Danas je petak, 3. septembar/rujan, 246. dan 2022. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
1260. – Mameluci u Bitci kod Ain-Džalute u Palestini nanijeli prvi odlučujući poraz Mongolima, nakon čega se Mongolsko Carstvo prestaje širiti.
1658. – Umro je engleski državnik i vojskovođa Oliver Cromwell.
1759. – Iz Portugala je počelo protjerivanje rimokatoličkih jezuita.
1783. – Velika Britanija i SAD potpisale su u Parizu mirovni ugovor kojim je završen Američki rat za nezavisnost, a Britanija je priznala SAD kao slobodne, suverene i nezavisne države.
1791. – Ustavotvorna skupština u Francuskoj izglasala prvi pisani francuski ustav, nakon čega je ukinuta i pretvorena u Zakonodavnu skupštinu.
1866. – U Ženevi počeo prvi kongres Prve internacionale.
1883. – Umro je ruski pisac Ivan Sergejevič Turgenjev, jedan od najznačajnijih predstavnika ruskog realizma. Prvi je ruski pisac čije su djela prodrla na Zapad, gdje je čitan sa divljenjem i za života je uživao znatno veći ugled u francuskim nego u ruskim književnim krugovima. Zanimao ga je tip “suvišnog čovjeka”, plemića-intelektualca i tip “nihiliste” – građanskog intelektualca, sukobljenog sa konzervativizmom plemićke kulture. Predskazivao je revolucionarnu epohu u Rusiji. Djela: romani “Očevi i djeca”, “Plemićko gnijezdo”, “Rudin”, “Dim”, “Novina”, “Uoči novih dana”, pripovijetke “Proljećne vode”, “Asja”, “Lovčevi zapisi”, drama “Mjesec dana na selu”.
1931. – Nakon smirenja krize, jugoslavenski kralj Aleksandar I. Karađorđević donosi Oktroirani ustav kojim je ukinuta Šestojanuarska diktatura i vraćen parlamentarizam. Prema ustavu, vlada je zavisila od kralja koji je odlučivao da li zakon važi. U Skupštinu je uveden drugi dom – Senat, čije je članove uglavnom imenovao kralj.
1939. – U Drugom svjetskom ratu Francuska, Ujedinjeno Kraljevstvo, Novi Zeland i Australija proglasile rat Njemačkoj.
1943. – Iskrcavanjem na Kalabriju Osme britanske armije pod komandom fildmaršala Bernarda Loa Montgomerija, počeo je napad savezničkih trupa na Italiju.
1948. – Umro je češki državnik Eduard Beneš, predsjednik Čehoslovačke od 1935. do 1938. i od 1946. do 1948. Bio je vođa Narodne stranke i najbliži saradnik prvog predsjednika Čehoslovačke Tomaša Gariga Masarika. U Prvom svjetskom ratu je radio na stvaranju slobodne Čehoslovačke i Male Antante. Od osnivanja Čehoslovačke 1918. do 1936. bio je šef diplomatije, a poslije Minhenskog sporazuma 1938, kojim je Zapad praktično predao Čehoslovačku na milost i nemilost nacističkoj Njemačkoj, dao je ostavku i otišao u izbjeglištvo u London, gdje je tokom Drugog svjetskog rata predvodio izbjegličku vladu. Poslije rata ponovo je postao šef države, ali je dao ostavku 1948. kad su komunisti prigrabili svu vlast i ubrzo je umro.
1969. – Umro je vijetnamski državnik Ho Ši Min, predsjednik Demokratske Republike Vijetnam od proglašenja 1945. i vođa borbe protiv japanske armije, francuskih kolonijalnih trupa i američke invazione vojske. Od 1917. je radio u Francuskoj, gdje je 1920. postao član Komunističke partije Francuske, a 1930. je osnovao Komunističku partiju Vijetnama. U vrijeme Drugog svjetskog rata, kad je Japan okupirao Vijetnam, stvorio je jak oslobodilački pokret, jezgro buduće armije, koja je nanijela odlučujuće poraze Francuzima i potom Amerikancima, zahvaljujući čemu su Sjeverni i Južni Vijetnam ujedinjeni 1976.
1971. – SSSR, SAD, Velika Britanija i Francuska potpisale su sporazum o statusu grada Berlina.
1971. – Katar postao neovisna država.
1976. – Američki vasionski brod bez ljudske posade „Viking 2“ spustio se na Mars i počeo da šalje fotografije sa te planete.
1994. – Rusija i Kina proglasile su završetak međusobnih neprijateljstava i dogovorile se da uklone nuklearne rakete koje su bile usmjerene iz jedne zemlje prema drugoj.
(AbrašMEDIA)