Danas je petak, 8. juni/lipanj, 159. dan 2018. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
632. – Umro je Muhamed, utemeljitelj Islama.
1809. – Umro je engleski političar i pisac Thomas Paine, otac američke nezavisnosti. Otišao je u Ameriku 1774. i u narednih desetak godina je objavio niz spisa, uključujući “Zdrav razum” i “Krizu”, kojima je podsticao borbu američkih kolonista protiv britanske kolonijalne uprave. Po povratku u Englesku početkom devedestih godina 18. vijeka objavio je djelo “Prava čovjeka”, kao odgovor na osporavanje Francuske revolucije. Progonjen, sklonio se u Francusku i postao član Konventa. Jedva je izbjegao giljotinu zato što se usprotivio pogubljenju francuskog kralja Luja Šesnaestog. U SAD se vratio 1802, ali je postao nepopularan zbog opozicije prvom američkom predsjedniku Georgeu Washingtonu.
1810. – Rođen njemački kompozitor i muzički pisac Robert Schumann, jedan od najznačajnijih predstavnika romantizma.
1869. – Rođen je američki arhitekta Frank Lloyd Wright. Prvi je u SAD upotrijebio armirani beton i industrijski građevinski materijal.
1871. – Austrougarski car Franc Jozef Prvi objavio je odluku o razvojačenju Vojne krajine, koje je dovršeno 1873.
1876. – Umrla je francuska književnica George Sand, preteča feminizma, autorka sentimentalnih, socijalnih i seoskih romana i priča (“Indijana”, “Lelija”, “Đavolja bara”, “Majstori trubači”, “Povijest mog života”). Ostavila je i obimnu prepisku i memoare.
1883. – Francuska uspostavila potpunu kontrolu nad Tunisom, njenim protektoratom od 1881.
1916. – Rođen je engleski biohemičar Francis Harry Compton Crick, dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 1962. Razjasnio je strukturu i oblik molekula dezoksiribonukleinskih kiselina i njihovu ulogu u prenošenju nasljednih osobina.
1921. – Rođen je indonezijski diktator Suharto, jedan od najvećih masovnih ubica u svjetskoj istoriji, koji je preuzeo vlast poslije neuspjelog državnog udara u septembru 1965, za šta je optužena Komunistička partija Indonezije. U krvavim masovnim represalijama armije, izvedenim uz blagoslov SAD, kojima je rukovodio kao ministar-komandant kopnenih snaga s veoma širokim ovlašćenjima, pobijeno je oko 700.000 ljudi. U martu 1966. primorao je prvog predsjednika Indonezije Ahmeda Sukarna – optuženog za popustljivost prema komunistima – da izvršnu vlast prenese na vojni vrh, a u februaru 1967. Sukarno je formalno prenio sva ovlašćenja Suhartu, koji je postao vršilac dužnosti šefa države. Parlament pod dominacijom armije u oktobru 1967. proglasio ga je premijerom, a u martu 1968. je inaugurisan za predsjednika Indonezije. Tokom vladavine do maja 1998. – kad je prinuđen na ostavku pod pritiskom studentskih demonstracija i nemira u kojima je poginulo više od 500 ljudi – vladao je autokratski i stvorio je sistem u kojem su cvjetali korupcija i nepotizam. Procijenjeno je da je s članovima najuže porodice nagomilao bogatstvo od 40 milijardi dolara.
1937. – U Beogradu održane antifašističke demonstracije radnika i studenata povodom dolaska šefa njemačke diplomatije Konstantina von Neuratha, tokom kojih je policija uhapsila mnoge demonstrante. Neurath je posjetio Mađarsku, Jugoslaviju i Bugarsku da bi ojačao njemački uticaj i zbližio Jugoslaviju i Mađarsku radi izolovanja Čehoslovačke.
1941. – Britanske snage i jedinice Slobodne Francuske u Drugom svjetskom ratu izvršile invaziju Sirije da bi spriječile osnivanje baza Sila osovine. U borbama s trupama francuskog kvislinga Henrija Philippea Pétaina iz stroja je izbačeno 4.600 Britanaca, ali je odbrana Sueckog kanala pomjerena za oko 400 kilometara na sjever.
1942. – Japanske podmornice u Drugom svjetskom ratu bombardovale najveći australijski grad Sidnej.
1944. – Predsjednik britanske vlade Winston Churchill u Drugom svjetskom ratu zatražio od vlade SAD da pristane na podjelu interesnih sfera na Balkanu – Bugarska i Rumunija bile su prepuštene “sovjetskoj nadležnosti”, a Jugoslavija “ravnopravno podijeljena” na sovjetsku i britansku “zonu uticaja”.
1965. — Armija SAD u Južnom Vijetnamu dobila ovlaštenje da preduzima ofanzivne operacije.
1973. – Fašistički diktator Španije generalisimus Francisco Franco predao premijerski položaj admiralu Luisu Carreru Blancou, zadržavši funkciju šefa države, pošto je prethodno sam vladao 34 godine.
1968. – Uhapšen je James Earl Ray, optužen za ubojstvo Martina Luthera Kinga mlađeg.
1986. — Uprkos optužbama da je kao nacistički oficir u Drugom svjetskom ratu odgovoran za zločine u Jugoslaviji i Grčkoj, bivši generalni sekretar UN-a Kurt Waldheim izabran je za predsjednika Austrije.
1987. – Novi Zeland prvi u svijetu zabranio nuklearne aktivnosti.
1993. – U svom pariskom stanu ubijen je Rene Bousquet, šef francuske policije za vrijeme nacističke okupacije zemlje u Drugom svjetskom ratu.
1995. — Grupa američkih marinaca uspješno okončala akciju spasavanja kapetana Scotta O’Gradya, čiji je avion F16 šest dana ranije u sjeverozapadnoj Bosni oborila VRS.
2008. – Umro je pjevač romske muzike Šaban Bajramović.
2015. – Vladajuća Partija pravde i razvoja (AKP) turskog predsjednika Redžepa Tajipa Erdogana dobila je 40,7 odsto glasova na parlamentarnim izborima. S obzirom da nije osvojila apsolutnu većinu vladajuća stranka je prinuđena da, prvi put u svojoj vladavini od 2002. godine, formira koalicionu vladu.
(AbrašMEDIA)