Danas je nedjelja, 7. april/travanj, 97. dan 2024. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
1348. – U Pragu osnovan univerzitet, prvi u centralnoj Evropi.
1770. – Rođen je engleski pisac William Wordsworth, čija je poezija označila prelaz iz klasicizma u romantizam. Najznačajniji je stvaralac prve generacije engleskih romantičara i ideolog novih kretanja u poeziji, mada ih sam nije označio kao romantizam. Centralna tema njegove lirike bila je opis osjećanja mistične povezanosti s prirodom. Boravio je 1791. i 1792. u revolucionarnoj Francuskoj, postavši vatreni republikanac. Djela: zbirka pjesama “Lirske balade”, stihovana autobiografija “Preludijum”.
1772. – Rođen je francuski ekonomista Charles Fourier, socijalista-utopista koji je smatrao da je kapitalizam “asocijalan”, jer su u njemu pojedinci u stalnom ratu jedni s drugima. Ekonomsko-društveni razvoj razvrstao je u tri perioda: predindustrijski, “rasparčanu, neprijatnu industriju” u kapitalizmu i društvenu, privlačnu industriju. Smatrao je da se društvo može preobraziti u harmoniju pomoću eksperimentalnih zajednica falangi u kojima ljudska individualnost dostiže vrhunac, što doprinosi opštoj harmoniji. Djela: “Novi industrijski i društveni svijet”, “Teorija četiri pokreta”, “Sabrana djela” (šest knjiga, posthumno).
1811. – Umro je Dositej Obradović, prosvjetitelj, pisac, filozof i pedagog, prvi ministar prosvjete u obnovljenoj srpskoj državi.
1866. – Zemunski štampar Ignjan Sopron, na poziv bosanskog vezira Šerifa Osman-paše, otvorio prvu štampariju u Sarajevu i pokrenuo prve novine štampane u Bosni i Hercegovini, nedjeljnik “Bosanski vjesnik”.
1899. – Rođen je kolekcionar i povjesničar umjetnosti Ante Topić Mimara.
1915. – Rođena je američka pjevačica Eleanora Fagan, poznata kao Billie Holiday, nazvana “kraljicom jazza i bluesa”. Prema muzičkim kritičarima, još se ni jedan jazz pjevač nije približio njenim interpretacijama. Bila je i veliki borac za prava žena i rasnih manjina.
1919. – U Münchenu je proglašena Bavarska sovjetska republika.
1929. – Rođen je Bob Denard, francuski profesionalni vojnik i plaćenik, znamenit po nizu državnih udara koje je izvršio u više frankofonih zemalja. Egzotična ličnost koja je poslužila kao predložak za više literarnih i filmskih ostvarenja, između ostalog, po uzoru na njega nastalo je djelo “Psi rata” Fredericka Forsytha.
1934. – Rođen je jugoslovenski glumac Taško Načić.
1939. – Rođen je američki filmski režiser, scenarista i producent Francis Ford Coppola, jedan od najznačajnijih filmskih stvaralaca u SAD u drugoj polovini 20. vijeka, dobitnik pet “Oskara” i dvije “Zlatne palme” festivala u Kanu. Filmovi: režija – “Demencija”, “Sada si veliki dječko”, “Dolina sreće”, “Pleme kiše”, “Kum”, “Prisluškivanje” (“Zlatna palma”), “Kum 2” (“Oskar”), “Veliki Getsbi”, “Apokalipsa sada” (“Zlatna palma”), “Kum 3”, “Kapetan Eo”, “Pegi Su se udala”, “Newyorške priče”, “Gori li Pariz?”, “Paton – žudnja za slavom” (“Oskar”), “Prisluškivanje”(“Oskar”), produkcija – “Američki grafiti”.
1939. – Fašistička Italija izvršila je invaziju na Albaniju.
1945. – Američki avioni u Drugom svjetskom ratu potopili najveći japanski ratni brod – “Jamato”.
