Koča Popović je rođen 1908. godine u Beogradu. Poslije završetka služenja vojske odlazi u Švajcarsku, pa zatim u Francusku gdje studira filozofiju, a apsolvira u Parizu 1932. godine. Tu se priključuje nadrealističkim krugovima. Od tada do rata 1941. godine bavio se publicistikom i književnošću.
Od svoje rane mladosti usvojio je marksistički pogled na svijet i opredijelio se za radnički pokret. Inače, Koča Popović je završio školu rezervnih artiljerijskih oficira Vojske kraljevine Jugoslavije 1927. godine, u Sarajevu. U Komunističku partiju Jugoslavije primljen je 1933. godine poslije čega je još intezivnije nastavio svoju revolucionarnu djelatnost, zbog čega je stalno bio izložen progonima policije, a više puta je bio i hapšen.
Od jula 1937. godine Koča Popović borio se u Španskom građanskom ratu, prvo kao borac, zatim kao načelnik štaba, pa komandant artiljerijskog diviziona, a dobio je i čin poručnika Španske republikanske armije. Oko dvije godine učestvovao je u svim borbama artiljerijskih jedinica internacionalnih brigada, na svim bojištima Španije, do njene posljednje bitke za Madrid. Pored toga Koča Popović, kao borac internacionalne brigade prelazi u Francusku, 1939. godine bio je zatvoren u koncentracionom logoru Saint Cyprien, a krajem iste godine vraća se u Jugoslaviju, gdje je nastavio svoju revolucionarnu aktivnost, izvršavajući zadatke koje mu je postavljala Komunistička partija Jugoslavije.
Oružanu borbu protiv fašizma započetu u Španiji nastavlja u redovima Vojske Kraljevine Jugoslavije. Zarobljen je kod Ivanjice u aprilu 1941. godine, ali je odmah pobjegao iz zarobljeništva.
U NOR-u je od jula 1941. godine, bio je komandant Kosmajskog NOP odreda i komandant Posavskog NOP odreda. Sa dužnosti komandanta Posavskog odreda postavljen je za komandanta grupe odreda u Šumadiji i zapadnoj Srbiji.
Novembra 1941. godine komandovao je jedinicom NOVJ, koja je obezbjeđivala povlačenje Vrhovnog štaba i glavnine partizanskih snaga iz Srbije za Sandžak, u vrijeme Prve njemačke ofanzive. Za vrijeme čitavog rata brižljivo je vodio svoj dnevnik koji je izašao nakon rata, pod imenom “Dnevnik o ratnom putu Prve proleterske brigade”. Pod njegovom komandom brigada je vodila borbe u istočnoj Bosni, izvršila čuveni Igmanski marš da bi izbjegla uništenje. Pod njegovom komandom, brigada je izvršila pohod u Bosansku krajinu. Prvog novembra 1942. Koča Popović je postavljen za komandanta Prve proleterske divizije i na toj dužnosti je ostao do 5. oktobra 1943. godine.
Divizija se naročito istakla u Četvrtoj neprijateljskoj ofanzivi: borbama koje je vodila na Ivan-planini; protivudarom Glave operativne grupe kod Gornjeg Vakufa i u zaštitnici Grupe i Centralne bolnice, zatvarajući pravce: Bugojno-Prozor i Kupres-Šujica-Prozor. U ovoj ofanzivi mu je pala neprijatna uloga da bude jedan od partizanskih pregovarača sa Nijemcima u Gornjem Vakufu o prekidu neprijateljstva i razmeni zarobljenika. Ovi Martovski pregovori su ostali zabilježeni i po tome što je jedino Koča pregovarao pod punim imenom i prezimenom, dok su Milovan Đilas i Vladimir Velebit koristili lažna imena.
U Petoj neprijateljskoj ofanzivi 9. i 10. juna 1943. godine Prva proleterska divizija probila je obruč 369. njemačke divizije kod Bilanovaca, 12. juna na komunikaciji Foča-Kalinovik i 17. juna Prača-Renovica, čime je otvorila put operativnoj grupi divizija NOVJ na Sutjesci. Ali ovakav postupak stajao je velikih ljudskih gubitaka. Poslije proboja Koča je skoro stigao do vojnog suda, jer je proboj učinio samoinicijativno, izgubivši komunikaciju sa Vrhovnim štabom.
Vrhovni komandant Tito je, 10. avgusta 1943. godine, svojim najvišim komandantima dodijelio oficirske činove. Kosta Nađ, Peko Dapčević i Koča Popović su tada postali pukovnici, a desetak dana kasnije i generali. Petog oktobra 1943. godine, Koča je postavljen za komandanta Prvog proleterskog korpusa NOVJ i na toj dužnosti ostao je do kraja jula 1944. godine.
