Danas je ponedjeljak, 6. februar/veljača, 37. dan 2023. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
1515. – Umro je venecijanski izdavač i štampar Aldo Manuzio, poznat po tome što je prvi upotrijebio kurzivna slova (italic) i uveo mali praktičan format. Njegova izdanja (aldine) danas su bibliofilske rijetkosti.
1701. – Počeo je rat za špansko naslijeđe nakon kojeg je Španija izgubila Gibraltar, posjede u Holandiji, Milano, Napulj i Sardiniju. Rat je vođen na evropskom tlu i u kolonijama, a završen je Utrehtskim mirovnim ugovorom 1715.
1793. – Umro je italijanski pisac Carlo Goldoni, obnovitelj italijanske komedije koja je čamila u improvizacijama istrošene “komedije del arte”. Djela: komedije “Mirandolina”, “Ribarske svađe”, “Tvrdica”, “Kockar”, “Laskavac”, drama “Dalmatinka”. 1802. – Rođen je engleski fizičar Čarls Vitstoun, pionir telegrafije. Pronašao je i metod za određivanje električnog otpora i istraživao elektricitet, svjetlost i zvuk.
1799. – Francisco Goya pušta u prodaju prvo izdanje veličanstvenih gravura poznatih kao Los caprichos.
1804. – Umro je engleski hemičar i filozof Joseph Priestley, koji je otkrio kiseonik, amonijak, hlorovodonik, azot-oksid, ugljen-dioksid i sumpornu kiselinu. Bio je vatreni pristalica Francuske revolucije i ogorčeni protivnik ateizma prosvjetitelja – vjerovao je u besmrtnost duše. Djela: “Hartlijeva teorija o ljudskom duhu na principima asocijacije ideja”, “Slobodni razgovori o materijalističkim učenjima”, “Sokrat i Isus”, “Istorija i sadašnje stanje elektriciteta”.
1891. – Zloglasna braća Dalton prvi put uspješno opljačkala voz.
1897. – Rođen je brazilski filmski režiser, scenarista i producent Alberto Cavalcanti, koji je između dva svjetska rata, radeći u Evropi, znatno utjecao na francusku filmsku avangardu i englesku dokumentarističku filmsku školu. Filmovi: “Ivet”, “Voz bez očiju”, “Kapetan Frakas”, “Odmor đavola”, “Smrt noći”, “Nikolas Niklbi”, “Prvi džentlmen”, “Zemlja je uvijek zemlja”, “Pjesma mora”, “Gazda Puntila i njegov sluga Mati”.
1897. – Ostrvo Krit u Sredozemnom moru ujedinjeno je sa Grčkom. Istog dana 1869. Grčka je bila prinuđena da popusti pred ultimatumom Otomanskog carstva i prepusti mu Krit.
1899. – Senat SAD-a je ratifikovao Pariski mirovni ugovor, kojim je okončan američko-španski rat. Poražena Španija je primorana da Amerikancima prepusti Filipine, Kubu, Portoriko i Guam.
1905. – Rođen je poljski političar Władysław Gomułka, vođa Poljske radničke partije od 1943. do 1948. i od 1956. do 1970. S dužnosti generalnog sekretara je smijenjen 1948. u vrijeme jačanja staljinizma.
1918. – U Velikoj Britaniji žene dobile pravo glasa.
1922. – Potpisivanjem ugovora u Washingtonu završena je konferencija SAD, Francuske, Japana, Italije i Velike Britanije, na kojoj su se velike sile obavezale da ograniče upotrebu bojnih otrova i podmornica u ratnim sukobima i utvrdile novu raspodelu pomorskih vojnih snaga. SAD su stekle pravo da drže mornaricu koja neće biti slabija od britanske i koja će nadmašiti flotu Japana.
1932. – Rođen je francuski filmski režiser François Truffaut, jedan od tvoraca “novog talasa” francuskog filma. Svjetsku slavu je stekao već prvim filmom “400 udaraca”, snimljenim 1959. Ostali filmovi: “Žil i Džim”, “Američka noć” , “Priča o Adeli”, “Pucajte na pijanistu”, “Divlje dijete”, “Susjetka”, “Posljednji metro”, “Ukradeni poljupci”.
1933. – Rođen je hrvatski i bosanskohercegovački književnik Anđelko Vuletić.
1935. – U prodaju puštena društvena igra Monopol.
1945. – Rođen je jamajkanski muzičar Bob Marley. Bio je najpoznatiji izvođač reggae muzike, i čuven po popularizaciji ovog muzičkog žanra van granica Jamajke.
1945. – Snage Narodnooslobodilačke vojske i partizanskih odreda Jugoslavije započele su izvođenje “Mostarske operacije”. Do 17. 2. slomile su osovinsku odbranu u Širokom Brijegu, Nevesinju, i tokom 13. i 14. februara, oslobodile su Mostar. Osovinske snage pretrpjele su u operaciji teške gubitke. Poginulo je, ranjeno ili zarobljeno više hiljada oficira, podoficira i vojnika, među kojima i komandant 369. puka, svi komandanti bataljona iz 370. puka, komandant 116. izviđačkog bataljona. Nakon ove operacije, 369. divizija i 9. gorska ustaško-domobranska divizija izbrisane su iz registra Wehrmachta.
1958. – U avionskoj nesreći na minhenskom aerodromu poginuo je 21 putnik, uključujući osam igrača engleskog fudbalskog kluba “Manchester United”, nazvanih “Busbyeve bebe”, prema njihovom menadžeru Mattu Busbyu. Nesreća se dogodila pri povratku iz Beograda, gdje je “Manchester United” igrao meč evropskog Kupa šampiona sa “Crvenom zvezdom”.
1992. – Pakistan je po prvi put objavio da posjeduje nuklearno oružje.
1995. – Dva vasionska broda, teška po sto tona – najveća ikad spojena u kosmosu – susrela su u prvom američko- ruskom svemirskom “randevuu” poslije 20 godina.
2001. – Gradsko vijeće Sarajeva zvanično je pokrenulo proces kandidature grada Sarajeva za domaćina Zimskih olimpijskih igara 2010. godine. Međunarodni olimpijski komitet odbacio je ovu kandidaturu.
2002. – Katolički sveštenik Atanas Seromba predao se Haškom tribunalu, pred kojim je optužen za genocid u Ruandi koji su 1994. izvršili pripadnici etničke zajednice Hutu nad Tutsima.
(AbrašMEDIA)