Danas je utorak, 31. januar/siječanj, 31. dan 2023. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
1747. – Prva klinika u svijetu za venerične bolesti otvorena je u londonskoj bolnici “Lok”.
1783. – Astronom William Herschel otkrio da je zvijezda Omicron 2 Eridani u stvari trostruka i da postoje Omicron 2 Eridani B (bijeli patuljak) i Omicron 2 Eridani C (crveni patuljak).
1797. – Rođen je austrijski kompozitor Franz Schubert, jedan od najizrazitijih predstavnika muzičkog romantizma. Muzički ga je obrazovao otac, koji ga je podučavao sviranju violine. Kasnije je učio pjevanje, harmoniku i orgulje. Živio je 31 godinu, a za samo 18 godina rada stvorio je 998 muzičkih djela. Njegove kompozicije iz praktično svih muzičkih žanrova svježe su i neposredne, iskrene i bliske narodnoj muzici. Djela: ciklusi solo pjesama “Lijepa mlinarica”, “Zimsko putovanje”, “Labudova pjesma”, scenska muzika za “Rozamundu”, simfonije “Sedma u ce-molu”, “Osma u ha-molu” (tzv. “Nedovršena”), klavirske kompozicije “Muzički trenuci”, “Impromptija”, opera “Alfonso i Estrela”, operete, kamerna muzika, mise, kompozicije za muške horove.
1808. – Poslije dvije godine okupacije grada-republike Francuska je ukinula Dubrovačku republiku, osnovanu početkom 15. vijeka. Poslije sloma francuskog cara Napoleona Prvog Bonaparte 1814. grad su zaposjeli Austrijanci i držali ga do 1918, kad je pripao Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca. 1939. ulazi u sastav banovine Hrvatske.
1876. – SAD je naredio svim američkim starosjediocima da odu u rezervate.
1895. – Lord Rayleigh i William Ramsay objavili otkriće novog hemijskog elementa, argona.
1917. – Njemačka je u Prvom svjetskom ratu objavila “totalni rat na moru” s namjerom da neograničenim podmorničkim ratom prinudi Veliku Britaniju na kapitulaciju. Torpedovanje brodova bez opomene je nagnalo do tada neutralne SAD da zarate protiv Centralnih sila, što je doprinijelo njihovom ratnom slomu.
1928. – Rođen je kipar Dušan Džamonja. Diplomirao je na Akademiji likovnih umjetnosti u Zagrebu 1940-ih godina, živio i radio u Bruxellesu, Vrsaru i Zagrebu. Stvaralaštvo Dušana Džamonje ostavilo je trajan biljeg u spomeničkoj arhitekturi Jugoslavije. Neka od njegovih djela su: Spomenik revolucije na Mrakovici (Kozara), Spomenik revoluciji u Moslavini (Podgarić), Spomen kosturnica palih jugoslovenskih boraca tokom dva svjetska rata u Barleti (Italija)…
1929. – Jedan od vođa Oktobarske revolucije i utemeljivača SSSR Lav Trocki protjeran je iz zemlje prema nalogu sovjetskog komunističkog diktatora Josifa Staljina.
1930. – Otvorena je Londonska pomorska konferencija Velike Britanije, SAD, Francuske, Italije i Japana, u uzaludnom pokušaju zaustavljanja trke u naoružanju i sprečavanja rata.
1935. – Rođen je Kenzaburo Oe, japanski književnik i dobitnik Nobelove nagrade za književnost.
1943. – Na kraju Staljingradske bitke u Drugom svjetskom ratu ostaci njemačkih armija su obustavili otpor, a njemački komandant feldmaršal Fridrih fon Paulus potpisao bezuslovnu kapitulaciju i predao se sa 90 000 vojnika i oficira. Slom Nijemaca i njihovih saveznika kod Staljingrada označio je početak kraja Trećeg rajha. Za šest mjeseci Njemačka je u teškim borbama izgubila više od milion vojnika, a 75 divizija je potpuno razbijeno.
1946. – Jugoslovenska Ustavotvorna skupština izglasala je prvi Ustav Federativne Narodne Republike Jugoslavije, u kojem je usvojen princip federativnog uređenja zemlje, određena osnovna prava i dužnosti federacije i republika. Novim Ustavom potvrđuje se konstutativnost šest republika: BiH, CG, Hrvatske, Makedonije, Slovenije i Srbije.
1950. – Predsjednik SAD Hary Truman saopštio da je naredio proizvodnju hidrogenske bombe.
1958. – Lansiran je prvi američki vještački satelit “Explorer Prvi”.
1962. – Na inicijativu SAD, na skupu održanom u Urugvaju, iz Organizacije američkih država isključena je Kuba i donesena rezolucija o zabrani trgovine s njom.
1962. – Umro je karikaturista Petar – Pjer Križanić, jedan od rodonačelnika jugoslovenske karikature, pisac i esejista, jedan od osnivača “Ošišanog ježa”. U Beograd je došao 1922. i zaposlio se u “Novom listu”, a 1923. je prešao u “Politiku”.
1964. – Ka Mjesecu je lansirana sovjetska automatska stanica “Luna 9”, koja se tri dana kasnije meko spustila i emitovala prve TV snimke površine Mjecesa.
1971. – Između Istočnog i Zapadnog Berlina uspostavljen je ograničeni telefonski saobraćaj, prvi put poslije 19 godina.
1971. – U Belgrade teatru, u Engleskom gradu Coventryju, komičarska grupa “Leteći cirkus Monty Pythona” prvi put je nastupila na pozorišnoj bini.
1994. – U glavnom gradu Somalije Mogadišu američki marinci u pratnji konvoja, u kojem su bile diplomate SAD, otvorili su vatru na ljude okupljene kod centra za raspodelu hrane i ubili najmanje pet civila, a mnoge ranili.
1998. – Skupština Republike Srpske na zasjedanju u Banjaluci odlučila je da se sedište vlade Republike Srpske sa Pala premesti u Banju Luku.
2002. – Na drugom Antiglobalističkom socijalnom forumu u Porto Alegru, u Brazilu, usvojena je deklaracija u jedanaest tačaka o pravednijem svjetskom poretku.
2002. – Irska katolička crkva pristala je da plati odštetu od 110 miliona dolara ljudima koji su djetinjstvo proveli u crkvenim sirotištima, gdje su ih sveštena lica seksualno zlostavljala.
2006. – Međunarodni predstavnik u BiH Paddy Ashdown predao je u Sarajevu dužnost svom nasljedniku Christianu Schwarz-Schillingu.
(AbrašMEDIA)