Danas je srijeda, 3. april/travanj, 94. dan 2024. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
1512. – Turski sultan Bajazit Drugi abdicirao je u korist sina Selima Prvog.
1682. – Umro je španski slikar Bartolomé Esteban Murillo, koji je najviše slikao religiozne kompozicije baroknog stila, sladunjave u temi i koloritu. Radio je i realističke prizore sa sentimentalnim podtekstom iz života ulične djece, poput slika “Mali prosjak”, “Djeca jedu dinju”.
1789. – Američki vojskovođa George Washington položio zakletvu i tako postao prvi predsjednik SAD, nove države na sjevernoameričkom kontinentu.
1849. – Umro je poljski pisac Juliusz Słowacki, tvorac poljskog romantičarskog pozorišta, majstor jezika i forme. Djela: zbirke pjesama “Poezija” (tri toma), poeme “Anhelli”, “U Švajcarskoj”, “Benjovski”, “Čas misli”, “Kralj-Duh”, drame “Kordijan”, “Fantazi”, “Mazepa”, “Mindove”, “Marija Stjuart”, “Horštinjski”, “Salomejin srebrni san”, tragedije “Baladina”, “Lila Veneda”.
1882. – Jesse James, razbojnik s američkog Divljeg zapada, upucan je s leđa i ubijen za 5000 dolara nagrade.
1895. – Rođen je Marko Orešković, narodni heroj.
1897. – Umro je njemački kompozitor Johannes Brahms, istaknuti kasni romantičar, koji je dosljedno negovao klasičnu muzičku ravnotežu. Kao pobornik oživljavanja oblika klasične i pretklasične muzike komponovao je u tradiciji Johanna Sebastiana Bacha, Ludwiga van Beethovena i ranih romantičara, ali s dovoljno originalnosti i snage da postigne jedinstvo krepkosti i nježne melanholije, oporosti i raspjevanosti. Sintetizovao je principe klasike i romantike, pa su ga njegovi sljedbenici nazvali osnivačem njemačke novoklasične škole. Djela: četiri simfonije, kamerna muzika, violinske i klavirske sonate, balade, intermeca i varijacije za klavir, dva klavirska i jedan violinski koncert, vokalne kompozicije (“Njemački rekvijem”), solo pjesme, horovi.
1922. – Josif Staljin naslijedio Vladimira Lenjina na čelu SSSR-a.
1924. – Rođen je američki glumac Marlon Brando, koji je karijeru počeo u pozorištima na Brodveju, ali su mu svjetsku slavu donijele filmske uloge “mladih gnjevnih ljudi” pedesetih godina 20. vijeka. Dobio je nagradu “Oskar” za glavnu ulogu u filmu “Na dokovima New Yorka”, ali je 1973. odbio da primi “Oskara” za glavnu ulogu u filmu “Kum”, protestujući tako protiv politike vlade SAD prema Indijancima. Umjesto da ode na ceremoniju dodjele nagrade, poslao je jednu indijansku glumicu da opiše patnje američkih Indijanaca. Ostali filmovi: “Tramvaj zvani želja”, “Viva Zapata!”, “Julije Cezar”, “Mladi lavovi”, “Jednoooki Džek”, “Pobuna na brodu Baunti”, “Grofica iz Hongkonga”, “Odsjaj u zlatnom oku”, “Posljednji tango u Parizu”, “Apokalipsa sada”.
1941. – Rođena je u Vogošći kod Sarajeva Jasmina Musabegović (rođena Alić), bosanskohercegovačka književnica. Porodično i djetinjstvom je vezana za Mostar. U Sarajevu je završila studij južnoslavenskih književnosti i francuskog jezika. Piše romane, eseje i bavi se prevođenjem sa francuskoga. Djela: “Snopis”, “Skretnice”, “Most”… Jasmina Musabegović dugi niz godina u sarajevskoj “Svjetlosti” vrlo uspješno je uređivala biblioteku stranih književnosti.
1945. – Eduard Beneš obrazovao je vladu Narodnog fronta Čehoslovačke, prvu poslije oslobođenja zemlje od nacističke njemačke okupacije u Drugom svjetskom ratu.
