Danas je srijeda, 22. maj/svibanj, 143. dan 2024. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
337. – Umro je rimski car Konstantin I Veliki, prvi rimski car koji je prihvatio hrišćanstvo. Godine 325. sazvao je prvi hrišćanski sabor u Nikeji.
1813. – Rođen je njemački kompozitor Richard Wagner (“Ukleti Holanđanin”, “Tristan i Izolda”, “Prsten Nibelunga”, “Parsifal”…).
1819. – Zaplovio je SS Savannah, prvi parobrod koji je preplovio Atlantski okean.
1859. – Rođen je engleski književnik Arthur Conan Doyle, najpoznatiji kao autor Sherlocka Holmesa.
1885. – Umro je francuski književnik Victor Hugo. Od 1841. bio je član Akademije, a od 1845. poslanik u parlamentu gdje se zalaže za slobodu štampe, ukidanje smrtne kazne i socijalne reforme. Nakon državnog udara Napoleona Bonaparte, odlazi u 19-godišnje izgnanstvo gdje je napisao najpoznatija djela, romane “Jadnici” i “Zvonar Bogorodične crkve”.
1885. – Rođen je vođa italijanskih socijalista Giacomo Matteotti, koga su u junu 1924. kidnapovali i ubili fašisti, poslije govora ranije tog dana u parlamentu u kojem je dokumentovano razobličio njihove prevare i nasilje na izborima. Potiče iz bogate porodice, završio je prava i veoma mlad je postao vatreni socijalista. Poslije istupanja iz Socijalističke partije Italije u oktobru 1922, postao je generalni sekretar novostvorene Socijalističke unitarističke partije. Izuzetno se hrabro borio protiv fašizma i mučko ubistvo je izazvalo veliki revolt italijanskog javnog mnjenja, a njegovo ime je postalo simbol antifašističke borbe i u Drugom svjetskom ratu nosilo ga je više socijalističkih jedinica u pokretu otpora.
1911. – Eskudo postaje zvanična valuta Portugala.
1914. – Velika Britanija je od Anglo-persijske naftne kompanije preuzela kontrolu nad naftnim izvorima u Persijskom zalivu.
1918. – Njemački avioni bombardovali su Pariz u Prvom svjetskom ratu.
1939. – U Drugom svjetskom ratu Njemačka i Italija potpisale su Čelični pakt.
1942. – Obješen je antifašistički borac Stjepan Filipović. Nа gubilištu, Filipović je držao antifašističke govore, pozivаjući okupljenu masu dа se prihvаti pušаkа. Vikаo je: “Dole Hitler, dole fаšizаm, živeo Sovjetski Sаvez!” Obješen je 15 minuta ranije nego što je bilo predviđeno. Njegovo tijelo je na vješalima ostavljeno nekoliko dana, a potom odnešeno u nepoznatom pravcu. Zbog prkosnog držanja Stjepana Filipovića na gubilištu, njemačke okupacione vlasti su ubrzo donijele naredbu da se odustane od daljih javnih vješanja na tlu Srbije.
1942. – Strijeljan je sekretar CK KPH i organizator partizanskih odreda u Hrvatskoj i Dalmaciji, prvoborac te narodni heroj Jugoslavije, Rade Končar. Poslije Aprilskog rata, bio je aktivan na organizovanju akcija protiv okupacione vojske i njenih kolaboracionista. Septembra 1941. godine učestvovao je na vojno-političkom savjetovanju u Stolicama. Poslije toga dolazi u Split gdje organizuje pokret otpora prema italijanskoj okupacionoj vojsci. Njegovi napori rezultirali su spektakularnim akcijama prema italijanskim vojnicima, lokalnim fašistima i kolaboracionistima, koji su strahovali od samog pomena Končara. 17. novembra 1941. godine, Končara su uhapsili Italijani. Suđeno mu je na specijalnom italijanskom sudu gdje je osuđen na smrtnu kaznu. Upitan da li želi tražiti pomilovanje, odgovorio je: „Milosti ne tražim, niti bih vam je dao!“ Strijeljan je, 22. maja 1942. godine, u Šibeniku, zajedno sa 25 drugih antifašista.
1943. – U Moskvi je saopšteno da je raspuštena Komunistička internacionala (Kominterna). Smatra se da je to bio Staljinov gest dobre volje prema zapadnim saveznicima u Drugom svjetskom ratu.
1972. – Predsjednik SAD Richard Nixon sreo se u Moskvi s predsjednikom Vrhovnog sovjeta SSSR Leonidom Brežnjevom, kao prvi američki predsjednik koji je posjetio Sovjetski Savez.
1972. – Cejlon je postao republika u okviru Britanskog komonvelta pod nazivom Šri Lanka.
1975. – Rodezija je isključena iz Olimpijskih igara zbog rasističke politike vladajućeg režima.
1980. – U Japanu je objavljen Pac-Man Iwatanija Torua, dizajnera videoigara, arkadna igra koja je postala jedna od najuspješnijih ikada.
1992. – Generalna skupština UN primila je u punopravno članstvo tri bivše jugoslovenske republike Sloveniju, Hrvatsku i Bosnu i Hercegovinu.
1998. – Glasači u Sjevernoj Irskoj izglasali mirovni ugovor kojim je okončana 20-godišnja borba između irskih republikanaca i britanskih lojalista. Za ustavne promjene glasalo je blizu 95 odsto glasača.
1999. – U najvećem talasu izbjeglica sa Kosova oko 7.700 Albanaca prešlo je u Makedoniju.
2002. – Bivši član Ku Klux Klana, Bobby Frankk Cherry proglašen je krivim za ubistvo četiri djevojčice afroamerikanke. One su poginule 1963. u eksploziji dinamita koji je on postavio u crkvi u Birmingemu.
2003. – Savjet bezbjednosti UN ukinuo je 13-godišnje sankcije Iraku, istovremeno dajući SAD i Velikoj Britaniji velika ovlaštenja u vođenju te zemlje i njene naftne industrije.
2012. – Prvi put je jedna privatna kompanija, američki SpaceX, lansirala svemirsku letjelicu ka Međunarodnoj svemirskoj stanici. Do tada su to činile isključivo vlade.
2016. – Umro je jugoslavenski i srbijanski glumac Bata Živojinović.
(AbrašMEDIA)