Kršeći zakon i druge propise o zaštiti šuma, šumsko gazdinstvo „Ribnik“, počinilo je pravi ekocid šumskih resursa na području ove opštine golom sječom šume na površini većoj od deset hektara. Za ovaj posao, sumnjivim postupkom putem javne nabavke, angažovano je preduzeće „Šiling“, čiji je vlasnik Dušan Barjaktarević, opštinski odbornik vladajućeg SNSD-a.
Piše: Jelena Jevđenić, Impuls
Barjaktarevićeva firma ujedno je bila jedini ponuđač na ovom tenderu, što je prepoznato kao „uobičajena praksa“ ovog šumskog gazdinstva.
Sve ovo navodi se i u krivičnoj prijavi koja je zbog navedenih radnji podnesena protiv odgovornih lica, što nam je potvrđeno i u banjalučkom Okružnom tužilaštvu.
„Okružno javno tužilaštvo Banja Luka, područna kancelarija Mrkonjić-Grad, dana 10. 1. 2024.godine, zaprimilo je krivičnu prijavu podnosioca Milanović Sergeja, protiv odgovornih lica ŠG „Ribnik“, a u vezi s događajem koji se dogodio u vremenskom periodu od septembra do decembra 2023. godine. U pomenutom predmetu stavljen je zahtjev PU Mrkonjić-Grad za provjere navoda podnesene prijave. Predmet se nalazi u radu i u fazi je provjera navoda prijave“, navodi se u odgovoru tužilaštva.
Doznaka za kriminal
Kako se navodi u krivičnoj prijavi, koja je u našem posjedu, u periodu od septembra do kraja decembra 2023. godine na teritoriji opštine Ribnik posječeno je preko deset hektara bukove šume u odjelu 12 na lokaciji Dimitor.
Panjevi su uredno doznačeni i razduženi, što dovodi do zaključka da je namjerno posječena šuma. Ono što nije jasno jeste, kako su stručnjaci koji se bave ovim poslovima na ovakav način prekršili sve propise kada je u pitanju zaštita šuma.
Podnosilac krivične prijave Sergej Milanović, inženjer šumarstva, kaže da je odmah uočio da je izvršena nezakonita sječa.
„Izašao sam na teren u januaru i našao na terenu, blago rečeno, ekocid. Sva stabla, jedno do drugog, na velikoj površini su posječena. Panjevi su bili tada još svježi. Vidjelo se da je masa posječena unazad par mjeseci. Svaki panj bio je doznačen i razdužen žigom, odnosno pečatom. Dakle, sve se odigralo pod kontrolom i po naredbi, odnosno službeno, radnika šumskog gazdinstva. Dakle, inženjer projektant je planski obavio tu sječu. Potom sam utvrdio granicu odjeljenja, pogledao da li je to stvarno državni odjel. Nisam još nikad našao da je odjel toliko sasječen na jednom mjestu, da se napravi gola sječa na možda čak i 60 duluma“, kaže Milanović za Impuls.
On naglašava da je šuma posječena tako što je drvna masa doznačena da se sijeku stabla jedno do drugog, odnosno, jedan dio odjela je kompletno posječen, a drugi nije uopšte tretiran.
Propisi su međutim, vrlo jasni: Kada je kompleks šume u pitanju, sve preko 500 kvadrata ogoljene površine se smatra golom sječom i smatra se pustošenjem šume.
Član 7. Zakona o šumama Republike Srpske, definiše šume kao „površine obrasle šumskim vrstama i drvećem, na površini preko 1600 kvadrata“. U istom zakonu, u članu 8. decidno se navodi šta podrazumijeva pustošenje šuma.
„Pustošenje šume je svaka radnja izvršena protivno propisima kojom se slabi plodnost (prinosna snaga) šumskog zemljišta i time dovodi u opasnost ili onemogućava trajnost šumske proizvodnje ili gajenje šuma na tom zemljištu ili ugrožava opstanak šuma i njihove opštekorisne funkcije (sječa većeg obima koja se približava krčenju šuma, prebirna sječa prejakog intenziteta, podbjeljivanje stabala, svaka radnja koja može prouzrokovati zakorovljavanje, spiranje i odnošenje zemljišta vodom, vjetrom i drugo“.)
Način na koji je posječena šuma u Ribniku, sječa koncentrisana na jednom mjestu, je krčenje i pustošenje šuma i prema Krivičnom zakoniku Republike Srpske je krivično djelo koje propisuje kaznu zatvora od šest mjeseci do tri godine.
