Danas je utorak, 4. januar, četvrti dan 2022. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
46. p. n. e. – Julije Cezar porazio Tita Labijena u bici kod Ruspine.
1077. – Rođen je Zhezong, kineski car iz dinastije Sung.
1341. – Rođen je vođa Engleskog seljačkog ustanka Wat Tyler.
1643. – Rođen je Isaac Newton, engleski fizičar, matematičar i astronom, jedan od najvećih naučnika u historiji čovječanstva.
1710. – Rođen je italijanski kompozitor Giovanni Battista Pergolesi, koji je komponovao u maniru napuljske bufo-opere, svježe, neposredne i vesele, sa životnim ličnostima, zanimljivim situacijama i melodikom bliskoj narodnoj. Djela: opera “Služavka gospodarica”, crkvena muzika “Stabat mater”.
1785. – Rođen je njemački pisac Jacob Grimm, osnivač savremene germanistike, koji je skrenuo pažnju na narodne umotvorine i jezik. Izučavao je istoriju jezika i starije književnosti, probleme mita, bajke i predanja, folklora i prava. Zasnovao je 1852. veliki “Njemački rječnik” i napisao “Istoriju njemačkog jezika”. Prevodio je srpske narodne pjesme, a iz prijateljstva s Vukom Karadžićem nastao je prevod Vukove srpske gramatike. Sa mlađim bratom Vilhelmom sakupio je i obradio mnoge bajke poznate djeci širom svijeta.
1797. – Francuski general Napoleon Bonaparta pobijedio je Austrijance kod Rivolija u Italiji.
1809. – Rodio se Louis Braille, izumitelj pisma za slijepe, koji je i sam od svoje treće godine bio slijep, te je shvatio potrebe i mogućnosti osoba bez vida u obrazovanju. 1929. godine stvorio je pismo koje je do te mjere usavršio da se može korstiti kao internacionalno pismo za slijepe ljude – Braillovo pismo.
1890. – Rođen je jugoslovenski političar i slikar Moša Pijade, predsjednik Skupštine FNRJ. Slikarstvo je učio u Beogradu, Minhenu i Parizu. Poslije Prvog svjetskog rata napustio je ideje jugoslovenskog nacionalnog revolucionara, prišao Komunističkoj partiji Jugoslavije i 1921. postao član njenog Izvršnog biroa. Zbog štampanja ilegalnog organa Centralnog komiteta KPJ “Komunist” 1925. osuđen je na 20 godina robije. U zatvoru je preveo “Kapital”, “Bijedu filozofije” i “Manifest komunističke partije” Karla Marksa. Izradio je 1942. prve propise o radu narodnooslobodilačkih odbora, na Drugom zasjedanju AVNOJ-a krajem novembra 1943. u Jajcu bio je potpredsjednik Predsjedništva, a 5. novembra je u tom gradu osnovao TANJUG.
1896. – Utah je postao 45. američka savezna država.
1924. – U Beogradu je završena Treća zemaljska konferencija Komunističke partije Jugoslavije.
1932. – vlada Indije proglasila ilegalnim Indijski nacionalni kongres i uhapsila vođu Mahatmu Gandija, što je izazvalo talas štrajkova u zemlji.
1932. – Rođen je hrvatski i jugoslovenski glumac Fabijan Šovagović.
1944. – Savezničke snage u Drugom svjetskom ratu počele su napad na njemačke položaje na Monte Kasinu, duž najvišeg dijela Apeninskog poluostrva. U žestokim borbama je razoren gradić Kasino i najstariji benediktinski manastir, koji je 529. podigao osnivač tog rimokatoličkog reda Sveti Benedikt od Nursije.
1948. – Velika Britanija je priznala Burmu kao nezavisnu republiku.
1951. – Sjevernokorejske i kineske trupe u Korejskom ratu zauzele Seul.
1953. – U Parizu je praizvedena drama Samuela Becketta “U očekivanju Godota” u kojoj je vidljiv utjecaj kazališta apsurda.
1958. – Sputnjik 1 pao na Zemlju iz orbite.
1959. – Luna 1 postala prva letjelica koja je došla blizu Mjeseca.
1960. – U saobraćajnoj nesreći je poginuo francuski pisac Albert Camus, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1957, čiji se književni rad temelji na ideji o apsurdu (simbolika mita o Sizifu) i revoltu (simbolika mita o Prometeju). Apsurdnosti svijeta suprotstavio je stvaralaštvo, jer, kako je napisao, “stvarati znači dvaput živjeti”. Djela: romani “Stranac”, “Kuga”, “Pad”, pozorišni komadi “Kaligula”, “Pravednici”, “Opsadno stanje”, “Nesporazum”, eseji “Svadba”, “Mit o Sizifu”, “Pisma njemačkom prijatelju”, “Pobunjeni čovjek”.
1960. – Rođen je John Michael Stipe, pjevač grupe “R.E.M.”
1962. – Rođen je bh. muzičar Aljoša Buha. Od 1979. do 1983. svirao je bas gitaru i pjevao u sarajevskoj new wave grupi “Kongres”. 1985. priključuje se prvoj postavi Crvene jabuke. Preminuo je u saobraćajnoj nesreći na putu Sarajevo-Mostar kod Jablanice.
1965. – Umro je engleski pisac američkog porijekla Thomas Stearns Eliot, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1948, čija poezija zrači pobunom protiv jalove industrijske, materijalističke civilizacije. Djela: “Sabrane pjesme”, “Sabrani eseji”, poetske drame “Ubistvo u katedrali”, “Porodični sastanak”, “Koktel-partija”.
1967. – Poginuo je Boris Krajger, slovenački revolucionar i političar, potpredsjednik Saveznog izvršnog vijeća, narodni heroj.
1972. – Pakistan je zatražio razgovore s Indijom poslije rata u kojem je poražen, a dotadašnji Istočni Pakistan postao nezavisna država Bangladeš.
1975. – Umro je italijanski pisac Karlo Levi, autor romana “Hristos se zaustavio u Eboliju”, u kojem je opisao težak život italijanskih seljaka pod fašistima. U vrijeme fašističke vladavine bio je interniran u južnu Italiju.
1976. – Sukob u Sjevernoj Irskoj: pripadnici Alsterskih dobrovoljačkih snaga ubili 6 irskih civila katolika u okrugu Armagh; idućeg dana naoružana grupa ljudi ubila 10 civila protestanata kod obližnjeg sela Kingsmilla u znak odmazde.
1994. – Gradu Foča, u Bosni i Hercegovini, poslije 500 godina, po odluci Skupštine Republike Srpske, naziv je promijenjen u Srbinje.
2004. – Spirit, NASA-in rover za Mars, uspješno se spustio na Mars
(AbrašMEDIA)