Danas je subota, 7. januar/siječanj, sedmi dan 2023. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
1536. – Umrla je engleska kraljica španskog porijekla Katarina Aragonska, prva od šest žena engleskog kralja Henrija VIII. Njihov razvod bez dozvole pape je izazvao englesku crkvenu reformaciju i raskid s Vatikanom.
1558. – Francuska zauzima Calais, posljednji kontinentalni posjed Engleza u Francuskoj.
1610. – Galileo Galilei (1564.- 1642.) italijanski astronom, fizičar, matematičar i filozof, otkriva Jupiterove mjesece poznate kao “galilejski mjeseci”.
1785. – John Jeffries i Jean-Pierre Blanchard prvi su preletjeli kanal La Manche balonom napunjenim zagrijanim vazduhom.
1789. – Na prvim predsjedničkim izborima u SAD pobijedio je vođa iz Rata za nezavisnost George Washington.
1847. – Rođen je pisac, satiričar Milovan Glišić, jedan od začetnika realizma u domaćoj književnosti. Bio je aktivan učesnik u socijalističkom pokretu Svetozara Markovića i saradnik prvih socijalističkih novina u Srbiji, a u svojim pripovijetkama je, uz prizore iz seoskog života opisao ekonomsko propadanje sela krajem 19. (“Glava šećera”, “Šilo za ognjilo”, “Prva brazda”).
1879. – Rođen je bosanskohercegovački pjesnik Osman Đikić.
1895. – Koreja je proglasila nezavisnost od Kine.
1904. – Uspostavljen signal za pomoć “CQD”, koji je 2 godine kasnije zamijenjen signalom “SOS”.
1909. – U Beogradu je počela prva balkanska konferencija socijaldemokratskih partija i radničkih pokreta Srbije, Crne Gore, Makedonije, Turske, Hrvatske i Slavonije, Slovenije, Bosne i Hercegovine i Rumunije. Trodnevni skup je usvojio rezoluciju o stvaranju saveza slobodnih naroda Balkana u okviru balkanske federacije.
1919. – Izbila je “Božićna pobuna” u Crnoj Gori protiv planirane aneksije Crne Gore od strane Srbije.
1920. – Trupe bijelih ruskog admirala Kolčaka predale se kod Krasnojarska.
1927. – Uspostavljen je prvi međunarodni telefonski poziv između New Yorka i Londona.
1931. – U Maglaju je rođen Bahrudin Bato Čengić, režiser koji je svojim djelom obilježio filmsku umjetnost bivše Jugoslavije, a posebno su bili zapaženi njegovi filmovi “Mali vojnici”, “Uloga moje porodice u svjetskoj revoluciji”, “Slike iz života udarnika”, “Pismo-glava” i “Gluvi barut”. Režiju je studirao u Parizu i Beogradu. Ostao je zapamćen i kao autor brojnih dokumentarnih i kratkih filmova, kao i televizijskih reportaža i serija za što je dobio i brojne nagrade. Umro je u Sarajevu u 77. godini života 2007. godine.
1932. – Umro je francuski političar André Maginot. Kao ministar rata (1922.-”24. i 1929.-”32.) pokrenuo je izgradnju odbrambene linije utvrđenja duž francusko-njemačke granice, koja je po njemu dobila naziv “Maginot linija”. Veliki odbrambeni sistem pokazao se nekorisnim u Drugom svjetskom ratu, kada su Nijemci 1940. napali Francusku iz Belgije, zaobišavši “Maginot liniju”.
1934. – Objavljeno je prvo izdanje stripa o Flashu Gordonu.
1940. – U Zimskom ratu finska 9. divizija zaustavila i potpuno uništila nadmoćnije sovjetske snage na cesti Raate-Suomussalmi.
1943. – U New Yorku je umro Nikola Tesla (1856.-1943.), naučnik i inovator svjetskog glasa. Radio je na području elektrotehnike i radiotehnike, izumio je okretno magnetno polje i višefazni sistem izmjeničnih struja, zaduživši čovječanstvo svojim izumima.
1946. – Zapadne sile priznale su Austriju u granicama iz 1937. godine.
1953. – Predsjednik Harry S. Truman objavio je da su Sjedinjene Američke Države proizvele prvu hidrogensku bombu.
1956. – Rođen je crnogorski kantautor Miladin Šobić.
1959. – SAD priznale novu kubansku vladu Fidela Castra.
1972. – Indija se suprotstavila pritisku SAD i uspostavila pune diplomatske odnose s Kinom.
1979. – Kambodžanski pobunjenici su, uz pomoć vijetnamskih snaga nakon dvonedjeljne opsade, zauzeli Pnom Pen i srušili vladu Crvenih Kmera Pola Pota. Smatra se da je za vrijeme režima Crvenih Kmera od aprila 1975. u Kambodži ubijeno ili umrlo od gladi i iscrpljenosti između milion i dva miliona ljudi.
1984. – Umro je francuski fizičar Alfred Kastler, član Francuske akademije, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 1966. Otkrio je i razvio optičke metode izučavanja Hercovih rezonanci u atomima, a njegov rad je od ključnog značaja za razvoj lasera.
1984. – Umro je jedan od najvećih bosanskohercegovačkih slikara Ismet Mujezinović.
1985. – Japanska aeronautička i svemirska istraživačka agencija (JAXA) lansirala Sakigake, prvu japansku međuplanetarnu letjelicu i prvu svemirsku sondu za duboki svemir koju je lansirala neka druga zemlja osim SAD-a i SSSR-a.
1989. – Umro je japanski car Hirohito. Njegova vladavina od 1926. obilježena je agresivnom militarističkom politikom Japana (napad na Kinu, Mandžuriju 1931. i 1937., pakt s Hitlerom 1940.). Napadom na SAD (Perl Harbur 1941) ušao je u Drugi svjetski rat, u avgustu 1945. objavio je bezuslovnu kapitulaciju Japana, a 1946. se odrekao “božanskog porijekla”. Međunarodni sud oslobodio ga je 1948. optužbe za ratne zločine.
1990. – Krivi toranj u Pisi prvi put poslije 800 godina postojanja zatvoren za turiste zbog restauracije.
1998. – Umro je hrvatsko-švicarski hemičar Vladimir Prelog, dobitnik Nobelove nagrade za hemiju.
1998. – Oslobodilačka vojska Kosova, koja se proglasila odgovornom za seriju napada na policijske stanice na Kosovu, preuzela je odgovornost i za napade u Makedoniji, iako je makedonsko Ministarstvo unutrašnjih poslova demantovalo povezanost OVK s bombaškim napadima u Makedoniji.
2005. – Šef irske policije je saopštio da je Irska republikanska armija ukrala 50 miliona dolara iz Belfast banke.
2006. – Umro je austrijski planinar Heinrich Harrer čiji je život detaljno opisan u njegovoj autobiografskoj knjizi, po kojoj je kasnije snimljen film – “Sedam godina na Tibetu”.
2015. – U napadu na sjedište francuskog satiričnog sedmičnika Charlie Hebdo u Parizu stradalo je smrtno 12 osoba, a 10 ih je teško povrijeđeno. Vlada Francuske objavila je da je nivo nacionalne sigurnosti u Parizu povišen na najviši stepen.
(AbrašMEDIA)