Danas je utorak, 29. mart/ožujak, 89. dan 2016. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
1461. – U najkrvavijoj bici “Rata dviju ruža” u Engleskoj oko 36.000 vojnika pod zastavom dinastije Jork porazilo kod Toutona kod Jorka oko 40.000 vojnika armije dinastije Lancaster, osiguravši time engleski prijesto Edwardu Četvrtom.
1638. – Švedski naseljenici osnovali su blizu zaliva Delaware prvu švedsku koloniju u Americi, koju su nazvali Nova Švedska.
1792. – Umro je švedski kralj Gustav Treći, nakon 13 dana pošto je atentator pucao na njega u operi u Stokholmu. Od stupanja na prijesto 1771. vladao je apsolutistički, ali je bio i veliki pokrovitelj umjetnosti. Ratovao je protiv Rusije od 1788. do 1790. i bezuspješno je pokušavao da zauzme Petrograd.
1809. – Švedski kralj Gustav Četvrti morao je da abdicira poslije serije poraza švedskih trupa u ratu s Danskom.
1814. – U Danskoj su Jevreji izjednačeni u pravima sa ostalim građanima.
1831. – Počinje veliki bosanski ustanak, kada se bosanski general Husein Gradaščević, poznat kao “Zmaj od Bosne” suprotstavlja Osmanlijskom carstvu.
1848. – Počeo je trogodišnji rat Danske s Pruskom, u kojem su Danci pretrpjeli poraz i izgubili veliki dio teritorije na jugu poluostrva Jitland.
1849. – Velika Britanija je na osnovu sporazuma s radžom od Lahorea anektirala Pendžab i pripojila ga Indiji.
1864. – Grčka je vratila suverenitet nad ostrvima u Jonskom moru, do tada pod kolonijalnom upravom Velike Britanije.
1867. – Velika Britanija od Kvebeka, Ontarija, Nove Škotske i Nju Branzvika formirala je dominion Kanadu, u koji su 1878. uključene ostale britanske teritorije sjeverne Amerike, izuzev Njufaundlenda. Vestminsterskim statutom Kanada je 1931. postala nezavisna država britanskog Komonvelta, a konačne granice je dobila 1949. priključenjem Njufaundlenda.
1899. – Rođen je šef zloglasne sovjetske političke policije NKVD i potpredsjednik vlade SSSR Lavrentije Pavlovič Berija, koji je u “velikim čistkama” organizovao fizičke likvidacije boljševičkih prvaka i od 1938. rukovodio sistemom koncentracionih logora u koje su bili zatočeni milioni ljudi. Uhapšen je sredinom 1953, poslije smrti diktatora Josifa Staljina, pod optužbom da je kovao zavjeru da preuzme vlast, i strijeljan u decembru 1953.
1903. – Srpski kralj Aleksandar Obrenović zabranio je “Radničke novine”, glasilo Srpske socijaldemokratske partije.
1912. – Engleski polarni istraživač Robert Falcon Scott umro je od hladnoće i gladi pri povratku s Južnog pola, gdje je stigao 13. januara 1912, četiri sedmice poslije Norvežanina Roalda Amundsena. Spasilačka ekipa je kasnije pronašla smrznuta tijela članova njegove ekspedicije, rđavo opremljene za veliki poduhvat, nadomak jedne od stanica za snabdijevanje u ledenoj pustoši Antarktika, i dnevnik u kojem je opisivao agoniju svojih drugova.
1945. – Vlada SSSR-a zvanično je priznala vladu Jugoslavije. Prije nje vladu Josipa Broza Tita su priznale Velika Britanija i SAD.
1946. – Novim ustavom Zlatna Obala, sadašnja Gana, postala je prva britanska kolonija u Africi s afričkom većinom u parlamentu, ali je na punu nezavisnost čekala još 14 godina.
1956. – U Novom Sadu osnovane su Jugoslovenske pozorišne igre “Sterijino pozorje”, povodom 150 godina rođenja i stogodišnjice smrti srpskog komediografa Jovana Sterije Popovića. Od tada se u tom gradu svakog maja organizuje “Sterijino pozorje”, koje je znatno doprinijelo unapređenju pozorišne umjetnosti i razvitku domaće dramske književnosti.
1972. – Bolivija je protjerala 119 članova sovjetske ambasade u La Pazu, optuživši Moskvu da finansira ljevičarske pobunjenike.
1974. – Prve fotografije Merkura snimio je američki vještački satelit “Mariner 10”.
1982. – Umro je njemački kompozitor Karl Orf, autor scenske kantate “Karmina Burana”. Napisao je djelo “Muzika za djecu”, namijenjeno muzičkom obrazovanju djece, a za scenska djela (“Antigona”, “Trionfo di Afrodite”) uglavnom se koristio antičkom i srednjovjekovnom literaturom.
2001. – Ministarstvo inostranih poslova BiH podnijelo je krivičnu prijavu protiv ranijeg šefa Misije BiH pri UN u Njujorku Muhameda Šaćirbegovića zbog nepostojanja validne dokumentacije za oko 2,5 miliona američkih dolara, utrošenih sa računa Misije.
2004. – Sedam istočnoevropskih zemalja – Estonija, Letonija, Litvanija, Bugarska, Rumunija, Slovačka i Slovenija – primljeno je u NATO.
2006. – Zabilježeno je četvrto totalno pomračenje Sunca u 21. vijeku.
2007. – BiH i Hrvatska potpisale su Ugovor o dvojnom državljanstvu.
(AbrašMEDIA)