Danas je srijeda, 6. septembar/rujan, 249. dan 2023. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
1522. – Španski moreplovac Juan Sebastián Elcano prvi oplovio oko Zemlje, vrativši se u Španiju brodom “Viktorija” sa samo 18 mornara, čime je okončao ekspediciju započetu 1519. sa pet brodova i 270 mornara, koju je u službi Španije poveo portugalski moreplovac Fernando Magelan. Elcano je preuzeo komandu kad su 1521. Magelana ubili filipinski urođenici.
1566. – Prilikom opsade Sigeta, u trećem pohodu na Beč, umro je turski sultan Sulejman Drugi, tokom čije je 46-godišnje vladavine Otomansko carstvo bilo na vrhuncu moći. Osvojio je 1521. Beograd, 1522. grčko ostrvo Rodos, 1526. je potukao Mađare kod Mohača i potom pokorio Ugarsku. Takođe je zauzeo rusko poluostrvo Krim, Moldaviju, Tunis, Alžir i Besarabiju. Stizao je i pod Beč, ali ga nije osvojio. Naslijedio ga je Selim Drugi, ustoličen u Beogradu 28. oktobra 1566.
1729. – Rođen njemački pisac i filozof jevrejskog porijekla Moses Ben-Menachem, poznat kao Moses Mendelssohn, osnivač jevrejskog prosvjetiteljskog pokreta u Njemačkoj. Borio se za vjersku trpeljivost i slobodu opredjeljenja, a u filozofiji je bio racionalista. Djela: “Jerusalim ili o religijskoj moći i o jevrejstvu”, “Filozofski razgovori; O osjećanjima, o ulozi etičkoga u estetici”, “Fedom”.
1766. – Rođen je engleski hemičar i fizičar John Dalton, jedan od osnivača atomske teorije materije. Objasnio je Prustov zakon stalnih proporcija, postavio zakon umnoženih proporcija i prvi određivao relativne atomske mase hemijskih elemenata. Ispitivao je osobine gasova, postavio zakon parcijalnih pritisaka i bavio se meteorologijom. Patio je od sljepila za boje, pa je proučavao i tu anomaliju, koja je po njemu nazvana daltonizam. Shvatanja je izložio u trotomnom djelu “Novi sistem filozofije hemije”.
1860. – Rođena je američka pacifistkinja i društvena reformatorka Jane Addams, dobitnica Nobelove nagrade za mir 1931. Bavila se praktičnim rješavanjem socijalnih problema i bila predsjednica Međunarodne ženske lige za mir i slobodu.
1912. – Rođena je Mitra Mitrović, spisateljica, partizanka.
1914. – Francuske trupe uz pomoć britanskog ekspedicionog korpusa krenule u kontraofanzivu na frontu širokom 500 kilometara, čime je počela prva velika bitka na rijeci Marni u Francuskoj u Prvom svjetskom ratu, u kojoj je za četiri dana njemačka vojska pretrpjela težak poraz.
1943. – Rođen je Roger Waters, britanski muzičar (Pink Floyd).
1944. – U trenutku kad je Crvena armija izbila na njene granice Bugarska u Drugom svjetskom ratu objavila rat nacističkoj Njemačkoj. Kao saveznik Njemačke Bugarska je u ratu okupirala dijelove Grčke i Jugoslavije.
1958. – Tunis i Maroko pristupili su Arapskoj ligi.
1963. – Rođen je Husnija Kamberović, bosanskohercegovački pisac i historičar.
1965. – Nakon ulaska indijskih trupa u pakistanski glavni grad Lahore, konflikt zbog Kašmira prerastao je u Indijsko-pakistanski rat.
1971. – Rođena je Dolores O’Riordan, irska muzičarka, pjevačica grupe The Cranberries.
1991. – SSSR priznao nezavisnost Litvanije, Letonije i Estonije.
1991. – Lenjingradu vraćeno ime Sankt Peterburg.
1998. – Umro je Akira Kurosawa, japanski režiser, scenarist i producent, jedini režiser koji je dobio dvije nagrade “Oskar” za najbolji inostrani film. Uspješno je spojio japansku tradiciju i kulturu s evropskim senzibilitetom, a kritičari su ga nazvali “teno /car/ japanske kinematografije”. Filmovi: “Rašomon”, “Sedam samuraja”, “Krvavi prijesto”, “Idiot”, “Živjeti”, “Na dnu”, “Dodeskaden”, “Dersu Uzala”, “Kagemuša”, “Ran”, “Madadajo”.
2001. – Pored akumulacionog jezera Perućac, kod Bajine Bašte, ekshumirano je 48 leševa Albanaca iz masovne grobnice, za koje se pretpostavlja da su sa Kosova.
2007. – Umro je Luciano Pavarotti, jedan od najpoznatijih opernih pjevača svijeta.
(AbrašMEDIA)