Koča Popović je 1. novembra 1943. godine, zbog posebnih zasluga na ratištu, unaprijeđen za čin general-lajtnanta. Jula 1944. godine postavljen za komandanta Glavnog štaba NOV i PO za Srbiju. To je bilo vrijeme kada se težište borbenih dejstava NOVJ i svih drugih zaraćenih strana, prenosilo na Srbiju, pred odlučujućim bitkama za njeno oslobođenje.
Jedno vrijeme bio je komandant južne grupe divizija, a januara 1945. godine postavljen je za komandanta Druge armije. Armija se istakla u završnim operacijama za oslobođenje Jugoslavije, svojim dejstvom u pravcu: Užice-Sarajevo-Banjaluka-Karlovac-Zagreb. Od 1948. do 1953. godine Koča Popović bio je načelnik Generalštaba Jugoslovenske narodne armije, sa činom general-lajtnanta, a kasnije i general-pukovnika.
Za vrijeme NOR-a, pa i poslije njega, uvijek je bio član najviših političkih predstavništava Nove Jugoslavije. Bio je član AVNOJ-a od Prvog zasjedanja (1942. godine), a Predsedništva AVNOJ-a od Drugog zasjedanja, novembra 1943. godine. Bio je i poslanik Ustavotvorne skupštine Demokratske Federativne Jugoslavije i poslanik Privremene narodne skupštine Jugoslavije. Od 1945. godine neprekidno je biran za narodnog poslanika Savezne narodne skupštine i Narodne skupštine NR Srbije.
Čin general-pukovnika JNA dobio je 2. avgusta 1947. godine, da bi 27. aprila 1953. bio preveden u rezervu. Na položaju Načelnika Generalštaba JNA ostao je do 27. januara 1953., kada je svoju dužnost prepustio još jednom proslavljenom partizanskom generalu, Peki Dapčeviću. Poslije završetka vojnog službovanja najviše se posvetio političkim poslovima. Od januara 1953. do 1965. godine bio je član Saveznog izvršnog vijeća i državni sekretar za inostrane poslove. Kao sekretar za inostrane poslove učestvovao je u svim pregovorima Jugoslavije, sa mnogim zemljama svijeta. Koča Popović je učestvoavo kao šef jugoslovenskih delegacija na zasjedanjima Generalne skupštine Organizacije ujedinjenih nacija. Svojom zapaženom aktivnošću u UN-u, i zalaganjem za principe aktivne i miroljubive koegzistencije, mnogo je doprinjeo povećanju ugleda i afirmacija Jugoslavije u svijetu.
U 1966. i 1967. godini bio je potpredsjednik Republike. Za člana Centralnog komiteta SKJ biran je na Šestom, Sedmom i Osmom kongresu SKJ, a član Predsedništva CK SKJ postao je oktobra 1966. godine. Bio je član prvog CK KP Srbije, a na Desetom Kongresu izabran je za člana stalnog dijela konferencije SKJ. Bio je član Saveznog odbora SUBNOR-a Jugoslavije od 1966. do 1982. godine.
Iz političkog života se definitivno povukao 1972. godine poslije događaja u Hrvatskoj i Srbiji. U javnost je ponovo izašao uoči raspada SFRJ, kako bi djelovao na ublažavanje i mirno rješenje jugoslovenske krize. Nakon Miloševićevog neuspjelog mitinga u Sloveniji, kritikovao je antislovenačko pisanje Politike ovim riječima: “Nečija jednonacionalna “istina”, samim tim što je takva, ne može biti istina. Ona suzbija razboritost slobodnih građana.” Drugom prilikom je rekao: “Ja sam protiv svakog nacionalizma, jer je nacionalizam najniži oblik društvene svesti.” Koča Popović do kraja života živi u Beogradu, gdje je i umro 20. oktobra 1992. godine.
Manje je poznato da se Koča Popović, za vrijeme studija u Parizu, priključio nadrealističkom pokretu. Poznavao je umjetnike iz Bretonovog kruga i održavao komunikaciju između beogradske i francuske grupe nadrealista.
Godine 1929. potpisao je protest „Čovek od ukusa”. Pisao je filmske kritike za list “Paris Soir”. Bio je saradnik beogradskog časopisa “50 u Evropi”. Bio je član grupe beogradskih nadrealista i jedan je od potpisnika nadrealističkog manifesta.
Godine 1931. sa Markom Ristićem objavio je knjigu “Nacrt za jednu fenomenologiju iracionalnog”, a od 1931. do 1932. sarađivao je u časopisu “Nadrealizam danas i ovde”.
Kao publicista napisao je više dela, među kojima su najznačajnija: “Za pravilnu ocenu oslobodilačkog rata naroda Jugoslavije” (1949.); “Beleške uz ratovanje” (1988.) i “Dnevnik o ratnom putu Prve proleterske brigade” (1946.).
(AbrašMEDIA)
Pročitajte još:
Rodoljub Čolaković: Ljubljana u NOB-u
Branko Popadić: Stradanja bilećkih muslimana u Drugom svjetskom ratu