Danas je nedjelja, 23. februar/veljača, 51. dan 2020. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
1574. – U Francuskoj je izbio peti vjerski rat između katolika i hugenota (protestanata). Hugenotski ratovi potresali su Francusku do početka 18. vijeka, a punu ravnopravnost hugenoti su stekli tek nakon Francuske revolucije 1789.
1685. – Rođen je njemački kompozitor Georg Fridrih Hendl, uz Johanna Sebastiana Bacha najistaknutiji barokni muzičar, direktor Kraljevske muzičke akademije u Londonu. Stvarao je opere izrazite dramatike i bogate melodike, u žanru italijanskih opera-serija, a oratorijumima je dao monumentalni vokalno-orkestarski oblik i izdvojio ih iz crkvene muzike. Djela: opere “Rinaldo”, “Julije Cezar”, “Aleksandar”, “Kserks”, oratorijumi “Mesija”, “Izrael u Egiptu”, “Juda Makabejac”, “Samson”, “Saul”, orkestarske svite “Muzika na vodi”, “Muzika za vatromet”.
1821. – Umro je engleski pisac John Keats, jedan od od najvećih pjesnika engleske književnosti, čije stihove odlikuju izuzetna melodičnost i sažet i veoma izražajan pjesnički idiom. Pokloništvo pred antičkom kulturom spojio je s novom osjećajnošću modernog čovjeka i s fluidnim, mada simetričnim oblicima koje je pretežno sam stvorio. Njegovi soneti, spjev “Endimion”, pjesme “Oda slavuju”, “Oda grčkoj urni”, “Oda jeseni” spadaju među najljepša poetska djela napisana na engleskom jeziku, a “Pisma” su značajan prilog razvitku novije estetičke misli.
1836. – Oko 4.000 vojnika pod komandom predsjednika Meksika Antonija Lopesa de Santa Ane počelo je opsadu tvrđave Alamo u Teksasu koju je branilo manje od 200 dobrovoljaca, uključujući Davyja Crocketta. Alamo je pao 6. marta 1836. i svi branioci su ubijeni.
1855. – Umro je njemački matematičar, fizičar i astronom Carl Friedrich Gauss, osnivač matematičke škole i direktor astronomske opservatorije u Getingenu, tvorac više geodezije i teorije površi. Pronašao je niz metoda u teoriji brojeva, algebri, geometriji, analizi, astronomiji, otvorio novu etapu u razvoju diferencijalne geometrije i postavio temelje savremene nebeske mehanike i astronomije. Konstruisao je geodetski instrument heliotrop. Više matematičkih pojmova nazvano je po njemu – Gausov algoritam, Gausova konstanta, Gausova krivina, Gaus-Krigerova projekcija. Jedinica za magnetnu indukciju nazvana je “gaus”, ali se sada, u čast naučnika Nikole Tesle, u Međunarodnom sistemu jedinica koristi isključivo oznaka “tesla”. Djela: “Disqusicciones arithmeticae sapra superficijes curvas”, “Teorija motus korporum cel coelestium”.
1866. – Pod pritiskom bojara nezadovoljnih demokratskim reformama, rumunski knez Aleksandar Kuza, ujedinitelj Moldavije i Vlaške primoran je da abdicira i da napusti zemlju. Naslijedio ga je Karol I, princ od Hoencolerna, koji je 1881. postao prvi rumunski kralj.
1883. – Rođen je njemački filozof Karl Jaspers, tvorac filozofije egzistencije. Po završetku medicinskog fakulteta radio je na Psihijatrijskoj klinici u Hajdelbergu, a potom bio profesor filozofije dok ga 1937. nisu otpustili nacisti, jer je osuđivao njihovu politiku. Smatrao je da filozofija mora da se bavi smislom cjeline stvarnosti, totalitetom, koji se ne otkriva proučavanjem epmirijskog svijeta, nego je stvara pojedinac težnjom da sebe ostvari kao autentičnu ličnost. Takva ličnost ne izgrađuje smisao cjeline u obliku pojmova, već intuitivnog unutrašnjeg doživljaja koji je nazvao filozofskom vjerom kojom čovjek dolazi u kontakt s transcendencijom – Bogom. Objavio je 25 knjiga iz oblasti psihijatrije i filozofije. Djela: “Opšta psihopatologija”, “Psihologija pogleda na svijet”, “Filozofija”, “Um i egzistencija”, “O istini”, “O izvoru i cilju istorije”, “Filozofska vjera”.
