Danas je petak, 8. juli/srpanj, 189. dan 2022. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
70. – Rimljani su u Judejskom ratu osvojili i razrušili Jerusalim. Od ruševina je sačuvan samo zapadni zid velikog jevrejskog hrama (“zid plača”).
1497. – Vasco de Gama portugalski moreplovac kreće iz Lisabona sa ekspedicijom od četiri broda na putovanje, tada, u nepoznate vode. Otkriva morski put za Indiju oko Rta Dobre Nade.
1695. – Umro je holandski matematičar, astronom i fizičar Christiaan Huygens.
1809. – U Krapini je rođen Ljudevit Gaj (1809.- 1872.) hrvatski pisac, novinar, političar i centralna ličnost Ilirskog pokreta.
1818. – Rođen je Ivan Franjo Jukić, bosanski franjevac, književnik i prosvjetitelj.
1819. – Rođen je hrvatski kompozitor Vatroslav Lisinski.
1822. – Engleski pisac Percy Bysshe Shelley, jedan od najboljih liričara engleskog jezika, utopio se o u moru kod italijanskog grada Livorno. Izuzetno obrazovan, vrstan poznavalac filozofije, književnosti i nauke, romantičarski slobodouman, borac protiv tradicije, povlastica i tiranije, unio je u englesku poeziju notu slobode i duhovne smjelosti. U poemi “Kraljica Mob” izrazio je revolucionarno osjećanje “protiv kraljeva, sveštenika i političara”, a u “Pobuni islama” nadu u bolju budućnost ljudskog roda. Ostala djela: pjesničke drame “Čenči”, “Oslobođeni Prometej”, lirske pjesme “Ševa”, “Oblak”, “Oda zapadnom vjetru”, esej “Odbrana poezije”.
1858. – Velika Britanija proglasila je pobjedu nad indijskim ustanicima, nakon čega je ukinuto Carstvo mogula i likvidirana Istočnoindijska kompanija, a Indija je stavljena pod neposrednu upravu britanske krune.
1885. – Rođen je njemački filozof Ernst Bloch, jedan od najznačajnijih mislilaca 20. vijeka. Završio je studije filozofije, fizike i muzike i doktorirao u Vircburgu, a univerzitetsku karijeru je počeo 1918. u Lajpcigu. Poslije dolaska nacista na vlast 1933. izbjegao je iz Njemačke i u emigraciji u Švajcarskoj, potom u SAD, bio jedan od najistaknutijih antifašista. Predavao je filozofiju na Univerzitetu u Lajpcigu od 1948. do 1957, kad su mu vlasti Istočne Njemačke zabranile rad zbog toga što je kritikovao razvoj marksističke misli u toj zemlji, čime je navukao na sebe gnjev najviših komunističkih funkcionera. Poslije prelaska u Zapadnu Njemačku, od 1961. do smrti 1977. bio je profesor na Univerzitetu u Tibingenu. Djela: “Duh utopije”, “Tomas Mincer kao teolog revolucije”, “Tragovi”, “Nasljeđe ovog vremena”, “Sloboda i poredak”, “Subjekt-objekt” , “Princip nade”, “Prirodno pravo i ljudsko dostojanstvo”, “Tibingenski uvod u filozofiju”.
1894. – Rođen ruski fizičar Pjotr Leonidovič Kapica, jedan od najistaknutijih fizičara 20. vijeka, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 1978, inostrani član Srpske akademije nauka i umjetnosti. Od 1921. do 1934. je radio u Velikoj Britaniji, a po povratku je rukovodio Institutom Akademije nauka SSSR za fiziku. Uspio je da stvori vrlo jaka magnetna polja, otkrio je zavisnost električnog otpora polikristalnih metala od jakog magnetskog polja, koja nosi njegovo ime, radio na fizici niskih temperatura, unaprijedio hidrodinamiku, posebno u oblasti termičkih pojava u tankim slojevima tečnosti.
1920. – U ofanzivi Crvene armije kod Rovna u Ukrajini poginuo je revolucionar Aleksa Dundić, pomoćnik komandanta puka Šeste konjičke divizije Crvene armije, heroj Oktobarske revolucije. Kao dobrovoljac srpske vojske u Prvom svjetskom ratu je, poslije ranjavanja, pao u austrougarsko zarobljeništvo, odakle je prebjegao u Rusiju i pridružio se Crvenoj armiji. Postao je čuven po hrabrosti i među prvima je odlikovan “Ordenom crvene zastave”. Kao znak priznanja urna s njegovim pepelom je položena u zidine Kremlja, a u Rovnu mu je podignut spomenik.
1940. – Vlada Norveške u Drugom svjetskom ratu emigrirala u London, pošto je norveška vojska kapitulirala poslije 62 dana otpora invazionim snagama nacističke Njemačke.
1943. – Umro je heroj francuskog Pokreta otpora u Drugom svjetskom ratu Jean Moulin, poznat kao “Max”, koji je rukovodio otporom nacistima u okupiranoj Francuskoj. Poslije hapšenja mučen je u Gestapou i umro od povreda.
1979. – Student David Jewitt, koji će kasnije postati poznati astronom, otkriva Adrasteju, drugi Jupiterov najbliži poznati satelit.
1997. – Lideri NATO-a saglasili se u Madridu da u prvom krugu proširenja alijanse u članstvo prime Poljsku, Češku i Mađarsku, a Sloveniju i Rumuniju naimenovali za glavne kandidate u drugom krugu 1999. godine.
1999. – Iranske vlasti zabranjuju izlazak novina reformista u Teheranu, što izaziva nasilje i sedmodnevne proteste studenata i tvrdokornih protivnika vladajućeg režima.
2007. – Objavljen je spisak sedam svjetskih čuda, sedam veličanstvenih ljudskih dostignuća u arhitekturi i građevinarstvu: Kineski zid, rimski Koloseum, Taj Mahal, Machu Picchu, kip Krista Iskupitelja, grad Petra i Chichen Itza.
2007. – Ruske sigurnosne službe objavljuju otkriće dokumenata o milijunama žrtava sovjetske represije u periodu 1920. – 1950. godine.
2014. – Tokom operacije “Zaštitni rub”, izraelska vojska počela s napadima na Gazu. U ovoj operaciji je izginulo oko 1500 Palestinaca dok je 7500 ranjeno. Na strani Izraela je poginulo 56 vojnika i 6 civila.
(AbrašMEDIA)