Danas je četvrtak, 25. april/travanj, 116. dan 2024. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
1599. – Rođen je engleski političar Oliver Cromwell.
1719. – Prvi je put objavljen Robinson Crusoe, roman Daniela Defoea.
1744. – Umro je Anders Celsius, tvorac skale za mjerenje toplote nazvane njegovim imenom, na kojoj je tačka ključanja vode označena sa 100, a otapanja leda s nula stepeni. Osim te postoji i Farenhajtova skala sa 180 i Reomirova sa 80 stepeni. Takođe je osmatrao sjevernu svjetlost i efekte njenih magnetnih smetnji, obavljao svjetlosna mjerenja i ispitivao meteorološke pojave i Jupiterove satelite, a sopstvenim sredstvima je podigao opservatoriju u rodnoj Upsali.
1792. – Giljotina je prvi put korištena u izvršenju smrtne kazne u Francuskoj.
1848. – Josip Jelačić, hrvatski ban, proglasom ukida kmetstvo u Hrvatskoj.
1859. – Položeni su temelji za izgradnju Sueskog kanala.
1870. – Umro je socijalista Živojin Žujović, prvi propagator i ideolog socijalizma u Srbiji. Bio je sljedbenik Prudona. Socijalističke ideje prihvatio je tokom školovanja u Rusiji u Kijevu, gdje je završio Duhovnu akademiju, zatim u Petrogradu i Minhenu na studijama filozofije. Objavio je više studija, rasprava i polemika i sarađivao u “Glasniku Srpskog učenog društva”, “Letopisu Matice srpske” i u političkom listu “Srbija”.
1874. – Rođen je italijanski elektroinženjer i pronalazač Guglielmo Marconi, jedan od pionira bežične telegrafije, koji je 1909. podijelio Nobelovu nagradu za fiziku s njemačkim fizičarem Karlom Ferdinandom Braunom. Uspio je 1901. da prvi preda bežični signal preko Atlantskog okeana i usavršavao i primjenjivao sopstvene i tuđe pronalaske. Podizao je radio-stanice i eksperimentisao u bežičnoj telegrafiji, ali poslije eksperimenata naučnika Nikole Tesle i ruskog fizičara Aleksandra Popova. Jedno vrijeme je smatran pronalazačem radija, ali mu je presudom Vrhovnog suda SAD oduzet patent, jer je Tesla već patentirao pronalazak u Federalnom birou SAD za patente.
1918. – Rođena je američka pjevačica Ella Fitzgerald, nekrunisana “kraljica jazza”, savršene tehnike, izvanredne improvizatorske imaginacije i širokog glasovnog raspona. Čuvena je po “scat” dijalozima s velikim jazz muzičarima – poput Louisa Armstronga, Dukea Ellingtona i Counta Basiea.
1926. – U Teheranu krunisan Reza Pahlavi kao novi iranski šah.
1940. – Rođen je američki glumac i producent Al Pacino.
1945. – Počinje prva konferencija Organizacije Ujedinjenih Naroda (OUN) u San Franciscu, no tek nekoliko mjeseci kasnije pedeset država potpisuje njenu Povelju. Od 1950. OUN mijenja ime i naziva sa samo – UN.
1945. – U Drugom svjetskom ratu na rijeci Elbi, u Njemačkoj, susreću se američke i sovjetske snage.
1953. – Naučnici Francis Crick i James Watson objavljuju strukturu i opis prvog lanca DNK (deoksiribonukleinske kiseline).
1971. – U Vašingtonu oko 200 000 ljudi demonstriralo protiv Vijetnamskog rata.
1974. – U Portugaliji u udaru, poznatom kao “revolucija karanfila”, Pokret oružanih snaga bez prolivanja krvi oborio autokratski režim Marcela Caetana, okončavši tako period od 48 godina diktature. Vlast je preuzela Hunta nacionalnog spasa generala António de Spínole, koja je portugalskim kolonijama priznala pravo na samoopredjeljenje.
1975. – U Portugaliji na prvim slobodnim izborima poslije pola stoljeća pobijedila Socijalistička patija Márija Soaresa.
1980. – Misija američkih komandosa, koja je trebalo da spase u Teheranu 53 člana ambasade SAD, pretvorene u taoce, propala je u iranskoj pustinji, poslije pogibije osam Amerikanaca u sudaru helokoptera s avionom.
1982. – Posljednji izraelski vojnici napustili Sinaj, okončavši 15-godišnju okupaciju tog egipatskog poluostrva.
1983. – Samantha Reed Smith (1972.- 1985.), američka učenica iz Manchestera, postaje popularna širom svijeta, nakon što šalje pismo sovjetskom vođi Andropovu u kome naglašava svoj strah zbog odnosa Amerike i Sovjetskog Saveza za vrijeme Hladnog rata. Andropov šalje Samanthi odgovor i poziv za posjetu Moskvi, koji ona prihvaća. Uz veliku medijsku pozornost Samantha dobija naziv “najmlađe američke ambasadorice” i “ambasadorice dobre volje”. U obraćanju novinarima u Moskvi desetogodišnja Samantha je rekla da su Rusi bili “isti kao i mi”.
1992. – Tokom opsade Sarajeva izgorjela sarajevska Vijećnica zajedno s mnoštvom nenadoknadivih djela iz oblasti historije i kulture.
1994. – Na sastanku u Londonu predstavnici SAD, Rusije, Velike Britanije i Francuske donijeli odluku o formiranju Kontakt grupe radi usklađivanja akcija SAD, Rusije, UN i Evropske unije u BiH i pripreme cjelovitog mirovnog plana. Dogovoreno je da Kontakt grupu čini pet zemalja – SAD, Rusija, Velika Britanija, Francuska i Njemačka.
2003. – Bivša predsjednica RS Biljana Plavšić upućena je na izdržavanje kazne u Švedsku.
(AbrašMEDIA)