Danas je ponedjeljak, 25. mart/ožujak, 85. dan 2024. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
1655. – Christiaan Huygens otkrio Titan, najveći prirodni satelit Saturna.
1807. – U Velikoj Britaniji i Irskoj zabranjena trgovina robljem.
1821. – Grci su na Peloponezu počeli ustanak protiv Turaka koji je, poslije 12 godina, završen priznavanjem nezavisnosti Grčke.
1867. – Rođen je italijanski dirigent Arturo Toscanini, jedan od najvećih dirigenata 20. vijeka, snažna umjetnička ličnost, izvanredne memorije i izuzetne sugestivnosti. Dirigovao je u milanskoj Skali, zatim u Metropoliten operi u Njujorku, gdje je organizovao i simfonijski orkestar.
1903. – Rođen je revolucionar Blagoje Parović – Šmit, jedan od najistaknutijih rukovodilaca Komunističke partije Jugoslavije prije Drugog svjetskog rata, u Španskom građanskom ratu politički komesar 13. internacionalne (francuske) brigade. Poginuo je u borbi protiv španskih fašista u julu 1937. u bici kod Brunete. Poslije zavođenja Šestojanuarske diktature 1929, kojom su zabranjene političke stranke, emigrirao je u SSSR i Kominterna ga je slala u Njemačku i druge zemlje kao partijskog instruktora. Član Politbiroa Centralnog komiteta KPJ postao je 1934, bio je delegat KPJ na Sedmom kongresu Kominterne 1935, a u Španiji je predstavljao Centralni komitet KPJ pri Centralnom komitetu Komunističke partije Španije.
1907. – Rođena je Spasenija Cana Babović, revolucionarka, borkinja i narodna heroina Jugoslavije.
1924. – Kralj Đorđe Drugi zbačen i Grčka proglašena republikom, pošto su ekonomska kriza i očajan položaj stotina hiljada izbjeglica iz Turske izazvali revolucionarni talas koji je srušio nepopularnu monarhiju.
1937. – Italija i Kraljevina Jugoslavija sklopile sporazum o međusobnoj miroljubivoj politici, “Uskršnji pakt”.
1941. – Jugoslavija je u Beču potpisala sporazum o pristupanju Trojnom paktu Njemačke, Italije i Japana. Nepuna dva dana potom vojnim udarom su oboreni vlada i regent – princ Pavle Karađorđević. Tome su prethodile masovne demonstracije u Beogradu i drugim srpskim gradovima, koje su izazvale bijes Berlina. Nacistička Njemačka je već 6. aprila, bez objave rata, počela napad na Jugoslaviju bombardovanjem Beograda.
1942. – Rođena je američka pjevačica, “kraljica soula”, Aretha Franklin.
1957. – Belgija, Zapadna Njemačka, Italija, Luksembrug, Francuska i Holandija potpisali su Rimski sporazume o osnivanju zajedničkog tržišta. Toj organizaciji, nazvanom potom Evropska ekonomska zajednica, zatim Evropska zajednica, sada Evropska unija, 1973. su pristupile Velika Britanija, Irska i Danska, 1981. Grčka, 1986. Španija i Portugalija, a 1995. Švedska, Finska i Austrija.
1961. – Umro je Vojislav Kecmanović, prvi predsjednik NR Bosne i Hercegovine.
1975. – U Rijadu kralja Saudijske Arabije Fejsala ubio je njegov sinovac princ Fejsal Musaid, koji je proglašen neuravnoteženim i u Rijadu mu je javno odrubljena glava u junu 1975. Novi kralj postao je Fejsalov brat Halid Ibn Abdul Aziz.
1991. – Prema nikad potvrđenim informacijama, predsjednici Srbije i Hrvatske Slobodan Milošević i Franjo Tuđman su se na tajnom sastanku u Karađorđevu dogovorili o podjeli Bosne i Hercegovine i rušenju reformske Vlade Jugoslavije, na čelu s predsjednikom Antom Markovićem.
1993. – Višemjesečni pregovori o Bosni i Hercegovini u New Yorku završeni neuspjehom. Mirovni plan potpisali su predstavnici Hrvata i Bošnjaka, a lider bosanskih Srba Radovan Karadžić to je odbio, smatrajući predložene mape neprihvatljivima.
1994. – Neonacisti su bacili bombu na sinagogu u Libeku, što se smatra prvim takvim incidentom od kraja Drugog svjetskog rata u Nemačkoj.
1999. – Vlada SR Jugoslavije prekinula je diplomatske odnose sa SAD, Velikom Britanijom, Francuskom i Njemačkom zbog agresije NATO-a na Jugoslaviju. Poslije prvih vazdušnih udara na području Prištine i još osam gradova u Srbiji, u centru Beograda demolirani su kulturni centri SAD, Njemačke, Francuske i Velike Britanije.
2002. – Film “Ničija zemlja”, bosanskog reditelja Danisa Tanovića, dobio je nagradu “Oskar” za najbolji strani film.
2003. – Pomoćnik komandira Jedinice za specijalne operacije Zvezdan Jovanović uhapšen je zbog osnovane sumnje da je pucao u premijera Srbije Zorana Đinđića. Vlada Srbije raspustila je Jedinicu za specijalne operacije.
2003. – Bivši ambasador BiH pri UN-u Muhamed Šaćirbej uhapšen u Njujorku zbog pronevjere državnog novca. Šaćirbej je optužen da je u vrijeme dok je bio ambasador BiH pri UN prebacio 2,5 miliona dolara vladinih sredstava na vlastite privatne bankovne račune.
(AbrašMEDIA)