Danas je petak, 27. novembar/studeni, 332. dan 2020. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
8. – p.n.e. Umro je Flak Kvint Horacije, jedan od najvećih pjesnika antičkog Rima. Njegova poezija imala veoma značajan uticaj na evropsko pjesništvo, a djelo ” De arte poetika” bilo uzor Boalovoj poetici koja se smatra estetskim kanonom klasicizma.
1701. – Rođen je švedski fizičar i astronom Anders Celsius, tvorac skale za mjerenje toplote koja je po njemu dobila ime. Bio je profesor astronomije u Upsali i direktor prve švedske opservatorije. Osmatrao je sjevernu svjetlost i efekte njenih magnetnih smetnji, obavljao svjetlosna mjerenja i ispitivao meteorološke pojave i Jupiterove satelite, ali je pažnju naučne javnosti pobudio tek izumom skale za mjerenje toplote. Na njoj je tačka ključanja vode označena sa 100, a tačka otapanja leda s nula stepeni. Sopstvenim sredstvima podigao je opservatoriju u rodnoj Upsali. Osim Celzijusove, postoji i Farenhajtova skala za mjerenje toplote – podijeljena na 180 i Reomirova – podijeljena na 80 stepeni.
1826. – Apotekar John Walker izumio je šibice.
1895. – Švedski fabrikant i pronalazač dinamita Alfred Nobel napisao je u Parizu testament kojim je veliko bogatstvo zavještao za razvoj nauke i literature i borcima za mir. Nobelova nagrada dodjeljuje se svake godine, počevši od 1901.
1912. – Španija ustanovila protektorat nad Marokom.
1919. – Potpisan mirovni ugovor s Bugarskom u Neuillvju.
1921. – Rođen čehoslovački državnik slovačkog porijekla Aleksander Dubček, vođa pokreta reformi u Čehoslovačkoj krajem šezdesetih godina 20. vijeka, nazvanih “Praško proljeće”. Bio je najistaknutiji protagonista demokratizacije i preporoda društva i Komunističke partije Čehoslovačke i izgradnje “socijalizma s ljudskim likom”. U Drugom svjetskom ratu 1944. je učestvovao u slovačkom narodnom ustanku. Od 1963. bio je na čelu Komunističke partije Slovačke, a u januaru 1968. je izabran za generalnog sekretara Centralnog komiteta KPČ umjesto Antonjina Novotnog. Svrgut je poslije vojne intervencije pet zemalja Varšavskog pakta u avgustu 1968. U decembru 1969. je naimenovan za ambasadora u Turskoj, ali je već 1970. opozvan i potom je skoro dvije decenije proveo u potpunoj političkoj izolaciji. Poslije pada komunističkog režima 1989. izabran je za predsjednika čehoslovačkog parlamenta.
1926. – Ahmed Ben Zogu u Tirani potpisao pakt s vođom fašističke Italije Benitom Musolinijem da bi ojačao reakcionarni feudalni režim u Albaniji.
1940. – Nacistička Njemačka aneksirala je u Drugom svjetskom ratu francusku pokrajinu Lorenu.
1940. – Rođen je Bruce Lee, glumac i majstor borilačkih vještina.
1941. – Zauzimanjem tvrđave Gondar u Etiopiji snage Velike Britanije i saveznika slomile su u Drugom svjetskom ratu jedinice fašističke Italije u Istočnoj Africi, čime su Etiopija, Somalija i Eritreja oslobođene okupacije. Tada je zarobljeno više od 23.000 italijanskih vojnika.
1942. – Rođen je američki muzičar Jimi Hendrix.
1943. – Poginuo je narodni heroj Ivo Lola Ribar.
1945. – Norveška postala članica Ujedinjenih Naroda.
1953. – Huso Hodžić, učesnik Narodnooslobodilačke borbe (NOB) u Drugom svjetskom ratu, proglašen narodnim herojem.
1953. – Umro američki pisac Eugene Gladstone O’Neill , tvorac moderne američke drame, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1936. Njegove drame odlikuju realizam i žestina koja katkad prelazi u brutalnost. Drame i trilogija “Elektri priliči crnina”, u kojoj je klasičnu grčku temu o Edipu primijenio na savremeni svijet, odnosno američko društvo u vrijeme građanskog rata, donijeli su mu svjetsku slavu. Ostala djela: drame “Iza horizonta”, “Ana Kristi”, “Sva božija djeca imaju krila”, “Veliki bog Braun”, “Car Džons”, “Dugo putovanje u Evropu”, “Žudnja pod brijestovima”.
1961. – SSSR predložio neodložnu zabranu nuklearnih proba bez međunarodne kontrole.
1968. – Pripadnici JNA i policija ugušili demonstracije Albanaca na Kosovu na kojima je zahtijevano da pokrajina dobije status republike. Demonstracije su održane na Dan zastave, državni praznik Narodne Republike Albanije.
1991. – Savjet bezbjednosti UN-a odobrio slanje mirovnih snaga u Jugoslaviju, poznatih kao UNPROFOR.
1991. – Razbješnjela masa u Pnom Penu napala nominalnog lidera Crvenih Kmera Kijea Sampana, koji je evakuisan u Bangkok da ne bi bio linčovan. Tokom strahovlade maoističkog pokreta Crvenih Kmera pod vođstvom Pola Pota, od aprila 1975. do decembra 1978, kada su zbačeni s vlasti vijetnamskom okupacijom Kambodže, ubijeno je između milion i dva miliona stanovnika te zemlje – u jugoistočnoj Aziji.
2001. – NASA je saopštila da je svemirski teleskop “Hubble” otkrio atmosferu na jednoj planeti 150 miliona svjetlosnih godina od Zemlje, što je prvo direktno otkriće atmosfere van našeg Sunčevog sistema.
2005. – Obavljena prva transplantacija lica u Amiensu, Francuska.
(AbrašMEDIA)