Danas je subota, 9. novembar/studeni, 313. dan 2019. godine.
DOGODILO SE NA DANAŠNJI DAN
1818. – Rođen je ruski književnik Ivan Turgenjev, jedan od najznačajnijih predstavnika ruskog realizma, čija djela karakteriše izuzetna liričnost i stilsko majstorstvo. Prvi je ruski pisac čija su djela prodrla na Zapad, gdje je čitan s divljenjem i za života je uživao mnogo veći ugled u francuskim nego u ruskim književnim krugovima. Zanimao ga je tip “suvišnog čovjeka” – plemića-intelektualca i tip “nihiliste” – građanskog intelektualca, sukobljenog s konzervativizmom plemićke kulture. Predskazivao je revolucionarnu epohu u Rusiji. Djela: romani “Očevi i djeca”, “Plemićko gnijezdo”, “Rudin”, “Dim”, “Novina”, “Uoči novih dana”, pripovijetke “Proljećne vode”, “Asja”, “Lovčevi zapisi”, drama “Mjesec dana na selu”.
1904. – Prvi let avionom koji je trajao duže od pet minuta.
1918. – U Berlinu su poslije generalnog štrajka radnici izašli na ulice, vojnici poslati da ih zaustave pridružili su se pobuni protiv monarhije, a car Vilhelm Drugi je abdicirao i pobjegao u Holandiju.
1934. – Rođen je Carl Sagan, američki astronom, astrobiolog.
1938. – Kristalna noć, prvi masovni čin antijevrejskog nasilja u nacističkoj Njemačkoj. Njemački nacisti su u “Kristalnoj noći” otpočeli pogrom Jevreja, ubivši neutvrđen broj djece, žena i muškaraca i spalivši stotine sinagoga, više od 7.000 jevrejskih prodavnica i kuća. Iste večeri vođe Trećeg rajha su odlučile da u Njemačkoj istrijebe sve Jevreje.
1946. – Sarajevska opera započela svoju umjetničku djelatnost svečanom premijerom Prodana nevjesta Bedřicha Smetane.
1953. – Kambodža postala nezavisna od Francuske.
1953. – Umro je engleski pjesnik Dylan Thomas, pjesnik snažnog retoričkog dara, svježih i preciznih slika i novih i uvjerljivih ritmova. Pisao je i priče i radio-drame. Djela: više zbirki pjesama, uključujući zbirku “Smrt i ulazi”, radio-dramu “Pod mliječnom šumom”, autobiografsku skicu “Portret umjetnika kao mladog psa”.
1970. – Umro je francuski general i političar Charles de Gaulle, osnivač i prvi predsjednik Pete republike, koji je kao vođa pokreta “Slobodna Francuska” u Drugom svjetskom ratu simbolizovao francuski otpor nacistima. Kad je maršal Henri Pétain formirao marionetsku vladu, de Gaulle je otišao u London, odakle je 18. juna 1940. pozvao Francuze na borbu protiv okupatora. Poslije rata je rukovodio privremenom vladom, a od 1947. do 1953. bio je predsjednik Francuske. Poslije alžirskog puča 1958. postao je premijer, a 1959. predsjednik Pete republike. Ograničio je vlast parlamenta, ojačao izvršnu vlast i prerogative šefa države. Uspio je da okonča rat u Alžiru. Politički se često razilazio sa saveznicima u NATO paktu, posebno sa SAD, u težnji da vrati uticaj Francuske u evropskim poslovima. Pošto nije dobio većinu na referendumu o regionalizaciji zemlje i ukidanju senata, 1969. se povukao s položaja. Djela: “Ratni memoari” (tri toma), “Memoari nade” (dva toma).
1971. – Predstavnici Kine prvi put se pojavili u UN.
1989. – Istočnonjemačke vlasti ukinule zabranu prelaska iz istočnog u zapadni dio Njemačke i isto veče hiljade građana okupilo se i otpočelo rušenje Berlinskog zida.
1991. – Umro je francuski šansonijer i glumac Yves Montand, koji je svjetsku slavu postigao filmom “Nadnica za strah”. Ostali filmovi: “Vrata noći”, “Heroji su umorni”, “Vještice iz Salema”, “Veliki plavi put”, “Volite li Bramsa”, “Hajde da se volimo”, “Z”, “Priznanje”.
1991. – Održan je tzv. plebiscit srpskog naroda u BiH, na kojem se većina izjasnila za ostajanje u Jugoslaviji.
1993. – Nakon višednevnog granatiranja od strane HVO-a srušen Stari most u Mostaru.
1995. – Predsjednik PLO Jaser Arafat prvi put posjetio Izrael, otišavši u porodičnu kuću četiri dana ranije ubijenog izraelskog premijera Jicaka Rabina, čijoj je udovici izrazio saučešće.
2004. – Američke snage prodrle u centar Faludže, poslije žestokih sukoba sa pobunjenicima u najnemirnijem iračkom gradu.
2008. – Umrla je južnoafrička pjevačica i svjetski simbol borbe protiv aparthejda Mirijam Makeba, poznata kao mama Afrika i kraljica afričke muzike. Gremi nagradu dobila je 1966. za album “An Evening with Belafonte and Makeba” koji je snimila sa Harijem Belafonteom.
2009. – Umro ruski fizičar i nobelovac Vitalij Ginzburg, koji je pedesetih godina 20. vijeka učestvovao u izradi sovjetske hidrogenske bombe, zbog čega je dobio Staljinovu nagradu.
2014. – Umro je glumac Nikola Simić.
(AbrašMEDIA)