Predstavnici Komisije za očuvanje nacionalnih spomenika BiH uočili su nekoliko, po život i sigurnost stanovnika i posjetilaca, opasnih situacija ali i neprihvatljivih fizičkih stanja pojedinačnih spomenika unutar historijskog gradskog područja Počitelj.
Stanje spomenika je uočeno nakon što su u okviru aktivnosti na monitoringu stanja spomenika 24. augusta obišli zaštićenu zonu tog nacionalnog spomenika, potvrđeno je Feni iz Komisije.
Navode da su na Gavrankapetanovoj kuli primjetna oštećenja krovne konstrukcije koja, ukoliko se stanje ne sanira, mogu dovesti do oštećenja zidova, te da je pristupno kameno stepenište u velikoj mjeri oštećeno tako da postoji realna prijetnja njegovog potpunog urušavanja.
– Ova oštećenja se moraju posmatrati i kroz intenzivnu turističku posjetu većeg broja ljudi što dodatno naglašava opasnost za sigurnost posjetilaca – ističu iz Komsije.
Na prostoru Pašine tabije u proteklom vremenu su vršeni obimni građevinski radovi.
– Objekt nikada nije priveden svojoj namjeni niti je dobio upotrebnu dozvolu. Ipak, koristi se kao vidikovac s potpunom slobodom pristupa i predstavlja mjesto intenzivne turističke posjete velikog broja posjetilaca u isto vrijeme, što ih dovodi u neposrednu opasnost jer je uvidom konstatovano oštećenje konstrukcije i staklenih ploča po kojima se kreću posjetioci – naglašavaju u Komisiji.
Ističu da su na objektu Šišman Ibrahim-pašine medrese, usljed neodržavanja i neupotrebe objekta, vidljiva oštećenja pokrova. Okolina tog nacionalnog spomenika koristi se kao skladište za potrebe lokalnih ugostiteljskih objekata.
“Na objektu Šišman Ibrahim-pašine džamije vidljivi su tragovi prodora vode u objekt. Ova oštećenja posebno su vidljiva na mihrapskom zidu. Tokom obilaska uočeno je, a i mještani su potvrdili, da je izvršeno bojenje zone tambura ali i probijanje pojedinih polja tranzena na prozorima gornje zone, kako bi se vizuelno uklonili tragovi vlage i omogućilo dodatno vjetrenje prostora radi smanjenja vlage. Također, obilaskom lokaliteta, u haremu džamije uz mihrapski zid uočeno je prisusutvo fekalne vode, koja je tu usljed pucanja kanalizacione cijevi neposredno iznad džamije”, potvrđeno je.
Kako navode iz Komsije za očuvanje nacionalnih spomenika, na cjelokupnom prostoru zone starog grada uočen je nedostatak mjesta za odlaganje otpada, a što je dovelo do formiranja divljih deponija otpada u gradskoj jezgri.
Prema informacijama kojima raspolaže Komisija, Federalna uprava za inspekcijske poslove zatvorila je objekat Pašine tabije.
Ocjenjuju da je, s tim u vezi, potrebno poduzeti hitne mjere zaštite što se prije svega odnosi na popravku oštećenja te nakon toga stavljanje u funkciju objekata koji su obnovljeni putem Programa trajne zaštite Počitelja koji je provela Vlada FBiH (Medresa, Han, Hamam i neki stambeni kompleksi).
Preporuka Komisije je da se što prije izradi regulacioni plan za Počitelj i plan upravljanja, što bi omogućilo uspostavljanje stabilnog sistema upravljanja, očuvanja i daljeg razvoja historijskog dobra. Također, preporučuje se hitno rješavanje spomenutih problema (pitanje odlaganja i odvoza otpada iz cjelokupne zone spomenika, motornog saobraćaja u zoni nacionalnog spomenika i organizacije parkinga izvan starog grada te nelegalno izgrađenih struktura u zoni nacionalnog spomenika).
Navedene planove u vidu nacrta usvojila je Vlada Fededracije BiH i uputila na razmatranje Federalnom parlamentu, potvrđeno je Feni iz Federalnog ministarstva prostornog uređenja.
Komisija očekuje da Federalna uprava za inspekcijske poslove postupi u skladu sa zakonom i kao hitnu mjeru naredi zatvaranje svih po život opasnih mjesta te preduzimanje aktivnosti na otklanjanju potencijalno opasnih situacija.
Članovi Komisije održat će sastanke s predstavnicima nadležnih institucija (Vlada FBiH, HNK, Općina Čapljina i druge) radi konačnog rješavanja problema Počitelja.
(FENA)