Danas je utorak, 7. decembar/prosinac, 341. dan 2021. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
43. p.n.e. – Marku Tuliju Ciceronu je odsječena glava i desna ruka, koje su donesene u Rim i izložene na govornici. Ubijen rimski govornik, političar, filozof i pisac Marko Tulije Ciceron, najveći stilista u rimskom pjesništvu. Bio je republikanac, protivnik Gaja Julija Cezara i Marka Antonija. Izabran je za konzula 63. godine prije nove ere i otkrio je i razobličio zavjeru Lukija Sergija Katiline, koji je pokušao da uništi Rimsku Republiku i zavede ličnu diktaturu. U djelu “O dužnostima” zapisao je čuvenu izreku: “Najviše pravo – najviša nepravda”, što će reći da previše revnosna primjena zakona donosi nepravdu. Ostala djela: “Besjede”, “O besjedniku”, “Rasprave u Tuskulu”, “O starosti”, “O prijateljstvu”, “O krajnostima dobra i zla”, “O prirodi bogova”, besjede “Protiv Katiline”. Poslije Cezarove smrti dolazi na čelo republikanske senatske stranke i govori tzv. filipske govore, odnosno filipike, koje su bile uperene protiv uzurpatorskih težnji Marka Antonija. Ciceron postaje vođa senata i u Antonijevoj je opoziciji. Antonije se žestoko obračunavao s političkim protivnicima, pa tako i s Ciceronom.
1863. – Rođen je italijanski kompozitor Pietro Mascagni, tvorac prve verističke opere. Djela: opere “Kavalerija rustikana”, “Iris”, “Prijatelj Fric”.
1894. – Umro je francuski diplomata Ferdinand de Lesseps, koji je od 1859. do 1869. rukovodio gradnjom Sueckog kanala. Započeo je i gradnju Panamskog kanala 1881, ali je poslije bankrotstva Društva za izgradnju kanala izbila velika afera. Istragom je utvrđeno da je Društvo podmitilo mnoge francuske ministre i poslanike i sve velike francuske listove, što je primoralo čak i potonjeg francuskog premijera Georgesa Clemenceaua da se privremeno povuče iz političkog života. Panamski kanal su dovršile SAD 1914.
1896. – Dvorskoj kancelariji u Beču predat prvi “Carski memorandum” u kojem su predstavnici 14 srpskih autonomnih opština u Bosni i Hercegovini izložili nepravde okupacione uprave, koja je pogazila sve povlastice Srba u crkvi i školi. Car Franc Jozef Prvi je s negodovanjem odbacio memorandum, a potpisnici su na razne načine proganjani. Do 1902. podnesena su još tri memoranduma, ali su u devetogodišnjim pogađanjima iznevjerena narodna očekivanja.
1912. – U egipatskoj El-Amarni njemački su arheolozi pronašli poprsje egipatske kraljice Nefertiti koja je bila supruga faraona Amenhotepa IV. Njezin je život i danas zagonetka, a zna se da je odrasla u haremu, udala se za faraona, rodila šestero djece i vodila revoluciju koja je zauvijek promijenila Egipat. S mužem je izvela narod iz staroga glavnog grada i sagradila grad u srcu pustinje. Nefertiti se ističe kao jedna od najčudesnijih ženskih ličnosti u povijesti Egipta.
1914. – Skupština Srbije u Nišu u Prvom svjetskom ratu usvojila je deklaraciju o ujedinjenju svih Južnih Slovena u zajedničku državu, na koju su savezničke sile odgovorile ćutanjem. Budućnost južnoslovenskih naroda zanimala je velike sile samo ukoliko se uklapala u njihove kalkulacije o evropskoj ravnoteži i podjeli interesnih sfera.
1917. – SAD proglasile rat Austro-Ugarskoj.
1922. – Sjeverna Irska glasala je za odvajanje od Republike Irske.
1924. – U Pećanima u Lici, u Hrvatskoj, rođena je Jovanka Budisavljević Broz. Bila je jugoslovenska partizanka, imala je čin majora JNA, preminula je u Beogradu 20. oktobra 2013.
1928. – Rođen je Noam Chomsky, američki lingvista, filozof, kognitivni naučnik, politički aktivista, pisac i predavač. Chomskog se smatra odgovornim za stvaranje teorije generativne gramatike, koja je smatrana jednim od najvećih doprinosa lingvistici u 20. stoljeću. Pomogao započeti kognitivnu revoluciju u psihologiji svojom recenzijom knjige Verbal Behaviour B.F. Skinnera, gdje je kritizirao bihevioristički pristup proučavanju ljudskog ponašanja i jezika dominantnog u 50-ima. Njegov naturalistički pristup jeziku je utjecao na filozofiju jezika i uma. Smatra ga se i zaslužnim za Chomskyevu hijerarhiju, klasifikaciju formalnih jezika prema njihovoj generativnoj moći. Započevši sa svojom kritikom Vijetnamskog rata u 60-ima, Chomsky je postao poznatiji – osobito međunarodno – za svoju kritiku medija i politike. Općenito se smatra ključnom intelektualnom figurom unutar ljevice SAD-a. Chomsky je široko poznat po svom političkom aktivizmu i kritici vanjske politike SAD-a i ostalih vlada.
