Danas je nedjelja, 29. septembar/rujan, 273. dan 2024. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
1066. – Iskrcavanjem normanskih trupa kod Pevenseya počela je borba za englesko prijestolje na koje je pravo polagao Vilim, vojvoda od Normandije. Vilim je osvojio vlast nekoliko tjedana poslije, kad je u Bitci kod Hastingsa pobijedio kralja Harolda II.
1547. – Rođen je španjolski pripovjedač Miguel de Cervantes Saavedra.
1758. – Rođen je britanski pomorac i admiral Horatio Nelson.
1851. – Rođen je srpski novinar i publicista Mita Cenić, najistaknutija ličnost radničkog pokreta u Srbiji od 1875. do smrti 1888. Studirao je medicinu u Francuskoj, odakle je protjeran pod optužbom da priprema atentat na kneza Milana Obrenovića koji je tada boravio u Parizu. U Srbiji je potom optužen da sprema prevrat i osuđen na osam godina robije. Po izlasku iz zatvora pokrenuo je list “Radnik”, zatim “Borbu”, “Istinu” i političko-književnu reviju “Čas”.
1901. – Rođen je Enrico Fermi, italijanski fizičar, koji je prvi bombardovao uran neutronima, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 1938. Zasnovao je teoriju kretanja neutrona, a u Drugom svjetskom ratu je u SAD, gdje je 1938. emigrirao iz fašističke Italije, na čikaškom univerzitetu rukovodio gradnjom prvog nuklearnog reaktora. Njegovim imenom nazvano je više pojmova u nuklearnoj fizici: “Fermijevo pravilo selekcije”, “Fermijev model gasa”, “Fermijeva ‘starost’ neutrona”, “fermi” kao jedinica za dužinu.
1902. – Umro je francuski književnik Émile Zola.
1904. – Rođen ruski pisac Nikolaj Aleksejevič Ostrovski, tvorac sovjetskog revolucionarno-vaspitnog romana. Djela: romani “Kako se kalio čelik”, “Rođeni u oluji”.
1911. – Italija objavila rat Turskoj i upala u libijsku provinciju Tripolitaniju s namjerom da se dokopa sjeverne Afrike. Njen ekspedicioni korpus je potukao Turke, ali je potom vodio težak rat protiv Arapa sve do sloma fašističke Italije 1943. u Drugom svjetskom ratu.
1923. – Na osnovu mandata Društva naroda Velika Britanija počela da vlada Palestinom.
1935. – Rođen je Jerry Lee Lewis, američki rock glazbenik i tekstopisac.
1938. – U Minhenu Velika Britanija, Francuska, Italija i Njemačka potpisale sporazum kojim su zapadni saveznici izručili Njemačkoj oblast Sudeta, žrtvujući nezavisnost Čehoslovačke.
1940. – Rumunija u Drugom svjetskom ratu istupila iz Balkanskog pakta, koji je 9. februara 1934. u Atini zaključila sa Jugoslavijom, Turskom i Grčkom.
1941. – U Moskvi u Drugom svjetskom ratu počela konferencija SSSR, SAD i Velike Britanije, na kojoj su Vašington i London uslovili pomoć slanjem britanskih divizija na istočni front i stvaranjem vazduhoplovne baze SAD u Sibiru, što je Moskva odbila. Ipak je sklopljen Povjerljivi protokol, kojim su se SAD i Velika Britanija obavezale da narednih devet mjeseci šalju oružje i opremu Crvenoj armiji.
1941. – U Babi Jaru kod Kijeva Nijemci su u Drugom svjetskom ratu okončali masakr nad Jevrejima, tokom kojeg su za dva dana ubili 33.771 civila, uključujući žene i djecu.
1943. – Rođen je poljski političar Lech Walesa.
1949. – Sovjetski Savez otkazao je sporazum prijateljstva s Jugoslavijom koji je bio sklopljen 11. 4. 1945.
1952. – Rođen je bosanskohercegovački novinar i diplomata Srđan Dizdarević.
1972. – Japan i Kina dogovorili su normalizaciju odnosa i razmjenu veleposlanika.
1988. – Mirovne snage UN dobile Nobelovu nagradu za mir.
1990. – Umro je italijanski književnik Alberto Moravia.
2000. – Visoki predstavnik za BiH Volfgang Petrič nametnuo Zakon o jedinstvenom pasošu BiH.
2003. – Milan Lukić, Oliver Krsmanović i Dragutin Dragićević osuđeni su pred Okružnim sudom u Beogradu po 20 godina zatvora za otmicu i ubistvo 16 Bpšnjaka, mještana Sjeverina, u oktobru 1992. godine, dok je četvrti optuženi Đorđe Šević osuđen na 15 godina zatvora.
2003. – Ministri inostranih poslova EU zatražili su da se Iraku vrati suverenitet, ne postavljajući za to vremenski rok.
(AbrašMEDIA)