1948. – Premijerom drame Ivana Cankara “Kralj Betajnove”, koju je režirao Bojan Stupica, svečano je počelo da radi Jugoslovensko dramsko pozorište u Beogradu. Dramski ansambl je u početku je imao 40 članova, direktor je bio pisac Eli Finci, a umjetnički rukovodilac Stupica.
1948. – Počinje realizacija poznatog Marshallovog plana kojim SAD službeno stimulira obnovu poslijeratne Europe, te smanjenje utjecaja komunizma nakon Drugog svjetskog rata.
1986. – IBM predstavio PC Convertible, prvi prijenosni računar.
1990. – Bugarska je prešla na predsjednički sistem vladavine i za prvog predsjednika parlament je izabrao Petra Mladenova, a Bugarska komunistička partija je promijenila ime u Bugarsku socijalističku stranku, na čijem čelu je takođe bio Mladenov.
1991. – Umro je engleski pisac Graham Greene, suptilan analitičar psihe, čije su teme bile bezuspješno traganje za spasenjem i ljubavlju, strah, sažaljenje i nasilje. Djela: romani “Brajtonska stijena”, “Moć i slava”, “Suština stvari”, “Kraj ljubavi”, “Gubave duše”, “Komedijaši”, “Monsinjor Kihot”, “Doktor Fišer iz Ženeve”, “Ministarstvo straha”, “Treći čovjek”, memoari “Neka vrsta života”, “Načini bjekstva”, drame, eseji, putopisi.
1991. – Vijeće sigurnosti UN izglasalo rezoluciju o prekidu vatre u Zaljevskom ratu i zatražilo od Iraka da uništi oružje za masovno razaranje.
1992. – “Srpske odbrambene snage” preuzmaju kontrolu nad Banja Lukom.
1992. – Pred kasarnom “Mostarski bataljon” eksplodirao kamion cisterna napunjena eksplozivom, što označava početak rata u Mostaru, koji je više od mjesec dana bio izložen teroru rezervista JNA iz Crne Gore.
1992. – Predsjedništvo Republike BiH dalo saglasnost za mobilizaciju teritorijalne odbrane u općinama koje to žele, a radi stabiliziranja političko-bezbjednosne situacije na njihovim područjima.
1992. – Počinje mobilizacija TO-a u Livnu i Tuzli.
1992. – Komunistički lider i predsjednik Albanije Ramiz Aljija podnio ostavku.
1995. – Najmanje 150 pripadnika plemena Hutu, mahom žena i djece, masakrirano u jednom selu na sjeveroistoku Burundija.
1996. – Uhićen je Theodore Kaczynski, osumnjičeni “Unabomber”.
1999. – Avijacija NATO pakta srušila je dunavski Most slobode koji je povezivao Novi Sad i Sremsku Kamenicu.
1999. – Vojnici Sfora u Štrpcima kod Rudog u Republici Srpskoj onesposobili su dio pruge Beograd – Bar i ubili čuvara pruge Vidoja Tomića.
2000. – Na Palama je uhapšen bivši član Predsjedništva BiH i nekadašnji predsjednik Narodne skupštine BiH i Skupštine Republike Srpske Momčilo Krajišnik. Optužnica tereti Krajišnika za genocid i zločin protiv čovječnosti, za prekršaje zakona i običaja rata i krupne prekršaje Ženevske konvencije. Krajišnik je pravosnažno osuđen na kazna zatvora od 27 godina, ali mu je kazna smanjena na 20 godina.
2002. – Tužilaštvo ICTY, zbog nedostatka dokaza, zatražilo povlačenje optužnice protiv Nenada Banovića, kojeg je teretilo za zločine počinjene u logorima prijedorskog područja počinjene tokom 1992. godine.
2003. – Kongres SAD odobrio blizu 80 milijardi dolara za finansiranje rata u Iraku.
2006. – Visoki predstavnik u BiH Christian Schwarz-Schilling donio je odluku da funkcioneri koje su smijenili prethodni visoki predstavnici u BiH, osim smijenjenih zbog nesaradnje sa Haškim sudom, mogu da obavljaju funkcije u javnim preduzećima i ustanovama.
(AbrašMEDIA)