Danas je petak, 24. novembar/studeni, 328. dan 2023. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
1632. – Rođen je holandski filozof Baruch de Spinoza. Izdržavao se brušenjem optičkih sočiva i odbio je katedru u Hajdelbergu, jer je želio da očuva potpunu intelektualnu nezavisnost. U mladosti je isključen iz jevrejske zajednice i anatemisan pod optužbom da je govorio o tjelesnoj prirodi Boga. Zamišljao je Boga kao apsolutnu supstancu koja je uzrok samoj sebi. Dokazivao je da filozofija “nema druge svrhe osim istine”, dok religija “teži jedino pokoravanju i pobožnosti”. Jedan je od osnivača liberalističke političke filozofije i znatno je uticao na francusku prosvjetiteljsku i njemačku filozofiju. Za života je objavio “Teološko-politički traktat” i “Principe filozofije Renea Dekarta”, a posthumno je objavljeno njegovo kapitalno djelo “Etika”, podijeljeno u pet dijelova – o Bogu, o prirodi i porijeklu duha, o porijeklu i prirodi afekata, o ljudskom ropstvu ili o snazi afekata, o moći razuma ili ljudskoj slobodi.
1642. – Nizozemski je pomorac Abel Tasman kao prvi europljanin doplovio do otoka Van Diemenova zemlja, koji je kasnije preimenovan u Tasmaniju.
1883. – Rođen je srpski književnik Jovan Jovanović Zmaj.
1859. – Objavljen je Postanak vrsta, Charlesa Darwina, koji je označio novu epohu u razumijevanju evolucije organskog svijeta. Njegova revolucionarna teorija evolucije izazvala velike kontroverze u naučnim krugovima, a crkveni krugovi izrazili bojazan da će knjiga podriti religijska vjerovanja o postanku svijeta.
1864. – Rođen je francuski slikar Henri de Toulouse-Lautrec, majstor litografije, jedan od velikana impresionizma 19. vijeka. U krugu boema na Monmartru bio je stalni posjetilac kabarea, plesnih lokala, cirkusa i javnih kuća, što su bili motivi njegovih ulja i gvaševa.
1910. – Rođen je Fadil Jahić Španac, španski borac, partizanski komandant i narodni heroj Jugoslavije.
1941. – Počela je njemačka ofanziva na grad Užice u Drugom svjetskom ratu. Odstupnicu glavnog dijela partizanskih snaga činio je Radnički bataljon. Njemci su zauzeli grad krajem novembra, a tokom borbi na Kadinjači, 14 kilometara zapadno od Užica, poginulo je 180 branilaca grada.
1957. – U Meksiko Sitiju umro je čuveni meksički slikar i komunistički aktivista Diego Rivera. Proslavio se monumentalnim muralima u javnim ustanovama u Meksiku (124 freske u palati Ministarstva prosvjete) i u SAD-u.
1963. – Dva dana poslije atentata u Dalasu na predsjednika SAD-a Johna Kennedyja, Jack Ruby je u policijskoj stanici ubio iz revolvera Leeja Harveya Oswalda, koji je bio osumnjičen za atentat.
1965. – Mobutu Sese Seko je preuzeo vlast u Kongu.
1974. – Predsjednik SAD-a Gerald Ford i sovjetski lider Leonid Brežnjev postigli su u Vladivostoku privremeni sporazum o ograničenju ofanzivnog strateškog nuklearnog oružja.
1989. – Pod pritiskom masovnih demonstracija u Pragu kompletno rukovodstvo Komunističke partije Čehoslovačke podnijelo ostavke, uključujući generalnog sekretara Miloša Jakeša. Na mjesto generalnog sekretara partije došao Karol Urbanek.
1991. – Umro je britanski pjevač i muzičar Freddie Mercury.
1995. – Irci su na referendumu tijesnom većinom (50,28 odsto) izglasali legalizaciju razvoda braka.
2015. – Umro je bosanskohercegovački pozorišni glumac Sead Bejtović.
(AbrašMEDIA)