” u otvorenom pismu predsjedniku Republike hrabro i odlučno obrazložio sve činjenice i vatrenim riječima izrazio uvjerenje u Dreyfusovu nevinost. Rehabilitovan je tek 1906., vraćen u vojsku i unaprijeđen u čin majora.
1905. – U Moskvi je izbila pobuna radnika, koja je brzo ugušena u krvi.
1908. – Rođen je makedonski pjesnik i revolucionar Kosta Apostolov Solev, poznatiji kao Kočo Racin. Smatra se utemeljiteljem makedonske moderne književnosti.
1917. – U Brest-Litovsku u Prvom svjetskom ratu počeli mirovni pregovori Njemačke i nove ruske vlade, uspostavljene Oktobarskom revolucijom.
1935. – Rođena je bosanskohercegovačka glumica Semka Sokolović-Bertok.
1940. – U saobraćajnoj nesreći je poginuo američki pisac Nathanael West, slikar užasa ljudske sudbine. Njegovo šokantno, groteskno, gorko i satirično-komično djelo nastalo je u bolnoj konfrontaciji s najbesmislenijim i najapsurdnijim vidovima američkog društva. Djela: romani “Gospođica usamljena srca”, “Dobar milion”, “Dan skakavca”.
1941. – Prva proleterska brigada Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije imala je svoj prvi okršaj s italijanskim snagama. Od 1948. se taj datum slavio kao Dan Jugoslovenske narodne armije.
1943. – Ustaše su u izvršile zločin nad srpskim stanovništvom sela Bitunja Gornja, šest kilometara od Stoca.
1950. – U Sarajevu je rođen Zijah Sokolović, bosanskohercegovački glumac i reditelj.
1956. – Posljednji britanski i francuski vojnici, koji su kao agresori učestvovali u Sueckom ratu, napustili su egipatski lučki grad Port Said.
1968. – Sjeverna Koreja oslobodila je 82 člana posade američkog špijunskog broda “Pueblo”, 11 mjeseci pošto je sjevernokorejska mornarica zarobila brod, uhvativši ga u nedozvoljenoj misiji.
1978. – Rođen je bosanskohercegovački reper Edo Maajka.
1979. – Umro je američki filmski producent Darryl Francis Zanuck, koji je 1933. osnovao filmsku kompaniju “Twentieth Century Fox”. Bio je producent niza značajnih filmova: “Plodovi gnjeva”, “Sve o Evi”, “Viva Zapata!”, “Najduži dan”, “Korijeni neba”, “Mladi gospodin Lincoln”.
1980. – Počeo je rat između Iraka i Irana.
1988. – Južna Afrika je potpisala sporazum sa UN, kojim je dala nezavisnost Namibiji, posljednjoj koloniji u Africi, bivšoj njemačkoj koloniji, od Prvog svjetskog rata pod upravom Južne Afrike.
1989. – Svrgnut je rumunski komunistički diktator Nicolae Ceaușescu, nakon 24 godine koje je proveo na vlasti.
1989. – Otvorena su Brandenburška vrata nakon rušenja Berlinskog zida.
1989. – Umro je irski pisac Samuel Beckett, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1969, koji je 1953. dramom “Čekajući Godoa”, najznačajnijim dramskim tekstom epohe, otvorio eru “drame apsurda”. U njegovim djelima dominira raspad građanskog društva, dehumanizujuća slika čovjeka i beznadežna situacija neobičnih bića na kraju svijeta i vremena, što simboliše apsurdnost ljudske egzistencije. Živio je u Francuskoj i pisao na francuskom jeziku, smatrajući da se tek na stranom jeziku može pisati bez stila, što je bio njegov ideal. Ostala djela: roman “Marfi”, trilogija “Moloa”, “Malone umire”, “Neimenljivi”, drame “Kraj igre”, “Posljednja traka”, “Igre bez riječi”, “Srećni dani”, “Igra”, “Ne ja”.
1990. – Lech Walesa položio je zakletvu kao prvi predsjednik demokratske Poljske.
1990. – Sabor Hrvatske usvojio novi, tzv. Božićni Ustav, kojim je Republika Hrvatska proglašena za nacionalnu državu hrvatskog naroda, a srpska manjina je izbrisana iz Ustava.
1993. – Umro je pisac i likovni kritičar Oto Bihalji – Merin, koji je s bratom Pavlom 1928. osnovao izdavačku kuću “Nolit” i uređivao književno-politički časopis “Nova literatura”. Zbog procesa Otokaru Keršovaniju bio je prinuđen da emigrira i u Njemačkoj je uređivao časopis proleterskih pisaca “Linkskurve”. Kao aktivni antifašista 1933. je u Parizu osnovao Institut za borbu protiv fašizma, a 1936. je otišao u Španiju, gdje se na strani republikanaca borio protiv fašističkih snaga Fransiska Franka. Likovnim i književnim studijama znatno je doprinio tumačenju i shvatanju savremenog stvaralaštva. Djela: roman “Doviđenja u oktobru”, eseji i umjetnička kritika “Osvajanje neba”, “Misli i boje”, “Susreti sa mojim vremenom”, “Jugoslovenska skulptura XX vijeka”, “Graditelji moderne misli”, “Naivna slika svijeta”, “Prodori moderne umjetnosti”, “Kraj umjetnosti u doba nauke?”, “Maske svijeta”, “Revizija umjetnosti”, “Modern German art”, “Goja i mi”, “Kapričosi”, “Užasi rata”, “Anri Ruso, život i djelo”, monografije “Krsto Hegedušić”, “Gabrijel Stupica”, “Bogosav Živković”, “Vangel Naumovski”, djelo o Španskom građanskom ratu “Španija između smrti i rađanja”.
1993. – Južnoafrički parlament bijelaca okončao eru aparthejda, izglasavši većinom od 237 prema 45 prelazni ustav zemlje, što je omogućilo održavanje prvih sverasnih izbora u istoriji Južne Afrike.7
1996. – Gerilci peruanskog ljevičarskog pokreta Tupac Amaru božićnom gestom oslobodili 225 talaca u japanskom veleposlanstvu u Limi.
2001. – Savjet ministara BiH potvrdio odluku federalnog Ministarsva unutrašnjih poslova o oduzimanju državljanstva za 94 lica, uglavnom iz islamskih zemalja, koja su državljanstvo BiH stekla na nezakonit način.
2002. – Umro je britanski muzičar, pjevač benda The Clash, Joe Strummer.
2009. – Srbija je formalno podnijela zahtjev za članstvo u EU.
2009. – Evropski sud za ljudska prava u Strazburu osudio BiH zbog diskriminacije Jevreja i Roma, jer im uskraćeno pravo da učestvuju u izborima, uključujući i mogućnosti da budu birani na najviše funkcije.
2014. – Umro je britanski pop i blues pjevač Joe Cocker.
(AbrašMEDIA)