Prema našim saznanjima na teren je izašla i unutrašnja kontrola, ali bez policije i državnog inspektora.
Povodom ovog slučaja uputili smo dopis i ŠG „Ribnik“. Odgovorili su nam da oni nisu pravno lice i da se u vezi s ovim slučajem obratimo „Šumama“ Republike Srpske.
Obratili smo se i „Šumama“ Republike Srpske, ali odgovor nismo dobili.
Ko (ne)će odgovarati?
I dok je ovaj dio šume bespovratno uništen, ostaje pitanje ko je odgovoran za ovaj ekocid i ko će snositi posljedice.
S obzirom na to da su panjevi zvanično doznačeni, trebalo bi da radnik koji je doznačavao stabla snosi disciplinsku odgovornost, što povlači krivičnu odgovornost.
Međutim, stručnjaci zaposleni u šumskom sektoru (imena poznata redakciji), kažu da ovo nije krivica samo jednog lica. Po službenoj dužnosti odgovoran je inženjer projektant koji je označio stabla za sječu, ali pored njega odgovorni su i primači, upravnik koji je trebalo da vrši nadzor nad izvođenjem radova, kao i svi oni koji su obavljali te poslove, jer i izvođač radova mora da ima inženjera šumarstva koji će to nadzirati.
Kako se navodi u krivičnoj prijavi, doznaku za sječu je vršio Neđo Galić koji je zaposlen u ŠG „Ribnik“, a sječu je vršilo preduzeće „Šiling“ d.o.o. iz Ribnika.
Galić je javnosti poznat po tome kada je kao direktor šumskog gazdinstva “Oštrelj-Drinić” optužen za krivična djela zloupotrebe službenog položaja ili ovlašćenja u sticaju s produženim krivičnim djelom falsifikovanja ili uništavanja poslovnih ili trgovačkih knjiga ili isprava. Optužen je da je sebi dao 11 300 KM stimulacije.
Tender za ekocid
ŠG „Ribnik“ je u julu prošle godine raspisalao tender za javnu nabavku „usluge u šumarstvu“. Javna nabavka je podijeljena na dva lota, od kojih je u oba slučaja izabrana ponuda koju je dostavila firma „Šiling“.
Predmet nabavke su „usluge u šumarstvu za potrebe ŠG „Ribnik“, a za prvi lot (koji se odnosi na spornu golu sječu šume u Ribniku), procijenjena ukupna vrijednost ugovora iznosila je 109 928,23 KM bez PDV-a.
Kako konkurencije nije ni bilo, ponuda „Šilinga“ koja je za samo 99,50 maraka bila niža od procijenjene vrijednosti, prihvaćena je kao „najpovoljnija“.
Međutim, ponuda ovog preduzeća za drugi lot ove javne nabavke, bila je za „čitavih“ 0,03 KM (3 pfeniga) niža od ukupne procijenjene vrijednosti ugovora koja je iznosila 212 557,23 maraka bez PDV-a.
Konkurencije, opet nije bilo. Što i nije neko iznenađenje s obzirom, da je tenderskim uslovima od mogućih ponuđača traženo da su u poslednje tri godine realizovali najmanje jedan ugovor vrijednosti od najamnje 109 000 KM bez PDV-a, ukoliko dostavljaju ponudu za jedan lot, odnosno više ugovora čija ukpna vrijednost nije manja od procijenjene vrijednosti nabavke, ako su zainteresovani za sve lotove.
Mada ovakvi uslovi nisu u suprotnosti sa Zakonom o javnim nabavkama, oni su i te kako eliminacioni za moguću konkurenciju, ako se ima u vidu da je „Šiling“ upravo na tenderima koje je dobijao od ŠG „Ribnik“, stekao uslove koje konkurenti nemaju. Naravno, politički uticaj vlasnika ove firme u Ribniku, tvrde naši izvori, nije zanemarljiv.
Nije zanemarljiva ni činjenica da je ŠG „Ribnik“ drugo najzaduženije gazdinstvo u i onako prezaduženom JP „Šume Srpske“. Gazdinstvo koje zapošljava preko 300 radnika, među kojima i oko 30 inženjera, prošlu godinu je okončalo s više od 961 hiljadu maraka dugovanja. Nezakonito pustošenje šuma, kojima se prave milionske štete, očito nije u zoni njihovih interesovanja.