1941. – Japanski avioni napali su američku bazu Pearl Harbor, te uništili veliki broj aviona i brodova. To je ubrzalo odluku SAD da se uključe u Drugi svjetski rat.
1941. – Velika Britanija je u Drugom svjetskom ratu objavila rat Mađarskoj, Rumuniji i Finskoj, zemljama koje su kao članice Trojnog pakta učestvovale u agresiji na SSSR.
1946. – Skupština FNR Jugoslavije je izglasala zakon o nacionalizaciji, kojim su obuhvaćena sva veća privatna preduzeća. Time je ujedno likvidiran inostrani kapital, koji je u industiji i rudarstvu predratne Jugoslavije učestvovao sa oko 50 odsto.
1949. – Chiang Kai-shek je na ostrvu Tajvan (Formoza), gdje je sa ostacima svoje vojske pobjegao nakon poraza od Narodnoslobodilačke armije Kine, proglasio državu i ustanovio vladu.
1949. – Rođen je Tom Waits, američki pjevač, tekstopisac, kompozitor i glumac.
1965. – Vaseljenski patrijarh Atenagora I i papa Pavle VI ukinuli su međusobnu ekskomunikaciju dvije crkve kojom je 1054. počeo raskol između ovih hrišćanskih crkava.
1971. – Sovjetska vasionska kapsula počela je da šalje radio i televizijske signale s Marsa.
1972. – Svemirska letjelica Apollo 17 uspješno lansirana iz Svemirskog centra John F. Kennedy, na Floridi. Astronauti Eugene Cernan i Harrison Schmitt tri puta su šetali po Mjesecu, a na Zemlju su uspješno sletjeli 19. decembra.
1974. – Kiparski predsjednik, arhiepiskop Makarios III, trijumfalno dočekan na Kipru, koji je napustio 15. jula 1974. nakon državnog udara. Prevrat na Kipru organizovali su grčki oficiri, ali nisu uspjeli da zadrže vlast.
1975. – Indonezijska armija okupirala je bivšu portugalijsku koloniju Istočni Timor.
1985. – Umro je engleski pisac Robert Graves, istraživač grčke i jevrejske mitologije, koji je svjetski ugled stekao istorijskim romanom “Ja, Klaudije” i djelom “Grčki mitovi”. U poeziji je odbacio viktorijansku kićenu tradiciju i artificijelni francusko-američki modernizam, vidjevši sebe kao tradicionalnog barda posvećenog “Bijeloj boginji”, muzi mita, poezije i ljubavi. Ostala djela: “Hebrejski mitovi”, autobiografski opis života u rovovima Prvog svjetskog rata “Zbogom svemu tome”, istorijski roman “Klaudije Bog”, mitološki romani “Homerova kći”, “Zlatno runo”, eseji “O engleskoj poeziji”, “Obični asfodel”, “Ovjenčavajuća privilegija”.
1988. – Sovjetski predsjednik Mihail Gorbačov objavio je u UN unilateralno smanjenje sovjetskih trupa, tenkova, borbenih aviona i artiljerije.
1992. – Vlada Indije zabranila je fundamentalističke pokrete poslije nereda u kojima je poginulo najmanje 400 Hindusa i muslimana i razaranja džamije u Ajođi, izgrađene na ruševinama velikog hindu hrama koji su u Srednjem vijeku razorili muslimani.
1993. – Umro je predsjednik Obale Slonovače Feliks Ufue Boanji, afrički državnik koji je najduže vladao.
1995. – Sonda sa američkog vasionskog broda “Galilej” ušla je u atmosferu Jupitera i 75 minuta slala podatke prije nego što je izgorjela.
1996. – U Alžiru su potpisom predsjednika Liamina Zeruala ozakonjene ustavne reforme o zabrani partija zasnovanih na religiji.
2002. – Irak inspektorima UN predao dokument o iračkom oružju za masovno uništenje, kao i o vojnoj industriji, što je zahtijevano novembarskom rezolucijom Vijeća sigurnosti.
2005. – Hrvatski general Ante Gotovina uhapšen je Španiji, na Kanarskim ostrvima, na osnovu optužnice Haškog tribunala za zločine protiv čovječnosti nad Srbima za vrijeme vojne operacije Oluja, 1995. Drugostupanjskom presudom Haškog tribunala Gotovina je oslobođen svih optužbi i pušten je na slobodu 16. novembra 2012.
(AbrašMEDIA)