Danas je ponedjeljak, 24. januar/siječanj, 24. dan 2022. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
41. – U zavjeri Senata, vojske i pretorijanaca, pripadnici pretorijanske garde ubili su rimskog cara Kaligulu. Omražen zbog rasipnosti, megalomanije i despotizma u svoje vrijeme, u istoriju je ušao kao jedna od najgrotesknijih carskih ličnosti.
76. – Rođen je rimski car Hadrijan, koji je tokom vladavine od 117. do smrti 138., konsolidovao prostrano carstvo i utvrdio granice u Britaniji (Hadrijanov bedem) i Germaniji. Ugušio je ustanak u Judeji, a Jerusalem je pretvorio u rimsku vojnu koloniju. Podigao je veći broj gradova, među kojima i Hadrijanov grad u Trakiji (Jedrene). Bio je veliki poštovalac grčke kulture i pokrovitelj umjetnosti.
1712. – Rođen je pruski kralj Friedrich II Veliki, koji je po dolasku na prijesto 1740. u duhu prosvijećenog apsolutizma reformisao zakonodavstvo i sudski postupak. U dvorcu “Sansusi” okupljao je filozofe, pisce i umjetnike, među kojima i Voltera. Teritorijalno proširena i vojno ojačana, Pruska je za njegove vladavine bila jedna od najvećih evropskih sila.
1732. – Rođen je francuski pisac Pierre-Augustin Caron de Beaumarchais, vijesnik Francuske revolucije. Smjelo je kritikovao podmitljivost sudija, pokvarenost društva i korupciju. Djela: komedije “Seviljski berberin”, “Figarova ženidba” – koje su inspirisale Đoakina Rosinija i Volfganga Amadeusa Mocarta da komponuju istoimene opere, autobiografsko djelo “Memoari”.
1838. – Samuel Finley Breese Morse (1791.- 1872.), američki izumitelj i slikar promovira svoj novi uređaj, telegraf. Za svako slovo abecede koristi se kod koga čini mješavina tačkica i crta (Morseov kod) koji se i danas koristi.
1892. – Rođen je revolucionar Aleksa Dundić, heroj Oktobarske revolucije, proslavljeni komandant Konjičkog bataljona. Njegovo pravo ime i prezime i mjesto rođenja nisu pouzdano utvrđeni, ali je najvjerovatnija pretpostavka da je rođen u selu Ražana kod Kosjerića u zapadnoj Srbiji. Kao dobrovoljac srpske vojske u Prvom svjetskom ratu je poslije ranjavanja pao u austrougarsko zarobljeništvo, odakle je prebjegao u Rusiju i pridružio se Crvenoj armiji. Postao je čuven po hrabrosti i među prvima je odlikovan “Ordenom crvene zastave”. Poginuo je 1920. u bici kod Rovna u Ukrajini kao pomoćnik komandanta puka Šeste konjičke divizije Crvene armije. Kao znak priznanja urna s njegovim pepelom je položena u zidine Kremlja, a u Rovnu mu je podignut spomenik.
1906. – Inžinjer i izumitelj Eduard Slavoljub Penkala patentirao prvu mehaničku olovku na svijetu.
1920. – Umro je italijanski slikar i vajar Amedeo Modigliani, čija su djela jedinstvena po prepoznatljivoj izduženosti figura. U Parizu je živio od 1906. i jedan je od najznačajnijih predstavnika “Pariske škole”. Najviše je slikao ženske aktove i portrete.
1924. – Nekadašnja prijestonica carske Rusije, Petrograd, dobila je novo ime – Lenjingrad, u znak sjećanja na vođu Oktobarske revolucije, Vladimira Iliča Lenjina.
1933. – Rođen je bosanskohercegovački fudbaler Asim Ferhatović – Hase.
1937. – Kraljevina Jugoslavija i Bugarska potpisale su pakt o vječnom prijateljstvu.
1946. – Na osnovu rezolucije Generalne skupštine UN, koju su inicirale SAD, Velika Britanija i Kanada, osnovana je Komisija za atomsku energiju.
1948. – Osnovan je Institut za nuklearne nauke “Vinča”, u prvo vrijeme kao Istraživački centar za realizaciju nuklearnog programa tadašnje FNRJ. Od aprila 1953. preimenovan je u “Institut za nuklearne nauke”.
1963. – Najhladniji dan u istoriji Jajca, Tuzle, Zenice i Mostara.
1965. – Umro je engleski državnik i pisac Winston Churchill, premijer Velike Britanije 1940.-’45. i 1951.-’55., jedna od najmarkantnijih političkih ličnosti XX vijeka, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1953. godine za memoare iz Drugog svjetskog rata.
1972. – Japanski vojnik Shoichi Yokoi otkriven je na pacifičkom ostrvu Guam, gdje se 28 godina skrivao u džungli, ubijeđen da Drugi svjetski rat još traje.
1983. – U Italiji su uhapšena 32 člana organizacije “Crvene brigade” pod sumnjom da su izvršioci kriminalnih djela, uključujući i ubistvo bivšeg italijanskog premijera Alda Mora.
1983. – Umro je američki filmski režiser George Cukor, dobitnik Oskara za film “My Fair Ledy”. Snimio je više od 50 filmova od kojih su najpoznatiji “Male žene”, “Filadelfijske priče”, “Plinsko svijetlo”, “Zvijezda je rođena” i “Bogati i slavni”, posljednji film je snimio 1981. u dubokoj starosti.
1994. – U SR Jugoslaviji uveden novi dinar.
2005. – Generalna skupština UN-a održala je prvu komemorativnu sjednicu u znak sjećanja na oslobađanje nacističkih koncentracionih logora i tako podsjetila da masovna ubistva i genocidi još uvijek predstavljaju prijetnju u svijetu.
2006. – U jednom hramu u Luksoru, egiptolozi su otkrili 3.400 godina staru statuu Kraljice Ti, žene Amenhotepa III, jednog od najvećih egipatskih faraona i bake dječaka-kralja Tutankamona.
(AbrašMEDIA)