Danas je subota, 25. novembar/studeni, 329. dan 2023. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
571. p. n. e – Rimski kralj Servije Tulije proslavlja trijumf zbog pobjede nad Etrušćanima.
885. – Opsada Pariza: Vikinške snage plove rijekom Senom s flotom od 300 brodova.
1758. – Britanci su okupirali Senegal.
1783. – Posljednji britanski vojnici napustili New York, nakon završetka Američkog rata za nezavisnost.
1821. – Panama je proglasila nezavisnost od Španije i pridružila se Kolumbiji.
1828. – Rođen je hrvatski svećenik, istoričar i političar Franjo Rački, jedan od ideologa Ilirskog pokreta i pobornik južnoslovenskog jedinstva. Osnivač je Narodne stranke sa Josipom Štrosmajerom (1860) i prvi predsjednik Jugoslovenske akademije znanosti i umjetnosti (1866).
1877. – Izbila Topolska buna kad su Lepenički i Jasenički bataljon odbili da polože zakletvu i pođu na granicu uoči Drugog srpsko-turskog rata. Pobunjenici su, na čelu sa vodnikom Milovanom Žižićem, krenuli u Topolu da bi svrgli dinastiju Obrenović i doveli na vlast princa Petra Karađorđevića. Knez Milan Obrenović je poslao vojsku koja je brzo ugušila bunu, čijih je 70 učesnika optuženo za veleizdaju, a 23 osuđeno na smrt.
1912. – Nakon 400 godina turske vladavine Albanija je proglasila nezavisnost, koja je priznata na konferenciji ambasadora velikih sila u Londonu 20. decembra i Londonskim ugovorom o miru 30. maja 1913. U mjestu Valona formirana je prva privremena vlada.
1920. – U Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca održani su prvi izbori za Ustavotvornu skupštinu. Najviše glasova dobili su demokrate osvojivši 92 od 419 mandata i radikali sa 91 mandatom, a iznenađenje su priredili komunisti sa 50 poslaničkih mjesta. Žene, vojnici i oficiri, kao i pripadnici nacionalnih manjina, nisu imali pravo glasa.
1924. – Rođen je jugoslovenski političar Ante Marković. Obnašao je dužnost predsjednika Predsjedništva SR Hrvatske i bio je posljednji predsjednik Saveznog izvršnog vijeća SFR Jugoslavije.
1936. – U Berlinu, Treći Reich i Japan potpisali Antikominterna pakt kojim su se obavezale na borbu protiv širenja komunizma.
1943. – U Teheranu je počela konferencija predsjednika SAD-a Ruzvelta, britanskog premijera Čerčila i sovjetskog lidera Staljina na kojoj je razmatrano dalje vođenje rata s Njemačkom i poslijeratno uređenje Evrope.
1943. – Na prvom zasjedanju ZAVNOBiH-a u Mrkonjić Gradu udareni su moderni temelji države Bosne i Hercegovine. Usvojena je Rezolucija ZAVNOBiH-a, u kojoj je izražena odlučnost naroda BiH da njihova zemlja, bude zbratimljena zajednica u kojoj će biti osigurana puna ravnopravnost svih, te ravnopravnost BiH unutar jugoslavenske federacije, sa historijskim granicama koje su datirale iz vremena srednjovjekovne Bosne. Ovaj praznik slavi se kao Dan državnosti BiH.
1947. – Waldofrska izjava kojom vodeći holivudski studiji započinju tzv. Holivudsku crnu listu. Holivudska crna lista je naziv za listu američkih scenarista, glumaca, režisera, producenata, muzičara i drugih zabavljača i umjetnika kojima je sredinom 20. vijeka bilo zapriječeno zapošljavanje zbog njihovih stvarnih ili navodnih radikalno lijevih političkih pogleda, odnosno povezanosti sa Komunističkom partijom SAD i organizacijama koje su se smatrale pro-sovjetskim, komunističkim ili subverzivnim.
1969. – Član grupe “Beatles” John Lennon vratio titulu Reda Britanske imperije koju mu je 1965. dodijelila kraljica Elizabeta II, u znak protesta zbog podrške Velike Britanije agresiji SAD u Vijetnamu i britanske politike u nigerijskoj provinciji Bijafra.
1971. – Danska i Norveška su kao prve članice NATO uspostavile diplomatske odnose sa Sjevernim Vijetnamom.
1973. – U Grčkoj je zbačen vojni diktator pukovnik Georgios Papadopoulos i vlast je preuzela nova vojna hunta generala Phaidona Gizikisa.
1975. – Južnoamerička država Surinam stekla nezavisnost od Holandije, a za predsjednika postavljen Johan Ferrier.
1992. – Parlament Čehoslovačke glasao za podjelu Čehoslovačke na posebne drzave Češku i Slovačku od 1. januara
1993.
1994. – Norvežani su na referendumu odbili da se priključe Evropskoj uniji.
1996. – Više od 100.000 ljudi protestovalo ulicama Beograda zbog sudskog poništavanja pobjede opozicione koalicije “Zajedno” na lokalnim izborima, optužujući predsjednika Srbije Slobodana Miloševića da je lažirao rezultate izbora.
1996. – General Ratko Mladić, protiv koga je Međunarodni sud za ratne zločine podigao optužnicu (25. jula 1995.), formalno je smijenjen s mesta komandanta Glavnog štaba Vojske Republike Srpske. Mladić je na tom mjestu bio od 12. maja 1992.
2000. – Holandski parlament je odobrio zakon kojim se dopušta eutanazija i samoubistvo uz pomoć ljekara. Time je Holandija postala prva zemlja koja je legalizovala takvu praksu.
2001. – Američka kompanija “Advanced Cell Technology” saopštila da je klonirala ljudski embrion. Prema izjavi naučnika, dostignuće će biti korišćeno u medicini, a ne za kloniranje ljudskog bića.
2003. – Ujedinjene nacije zvanično su ukinule program “Nafta za hranu” u okviru koga je Irak sedam godina prodavao naftu pod kontrolom UN za nabavku hrane i lijekova.
2010. – Listovi New York Times, Guardian, Mond, Spiegel i EL PAÍS objavili su na svojim internet sajtovima hiljade povjerljivih dokumenata američkih tajnih službi, pisanih izrazito “nediplomatskim jezikom” iz kojih se vide stavovi Washingtona o brojnim svjetskim liderima, što je izazvalo oštru reakciju Bijele kuće i Pentagona i burne reakcije širom svijeta. Tekstovi su preneti sa Internet sajta WikiLeaks čiji je osnivač australijski državljanin Julian Assange.
2016. – Umro je Fidel Castro, vođa Kubanske revolucije i dugogodišnji predsjednik Kube.
(AbrašMEDIA)