1878. – Rođen je Kazimir Maljevič, ukrajinsko-ruski slikar, predstavnik futurizma.
1883. – Rođen je američki filmski režiser Victor Fleming, koji je svjetsku slavu stekao filmom “Prohujalo sa vihorom”. Ostali filmovi: “Čarobnjak iz Oza”, “Kapetan Hrabrost”, “Tortilja Flet”, “Jovanka Orleanka”.
1898. – Francuski pisac Emile Zola uhapšen je zbog objavljivanja otvorenog pisma predsjedniku Francuske, pod naslovom “Optužujem”, u kojem je vladu optužio za antisemitizam i montirani sudski proces protiv kapetana Alfreda Drajfusa.
1902. – Rođen je Otokar Keršovani. Sudjelovao je u pokretanju časopisa Nova literatura zajedno s Veselinom Maslešom (1928.) i surađivao je u Letopisu Matice srpske (Novi Sad, 1928.-1929.). 1926. godine postaje članom SKOJ (i njegova Pokrajinskoga komiteta za Srbiju) te 1928. godine KPJ. Uhićen je 1928. godine i osuđen na godinu dana zatvora. Ponovno je uhićen 1930. godine i od Suda za zaštitu države osuđen je na deset godina zatvora jer je priznao svoje članstvo u Komunističkoj partiji. Kaznu je služio u Srijemskoj Mitrovici, gdje je ostao politički aktivan. U zatvoru je bio marksistički učitelj za ostale komunističke zatvorenike. Također je i neke ostale zatvorenike uključio u novinarstvo i pokrenuo ilegalni zatvorski list Udarnik (1936.). Na robiji je pisao i svoje najvažnije djelo, ali nije ga i završio, Povijest Hrvata. Iz zatvora je izašao 1940. godine i nastanio se u Zagrebu gdje je radio u Hrvatskoj nakladi, povezanoj s KP, redigirajući časopis Izraz. Dana 30. ožujka 1941. godine ponovno je uhićen a uspostavom NDH preuzet je od ustaškoga redarstva i 22. svibnja 1941. godine iz zatvora na Savskoj cesti prebačen je, zajedno s drugim zatvorenim hrvatskim komunistima, u logor Kerestinec. Iz Kerestinca je 5. srpnja 1941. godine odveden prvo u Gospić pa potom u Zagreb gdje su ga Ustaše strijeljale zajedno s Božidarom Adžijom, Ognjenom Pricom i Zvonimirom Richtmannom u Dotršćini.
1903. – Zaljev Guantanamo Kuba daje u vječni najam SAD-u.
1917. – Prve demonstracije u Sankt Peterburgu; početak Februarske revolucije.
1918. – Jedinice novoosnovane Crvene armije kod Narve i Pskova u Prvom svjetskom ratu zaustavile su njemačku ofanzivu. Sovjetska armija je nosila naziv Crvena armija do 1946.
1919. – Benito Musolini je napustio Socijalističku partiju i osnovao fašističku stranku pod nazivom “Fasci del Combatimento”.
1933. – Japan je počeo okupaciju Kine sjeverno od velikog Kineskog zida.
1938. – U Kuvajtu je otkriveno prvo nalazište nafte.
1942. – Japanska podmornica u Drugom svjetskom ratu bombardovala je američku rafineriju nafte kod Santa Barbare u Kaliforniji.