1947. – Umro američki automobilski magnat Henry Ford, koji je najviše doprinio naglom razvoju automobilizma. Prve “benzinske kočije” je konstruisao 1896, a od 1899. je proizvodio automobile. Prvi je uveo serijsku proizvodnju, a 1908. je stvorio “model T”, prvi “narodni automobil”.
1951. – Rođen je bosanskohercegovački pozorišni i filmski režiser Sulejman Kupusović.
1961. – Uhapšen je jugoslovenski političar i disident Milovan Đilas
1963. – Donesen je ustav kojim je Jugoslavija preimenovana, umjesto Federativna Narodna Republika Jugoslavija u Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija, a Josip Broz Tito je proglašen doživotnim šefom države. Tvorci ustava naglašavali su tada da je to “prvi dokument novog tipa u istoriji ustavnosti”, jer sadrži elemente “jedne prave povelje novog društva”.
1975. – Urmo je slikar Krsto Hegedušić.
1980. – SAD su prekinule diplomatske odnose s Iranom.
1988. – Umro je Hamdija Pozderac. Još za vrijeme svog srednjoškolskog obrazovanja se uključio u rad tada ilegalne organizacije SKOJ-a, a u tokove narodnooslobodilačkog rata se uključio 1941. godine, te obavljao niz važnih funkcija i vojnih dužnosti. U 8. krajiškoj narodnooslobodilačkoj udarnoj brigadi bio je sekretar bataljonskog i brigadnog komiteta SKOJ-a, a zatim član Oblasnog komiteta USAOJ-a i SKOJ-a za Bosansku krajinu. Početkom 1944. godine postao je sekretar Okružnog komiteta SKOJ-a i član Okružnog komiteta KPJ Bihać. Poslije rata je obavljao niz partijskih i državnih dužnosti. Od 1965. godine je bio član CKSKBiH. Bio je poslanik Prosvjetno-kulturnog vijeća Skupštine SRBiH, od 1971-74. predsjednik Predsjedništva Bosne i Hercegovine, a od 1971-78. godine predsjednik Skupštine SRBiH. Bio je član Izvršnog komiteta CKSKBiH i sekretar Sekretarijata, a dugo vremena je bio član Predsjedništva CKSKJ i predsjednik CKSKBiH. Na kraju svoje političke karijere bio je i član Predsjedništva SFRJ, a kada je trebao biti izabran za predsjednika Predsjedništva, dao je ostavku zbog umiješanosti u Aferu Agrokomerc i odlučio da se povuče iz političkog života Jugoslavije.
1992. – Dan pošto je Evropska zajednica priznala nezavisnost Bosne i Hercegovine, u Banjaluci je proglašena nezavisnost Republike Srpske, a Biljana Plavšić i Nikola Koljević su saopštili da su podnijeli ostavke u Predsjedništvu BiH.
1992. – SAD priznale bivše jugoslovenske republike Sloveniju, Hrvatsku i BiH.
1992. – Hrvatska je priznala BiH kao nezavisnu državu.
1997. – Vladini vojnici u Lumumbašiju, drugom najvećem gradu u Zairu (sada Kongo), položili su oružje i priključili se pobunjenicima, koji su napredovali prema glavnom gradu Kinšasi.
2003. – Osumnjičeni za ubistvo premijera Srbije Zorana Đinđića – Zvjezdan Jovanović priznao da je pucao na premijera “zbog ubjeđenja, a na radi novca”. On je u iskazu naveo da je ubistvo od njega tražio Milorad Luković.
2006. – Sud BiH osudio Neđu Samardžića na 12 godina zatvora za ratni zločin protiv čovječnosti u Foči 1992. i 1993. godine, što je prva presuda za ratne zločine od formiranja Odjeljenje za ratne zločine Suda BiH.
2014. – Predstavnici gradova regiona Donbas u istočnoj Ukrajini izglasali su rezoluciju o proglašenju “Donjecke narodne republike”, otcijepljene od Ukrajine.
2017. – Umro je Relja Bašić, hrvatski kazališni, filmski i televizijski glumac i redatelj.
(AbrašMEDIA)