1944. – U Vrhovni štab Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije u Drvaru stigla je sovjetska vojna misija. To je bila prva sovjetska vojna misija na tlu Jugoslavije u Drugom svjetskom ratu.
1947. – Osnovana je Međunarodna organizacija za standardizaciju, odgovorna za industrijske i komercijalne ISO standarde širom svijeta.
1956. – Novim ustavom Pakistan postaje islamska republika, sa generalom Iskander Mirzom kao prvim privremenim predsjednikom na čelu.
1959. – Međunarodni sud za ljudska prava otvorio je prvo zasjedanje u Strazburu.
1965. – Umro je engleski filmski glumac Stan Laurel – “Mršavi” iz tandema s američkim glumcem Oliverom Hardyjem – “Debelim”. Oni su u urnebesnim komedijama gradili komiku na paradoksima dovedenim do krajnosti, ali humor nikad nije bio zajedljiv. Filmski producenti i sada ubiru profit od njihovih filmova, a njih dvojica su završila u sirotinjskoj bolnici. Filmovi: “Muzička kutija”, “Naši odnosi”, “Na Divljem zapadu”, “Dva dobra drugara”, “Fra dijavolo”, “Mi iz Oksforda”, “Veliki posao”, “Naša žena”, “Udri brigu na veselje”.
1970. – Britanska Gvajana stekla je nezavisnost.
1981. – U pokušaju da izvrši državni udar i zbaci vladu Adolfa Suareza, grupa gardista pod vođstvom pukovnika Antonia Tehera upala je, uz pucnjavu, u španski parlament.
1990. – Poslije 11 godina provedenih u izbjeglištvu u Kambodžu se vratio princ Norodom Sihanuk.
1991. – U Tajlandu pučem bez prolivanja krvi vlast je preuzela vojna hunta, koja je oborila vladu Čatičaja Čunavana.
1998. – Šefovi diplomatija zemalja Evropske unije ukinuli su zabranu kontakata s Iranom na visokom novou.
2001. – U Beogradu je uhapšen Radomir Marković, šef Državne bezbjednosti za vrijeme režima Slobodana Miloševića. Marković je osumnjičen za učesće u političkim ubistvima počinjenim između oktobra 1998. i januara 2001. Osuđen je 30. januara 2003. na sedam godina zatvora za pomaganje u prikrivanju četvorostrukog ubistva članova Srpskog pokreta obnove na Ibarskoj magistrali.
2001. – Visoki predstavnik za BiH Volfgang Petrič smijenio je Edhema Bičakčića (SDA) sa dužnosti direktora “Elektroprivrede” zbog aktivnosti koje je preduzimao za vrijeme vršenja mandata predsjednika Vlade FBiH, “koje su imale štetne posljedice na vršenje vlasti, vladavinu prava i budžetsku bezbjednost u FBiH”.
2004. – Pred Specijalnim sudom u Beogradu počelo je suđenje optuženima za ubistvo nekadašnjeg predsjednika Predsjedništva Srbije Ivana Stambolića i za pokušaj atentata na lidera SPO Vuka Draškovića u Budvi.
2005. – Haški tribunal otpečatio je optužnicu protiv bivšeg komandanta Armije Bosne i Hercegovine Rasima Delića, zbog ratnih zločina nad Hrvatima i Srbima, koje su u srednjoj Bosni počinili mudžahedini iz sastava Trećeg korpusa Armije BiH. Delić se dobrovoljno predao tom sudu 28 februara. Osuđen je 15. septembra 2008. na tri godine zatvora. Umro je 16. aprila 2010. u Sarajevu.
2007. – Četrdeset i šest zemalja potpisuje deklaraciju u Oslu kojom se zahtijeva uvođenje zabrane korišćenja kazetnih bombi, što aktivisti smatraju velikim korakom naprijed, uprkos protivljenju velikih sila, SAD-a, Rusije, Kine i Izraela.
2008. – Preminuo je bivši slovenački predsjednik i premijer Janez Drnovšek.
(AbrašMEDIA)